آیا سالن‌های سینما به تاریخ می‌پیوندند؟
بازار اکران در آستانه تحول بنیادین
این اتفاق به تازگی گسترش پیدا کرده و برخی از کارگردانان ایرانی نیز در همین راستا شروع به فعالیت کرده‌اند. فیلم‌های موبایلی، فیلم‌های چند قسمتی و فیلم‌های تک‌پرسوناژ محبوب‌ترین شکل‌های جدید فیلمسازی در دوران کرونا هستند که بسیار مورد توجه کارگردانان و البته سینمادوستان قرار گرفته است. این درحالی است که مرور گیشه سینماهای بزرگ جهان نشان می‌دهد درآمد سینماها در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته بیش از ۹۰ درصد کاهش پیدا کرده است.
برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از این است که در صورت موفقیت شیوه‌های نوین تولید فیلم، سالن‌های بزرگ سینمایی آرام‌آرام از رده خارج خواهند شد. اما آیا چنین اتفاق بزرگی رخ خواهد داد؟
شکست بازارهای بزرگ
چین به‌عنوان دومین بازار بزرگ سینمایی جهان پس از آمریکا، سال گذشته و در مقطع زمانی کنونی 4/ 5 میلیارد دلار فروخته بود اما مجموع فروش سال ۲۰۲۰ خود را به رقم ۳۹۴ میلیون دلار رساند که در مقایسه با آمار مشابه سال گذشته از کاهش 2/ 93 درصدی حکایت دارد.
البته این روند بسیار طبیعی است به دلیل اینکه در بسیاری از نقاط چین همچنان سینماها تعطیل هستند و سالن‌هایی که فعالند با سقف ظرفیت ۳۰ درصدی برای حضور مخاطبان به نمایش فیلم پرداخته‌اند.
از طرف دیگر بسیاری از سازندگان فیلم هم حاضر به ارائه محصول خود در چنین شرایطی نشده‌اند و قطعا سیاهه‌ای از انواع فیلم‌های با پتانسیل فروش بالا وجود دارد که فعلا دست نگه داشته و منتظرند تا موقعیت ویروس کرونا و تبعات آن در جهان تغییر کند، آن موقع فیلم خود را راهی اکران کنند.
آغاز دوران نوین
اما در این میان اتفاقات دیگری هم رخ داده است و آن استقبال و رجوع مخاطبان به شبکه‌های نمایش فیلم اینترنتی چون نتفلیکس و اچ‌بی‌او و... است که در واقع دورانی طلایی را برای این شکل از ارائه فیلم و سریال رقم زده است.
اما جدیدترین اتفاق در این میان شکل دیگری از سینما یا ارائه فیلم است؛ اصطلاحی موسوم به «سینمای عمودی» (Vertical Cinema)، که سعی دارد برای گوشی‌های همراه فیلم تولید کند و شکل و فرم ارائه آن در گوشی‌های هوشمند مورد استفاده عمومی را مد نظر دارد.
اخیرا دیمین شزل کارگردان فیلم «لالا لند» یک فیلم کوتاه ساخته است که به‌صورت حرفه‌ای تصویربرداری شده و تمامی صحنه‌های آن با یک گوشی «آی‌فون ۱۱ پرو» ضبط شده است. شکل ارائه تصویر هم عمودی است.
اگرچه این اقدام قطعا برای تبلیغ گوشی آی‌فون است اما در این میان باید مد نظر داشت که قواعد بازی را هم تغییر داده است. همین شکل ارائه تصویر عمودی مهم‌ترین آن است که در ابتدا و انتهای فیلم هم عبارت vertical cinema درج شده است تا شروع رسمی آن را اعلام کرده باشند.
پس طبیعتا ارائه محتوا هم تغییر کرده و سعی در ارائه سریال‌ها و فیلم‌هایی دارد که زمان آنها طولانی نیست و حتی به شکل عمودی فیلمبرداری شده‌اند. اگر بگوییم حتی سعی دارند با گوشی‌های همراه هم فیلمبرداری شوند شاید به نظرتان عجیب باشد ولی واقعیتی است که وجود دارد.
یک نمونه دیگر هم سریال «خطرناک‌ترین بازی» (Most Dangerous Game) است که فصل اول آن همین امسال منتشر شده و بازیگران معروفی چون کریستف والتس، لیام همسورث و سارا گدون در آن بازی کرده‌اند. نکته جالب و متمایز این سریال این است که برای ارائه در وب تولید شده و زمان هر قسمت از آن حدود 8 دقیقه است یعنی 15 قسمت 8 دقیقه‌ای! قطعا معلوم است که چنین سریالی برای مخاطبانی تولید شده است که با گوشی همراه خود مثلا در مترو، اتوبوس، تاکسی یا... هر وقت فرصت کنند یک یا دو قسمت از آن را ببینند.
با توجه به این انفجار ارتباطی 10 سال اخیر و قدرت گرفتن سلطه شبکه‌های اجتماعی قابل پیش‌بینی بود که قواعد بسیاری از رسانه‌های ارتباط جمعی تغییر خواهد کرد ولی ویروس‌کرونا مانند کاتالیزوری ناخواسته این روند را سرعتی دوچندان بخشید.
آن‌گونه که از شواهد امر پیداست، تا آشتی دوباره مخاطبان با سالن‌های سینما فعلا راه درازی در پیش داریم و این مهم را هم مدنظر داشته باشیم که سینما نرفتن در کشور ما علاوه بر کرونا و شرایط جدید، یک عامل مهم دیگر هم دارد و آن هم شرایط اقتصادی جامعه و معیشت خانواده‌ها است. پس بهتر است که هرچه بیشتر به فکر استفاده از ظرفیت‌های جدید نمایش و ارائه فیلم باشیم.
