«قهرمان» ایران در اسکار

پنج شنبه گذشته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سید ابراهیم رئیسی اعلام کرد فیلم ‌«قهرمان» ساخته اصغر فرهادی به عنوان نماینده ایران در اسکار حاضر خواهد بود. تصمیمی منطقی و حساب شده که می‌تواند حامل پیام‌های مهمی باشد و برنامه‌های فرهنگی دولت در سال‌های آینده را تشریح کند. معرفی نماینده ایران در اسکار در سال‌های اخیر همواره با حرف و حدیث‌های بسیاری همراه بوده و واکنش‌ها و حساسیت‌های فراوانی را به وجود آورده است. 

امسال اما این اتفاق نیفتاد و خیلی ساده فیلمی به آکادمی معرفی شد که بی‌تردید بیشتر از دیگر تولیدات سینمای ایران شانس برنده شدن دارد و رسانه‌های معتبر دنیا نیز بارها بر این موضوع تاکید کرده‌اند. معرفی فیلم فرهادی به عنوان نماینده ایران در اسکار از این رو اهمیت دارد که با معرفی محمد مهدی اسماعیلی به عنوان وزیر پیشنهادی فرهنگ و هنر؛ هجمه‌های بسیاری در فضای فرهنگی کشور شکل گرفت و زمانی که او برنامه‌هایش را اعلام کرد آتش انتقادها زبانه کشید. پس از آنکه اسماعیلی توانست از مجلس رای اعتماد بگیرد فصل دیگری در فرهنگ ایران رقم خورد و معرفی معاونان این وزارتخانه باعث شد تا آتش انتقادها فروکش کند. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی کسانی را برای همکاری انتخاب کرده که در فضای فرهنگی از آنها به عنوان نیروهایی معتدل یاد می‌شود و تقریبا تمام آنها سال‌ها در حوزه‌هایی که مسوولیت پذیرفته‌اند کار اجرایی کرده‌اند و با فراز و نشیب‌ها آشنا هستند و می‌دانند با شعار نمی‌توان فرهنگ و هنر یک مملکت را اداره کرد. فیلم «قهرمان» ساخته اصغر فرهادی در حالی توسط بنیاد فارابی به عنوان نماینده ایران معرفی شده که رائد فریدزاده دبیر و سخنگوی هیات معرفی فیلم ایرانی به اسکار می‌گوید کار این هیات با توجه به تغییر قوانین اسکار بهترین فیلم خارجی‌ زبان و تغییر مهلت زمانی شرکت در ادوار اخیر به دلیل شیوع ویروس کووید-۱۹، با بررسی ۴۴ فیلم اکران شده ایرانی آغاز شد و سپس اعضای هیات انتخاب به یک فهرست متشکل از ۳ فیلم رسیدند و در ادامه هیات معرفی با بازخوانی مقررات به بازبینی و بررسی تخصصی فیلم‌ها پرداختند و پس از رأی‌گیری از میان ۳ فیلم «دشت خاموش»، «بندربند» و «قهرمان» فیلم اصغر فرهادی به عنوان گزینه نهایی انتخاب شد. اشاره فریدزاده به این نکته است که امکان بررسی فیلم‌های نمایش داده ‌شده در کشورهایی غیر از کشورهای مبدا معرفی‌کننده وجود داشت. بر این اساس حتی فیلم‌هایی که در ایران اکران عمومی نشده بودند، به‌شرط اکران عمومی در کشورهای دیگری به‌جز آمریکا می‌توانستند به عنوان نماینده به آکادمی اسکار معرفی شوند.

تازه‌‌ترین ساخته فرهادی سه ماه پیش، جایزه بزرگ هیات داوران هفتاد و چهارمین دوره جشنواره کن را گرفت و او تنها سینماگر ایرانی است که با فیلم‌های «جدایی نادر از سیمین» و «فروشنده» برنده اسکار بهترین فیلم خارجی شده است. قهرمان چهارمین فیلم این کارگردان است که از طرف ایران به اسکار فرستاده می‌شود. به جز دو فیلم دیگر او که برنده اسکار شده، فیلم «گذشته» هم در سال ۱۳۹۲ به این‌ فستیوال مهم فرستاده شده بود.

این کارگردان بعد از چند سال فیلم‌سازی در خارج از ایران نهمین فیلمش یعنی «قهرمان» را در شیراز فیلم‌برداری کرده است. این فیلم دو ساعت و ۷ دقیقه‌ای درباره یک مرد از طبقه کارگر به نام رحیم است که از همسر اولش جدا شده و یک پسربچه مبتلا به لکنت زبان دارد و به‌دلیل ناتوانی در پرداخت بدهی به زندان افتاده اما در دو روز مرخصی تلاش می‌کند با پس دادن بخشی از بدهی شاکی را متقاعد کند شکایتش را پس بگیرد ولی ماجرا طور دیگری پیش می‌رود و در تاری تنیده شده از دروغ‌های مصلحتی گرفتار می‌شود. فرهادی در «قهرمان» یک داستان پیچیده را روایت می‌کند که واقعی و ممکن به نظر می‌رسد و هر کاراکتر برای اعمال خود، توجیه قابل قبولی دارد. امیر جدیدی، محسن تنابنده، فرشته صدرعرفایی، سارینا فرهادی بازیگران این فیلم هستند. فرهادی اکنون یکی از سینماگران برجسته دنیاست که آثارش مخاطبان فراوانی دارد و دنیا منتظر اکران آثار تازه اوست. در اهمیت کارهایش این نکته را باید گفت که استودیو بزرگ آمازون که پخش برخی از مهم‌ترین فیلم‌های دنیا در کارنامه‌اش دیده می‌شود پخش فیلم جدید این کارگردان را بر عهده دارد. بر اساس گزارش‌هایی که در روزهای اخیر رسانه‌های مشهور دنیا منتشر کرده‌اند فیلم فرهادی از شانس بالایی برای دریافت جایزه برخوردار است که اگر این اتفاق بیفتد به جایگاهی تکرار ناپذیر دست خواهد یافت.در همین رابطه وب‌سایت مشهور هالیوود ریپورتر پیش بینی کرده «قهرمان» در چهار رشته بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه اوریجینال و بهترین فیلم بین‌المللی بتواند جایزه بگیرد. همچنین نشریه ورایتی نیز ایز این فیلم به عنوان یکی از پنج شانس اصلی دریافت جایزه اسکار بهترین کارگردانی نام برده است. نشریه ایندی وایر هم در مقاله‌ای نام افرادی را که احتمال دارد در این رویداد جایزه بگیرند معرفی کرده که اسم اصغر فرهادی نیز در لیست این نشریه به چشم می‌خورد.