عبدالعلی براتی از چاپ سوم «سیری در ادیان جهان» می‌گوید
راه رسیدن به اعماق زندگی
این کتاب توسط عبدالعلی براتی ترجمه شده است. گفت‌وگویی کوتاه با مترجم این کتاب را می‌خوانید:
شما پیش‌تر آثار ادبی را ترجمه می‌کردید. چطور شد که به سراغ دین و علوم اجتماعی رفتید و این کتاب را برای ترجمه انتخاب کردید؟
در ابتدا من بخش‌هایی از این کتاب را به خواهش یکی از دوستانم برای تز دکترایش ترجمه کردم، بعد با نگاه به بخش اول متوجه شدم که این کتاب دید کاملا جدیدی نسبت به دین مطرح می‌کند و به نظرم رسید ضروری است که جامعه ما، بالاخص ایران پس از سال ۵۷ و انقلاب اسلامی، درباره ادیان سایر ملل بیشتر بداند و عمیق‌تر فکر کند تا جلوی یکسری کج‌فهمی‌ها درمورد ادیان گرفته شود و همچنین علقه و پیوند بیشتری بین ملت ایران و دیگر مردم باورمند کشورهای جهان ایجاد شود. این کتاب امکانات خوبی برای این امر داشت؛ بسیار به‌روز و جامع بود و مزین به تصاویری که به فهم مخاطب کمک می‌کرد. به همین خاطر به‌رغم زحمت بسیار زیاد و نیازی که به پژوهش میدانی و جنبی داشت، کار را دست گرفتم و به تدریج پیش بردم و به سرانجام رساندم.
گویا این کتاب چند ویراست دارد، شما بر مبنای کدام نسخه کتاب را ترجمه کردید؟
ناشر کتاب، ناشری انگلیسی و بسیار معتبر است که هر ۱۰سال یک‌بار با توجه به تحولاتی که در سیر ادیان و نگرش‌هایشان وجود داشته است، نسخه جدیدی بیرون می‌دهد. نسخه اولیه در سال ۱۹۹۵ منتشر شده بود و من ترجمه را با آن آغاز کردم. مدت زیادی هم طول کشید و وقتی که داشت تمام می‌شد با ناشر اصلی تماس گرفتم؛ چون کتاب فاخری بود حیفم آمد هنگام چاپ ایرادی داشته باشد، درنتیجه این تماس متوجه شدم که نسخه جدیدی از کتاب منتشر شده است و یکی دو جلد از آن نسخه جدید را هم برایم فرستادند که تاریخ انتشارش سال ۲۰۰۵ بود. من دیدم از حدود ۴۰۰ صفحه تمام کتاب، تقریبا ۴۰-۲۳۰ صفحه‌اش کاملا عوض شده است و درواقع کسی که پژوهش‌ها و مقالات را بررسی می‌کرده هم عوض شده و بعضی تصاویر کتاب نیز تغییر کرده است. همچنین بخش‌های جدیدی هم به کتاب افزوده شده بود. کار بسیار دشواری بود. با مشورت با جناب آقای حسین‌زادگان، مدیر نشر ققنوس ترجمه نسخه جدید را شروع کردم. یکی از دلایلی که زمان زیادی برای ترجمه صرف شد، همین ترجمه مجدد این قسمت‌ها از ویراست جدید بود. این کتاب چون در مورد ادیان و موضوع بسیار سنگین و دیریابی برای خواننده است، با تصاویر زیبا و نمودارهای رنگی فرم گرافیکی خوبی به خود گرفته است.
این تصاویر چه فایده‌ای برای خواننده و مخاطب کتاب دارد؟
این کتاب، کتاب سختی است و ممکن است خواننده را به خاطر دقت و عمیق شدن در مطالبش خسته کند. از این نظر این تصاویر به خواننده کمک می‌کند که هم ترغیب شود کتاب را با علاقه بیشتری بخواند و هم بتواند تصور خودش را به نحو عمیق‌تری درک کند. مثلا در کتاب، تصویری در مورد مراسم هندوها هست که آیین تطهیرشان در رود گنگ را نشان می‌دهد یا مثلا آیین‌های بدوی در مورد توتم‌باوری در هندوستان.
آیا شما به جز ترجمه این کتاب، درباره چنین موضوعاتی، پژوهش‌های دیگری هم داشتید؟
البته، به ضرورت ترجمه دقیق‌تر این کتاب، پژوهش‌هایی نیز انجام دادم. مترجم باید تا حدی هم به مطالب اشراف داشته باشد. به همین خاطر من ضروری دیدم با راهبان یا کسانی که به این ادیان شناخت دارند، صحبت کنم. مدت ۵ سال به‌دلیل ما‌موریت شغلی در هندوستان بودم و فرصت فراهم شد تا به این کار بپردازم.
تدوین این کتاب توسط مولفان چگونه بود؟
آقای پاتریج، ویراستار کتاب، مولف بسیار تاثیرگذاری است که به‌عنوان پروفسور در دانشگاه چستر و لنکستر تدریس می‌کند و در زمینه‌های مختلف پژوهش‌های عدیده‌ای داشته است. ایشان بنا بر تشخیص خودش ۸۰ پژوهشگر را از سراسر جهان با توجه به شناختی که داشته است، دعوت می‌کند. هر کدام از این پژوهشگرها در یکی از رشته‌های ادیان تخصص داشتند. مثلا آقای مونتگمری وود درمورد اسلام شناخت داشته و این رشته را در دانشگاه تدریس می‌کرده و بخش مربوط به اسلام را می‌نویسد. در مورد هندوییسم دو پژوهشگر دیگر می‌نویسند، در مورد بودیسم، یکی دیگر، در مورد مسائل ادیان بومی آمریکای جنوبی و آفریقا و برخی آیین‌های اقیانوسیه نیز دیگران می‌نویسند. ایشان همه اینها را جمع‌آوری و روی کارشان نظارت می‌کند. همچنین از حدود ۳۰ عکاس هنرمند دنیا نیز دعوت می‌کند تا عکس‌هایی از مناسک و مذاهب دنیا به‌صورت ویژه و اختصاصی برای این کتاب بگیرند.
چه کسانی می‌توانند مخاطب این کتاب باشند؟
ببینید، هرکسی که جست‌وجوگر زندگی است و می‌خواهد از سطح به عمق برود، می‌تواند مخاطب این کتاب باشد. ما باید بدانیم به‌طور مثال هندوها در یک سرزمینی که یک میلیارد و سیصد میلیون نفر جمعیت دارد چه می‌گویند و دین هندو در پیشرفت‌های اجتماعی که در هندوستان شده و در آن روح تسامحی که در هندوستان می‌بینیم چه نقشی داشته است و سرچشمه این تسامح از کجاست.
