آیا سریال پرمخاطب به دلیل نقض کپی‌رایت توقیف شد؟
سد «مارال» بر سر راه «جیران»
در تازه‌ترین خبر، حکم دادگاه مبنی‌بر محکومیت سریال «جیران» به خاطر عدم رعایت حقوق مالکیت هنری-ادبی اثر، حاشیه‌ساز شده است. این سریال که از بهمن‌ماه پارسال با تبلیغات گسترده پیش روی مخاطبان شبکه خانگی قرار گرفت، توانست در همان ابتدا استقبال عمومی قابل توجهی کسب کند. نام حسن فتحی، کارگردان مجموعه‌های محبوب، به عنوان کارگردان سریال جیران، کنجکاوی و علاقه‌مندی مخاطبان را برانگیخت تا تماشاگر تازه‌ترین روایت او از تاریخ معاصر باشند. اما سریال جیران در همان روز انتشار که ۲۴ بهمن‌ماه پارسال بود، به سد بزرگ حاشیه‌ها خورد. قصه این بود که مهرداد غفارزاده، نویسنده و کارگردان مجموعه نمایش خانگی «آهوی من مارال» از سازندگان مجموعه نمایش خانگی «جیران» به کارگردانی حسن فتحی و تهیه‌کنندگی اسماعیل عفیفه در مراجع سینمایی و فرهنگی شکایت کرده بود. علت این شکایت، شباهت‌ها میان فیلمنامه سریال «جیران» با طرح سریال «آهوی من مارال» بود. در همان زمان مهرداد غفارزاده، کارگردان «آهوی من مارال» که سریالش به دلیل مسائل مالی با مشکل مواجه شده و تا آن زمان به سرانجام نرسیده بود، به توقف پخش سریال جیران واکنش نشان داد و گفت: «با فشارهایی که آوردیم توانستیم جلوی کار را بگیریم و آنها اعلام کردند این توقف به دلیل سانسور در بخش‌هایی از کار است.»
در ادامه این ماجرا اسماعیل عفیفه، تهیه‌کننده «جیران»، با قاطعیت شباهت سریال «جیران» با «آهوی من مارال» را رد کرد. با این حال، طولی نکشید که سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر (ساترا) در بندی از بیانیه‌ای که در ارتباط با حاشیه‌های جیران منتشر کرد، نوشت: «با توجه به ادعاهای مربوط به نقض حقوق مالکیت فکری در سریال «جیران»، با توجه به عدم تمایل شاکی به ادامه رسیدگی توسط ساترا، موضوع تا زمان ثبت درخواست رسیدگی از سوی عوامل تولید سریال «آهوی من مارال» یا ارائه حکم قضایی، در ساترا مسکوت مانده و انتشار یا عدم انتشار سریال «جیران»، ارتباطی با آن ادعا ندارد.»
این بیانیه موقتا آب حاشیه‌ها را از آسیاب انداخت و جیران در پلتفرم شبکه نمایش خانگی به دست مردم رسید.
البته خبرهایی هم منتشر شده بود که این اختلاف برای اولین‌بار در اوایل سال ۹۹ مطرح شده بود و طرفین دعوا با پذیرش صلاحیت آیفیک (انجمن صنفی شرکت‌ها و موسسات فیلمسازی ایران)، شکایت خود را از طریق این انجمن پیگیری کرده بودند و طبق نظر اعضای تیم داوری، اسماعیل عفیفه تهیه‌کننده سریال «جیران» موظف شد به مدت یک سال، سریالی مشابه «جیران» و «آهوی من مارال» را به انتشار نرساند و همچنین تمام بخش‌های مشابه با طرح سریال «آهوی من مارال» را از سریال «جیران» حذف کند. اما و هزار اما ... حالا پس از گذشت پنج ماه از آن ماجرا دوباره خبری تازه درباره سریال جیران منتشر شده است. خبر تازه این بود: «در پی شکایت شاکی خصوصی به لحاظ نقض مالکیت ادبی و هنری و براساس حکم قضایی، ادامه پخش سریال نمایش خانگی جیران متوقف شد.»
چنانچه خبرگزاری‌ها نوشته‌اند، «این حکم پس از بررسی‌های لازم، در راستای ماده ۲۹ قانون حمایت از مولفان و مصنفان و هنرمندان و در جهت حمایت از بزه‌دیده (شاکی خصوصی)، صادر شده است. براساس حکم صادره، ادامه پخش سریال با رعایت حقوق مالکیت ادبی ممکن است.» طبق ماده ۲۹ این قانون «مراجع قضائی می‌توانند ضمن رسیدگی به شکایت شاکی خصوصی نسبت به جلوگیری از نشر و پخش و عرضه آثار مورد شکایت و ضبط آن دستور لازم به ضابطین دادگستری بدهند.»
اگرچه در بهمن‌ماه سال گذشته ساترا اعلام کرده بود که شاکی پرونده از پیگیری موضوع منصرف شده اما گویا به تازگی این موضوع دوباره در دستور کار قرار گرفته و حالا به مرحله صدور حکم دادگاه هم رسیده است. البته تا کنون به طور دقیق اعلام نشده است که موضوع شکایت و رای دادگاه چیست، با این حال بعید به نظر می‌رسد موضوعی غیر شکایت غفارزاده کار سریال جیران را به توقیف کشانده باشد. برخی می‌گویند ادامه پخش جیران و علنی شدن قصه و رخدادهای سریال موجب آشکار شدن شباهت‌ها و پیگیری دوباره شکایت شده است. از سوی دیگر عصر دیروز پس‌از انتشار گسترده خبر توقیف «جیران» به‌نقل‌از خبرگزاری میزان، رسانه وابسته به قوه‌قضائیه، اسماعیل عفیفه تهیه کننده این مجموعه و روابط عمومی فیلیمو خبر را تکذیب کردند و گفتند درحال پیگیری هستند.
