رقابت مترجمان ایرانی برای ترجمه آثار کرونایی شدت گرفت
نویسندگان سوار بر موج اپیدمی
در این میان برخی خالقان آثار ادبی و اندیشمندان سعی میکنند مدت زمانی از ماجراها و حاشیههای آن بگذرد تا با تهنشین شدن وقایع در ضمیرناخودآگاهشان یا تفکر عمیقتر درباره حوادث بهوجود آمده، به دور از هیاهو دست به قلم ببرند؛ اما در مقابل گروهی دیگر فرصت را غنیمت میشمرند و در دوره قرنطینه خانگی با توجه به استقبال و کنجکاوی مردم درباره این بیماری مسری و پیامدهای آن بر سرعت نوشتن خود میافزایند. انگیزه نوشتن از کرونا متفاوت است اما آنان که نیمنگاهی به بازار دارند، میدانند هرچه سریعتر کتاب خود را بهدست مخاطب برسانند، شانس بیشتری برای موفقیت بهدست خواهند آورد. به تبع این شتاب، مترجمان کشورمان نیز در رقابتی تنگاتنگ به دور از دغدغه کپیرایت در صدد برگرداندن بعضی از این آثار هستند؛ آنچنان که میبینیم بهطور مثال درباره کتاب جدید اسلاوی ژیژک، چهره مشهور و جنجالی عالم فلسفه، چند مترجم بهصورت موازی در پی ترجمه فارسی یک اثر برآمدهاند.
کتاب ژیژک با عنوان «پاندمی: کرونا دنیا را تکان میدهد» به تازگی در غرب به چاپ رسیده و با استقبال مواجه شده است. بر جلد این کتاب که در کمتر از ۱۰۰ روز نوشته شده، با کلمات «Panic» به معنای هراس و «Pandemic» که همهگیری جهانی است، به خوبی بازی شده است. ژیژک در این کتاب همه تلاش خود را بهکار گرفته و از اندیشمندان پیشرو از فردریک هگل (فیلسوف آلمانی ۱۷۷۰ تا ۱۸۳۰) تا ژاک لکان (فیلسوف فرانسوی ۱۹۰۱ تا ۱۹۸۱) کمک میگیرد تا ۱۰ فصل تاثیرگذار برای خواننده بنویسد و در هر کدام بحث متفاوتی مطرح و گاه به این موضوع اشاره میکند که نوع جدیدی از کمونیسم لازم است تا از تبدیل این همهگیری به کابوسی جهانی جلوگیری کرد. صاحب کرسی فلسفه در دانشگاه لیوبلیانا در فصلی که ترکیبی از اسامی روسایجمهوری روسیه و ترکیه (ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان) است به موضوع مهاجران نقبی میزند و به طرز عجیبی این موضوع را مهمترین چالش پیش روی وحدت عملیاتی اروپا میداند. اصلاحات سیاسی، اصطلاحی که ژیژک بارها از آن ابراز نگرانی و تنفر کرده دوبار در این کتاب ۱۴۶ صفحهای تکرار شده است. تاکنون ترجمه نوید گرگین از این کتاب از سوی انتشارات شبخیز در کتابخانه ملی به ثبت رسیده است و همچنین این اثر با نام «عالمگیر! کووید-۱۹ جهان را تکان میدهد» با ترجمه هوشمند دهقان توسط انتشارات صدای معاصر بهزودی منتشر خواهد شد. علاوه بر این کامران برادران در گفتوگو با رسانهها از ترجمه این کتاب به همراه دوستانش محسن اصفهانیزاده و میلاد روانبخش خبر داده است. اگر چه این مترجم هنوز ناشری برای اثرش معرفی نکرده ولی گویا این برگردان دستکم در یک مورد تفاوت عمده با دیگر ترجمهها از این کتاب خواهد داشت؛ زیرا به ادعای مترجم بناست خود ژیژک یادداشتی اختصاصی روی آن بنویسد.
دیگر آثار
با اینکه کمی بیش از دو ماه از سال جدید گذشته است شمار کتابهایی که امسال در کتابخانه ملی با موضوع کرونا ثبت شده شایان توجه است. بسیاری از این کتابها که احتمالا به زودی روانه بازار کتاب خواهند شد، به پزشکی یا تاریخ پزشکی مرتبطند. از شمار این کتابها میتوان به «تاریخچه بیماریهای واگیردار از وبا تا کرونا» نوشته سایه مهریچمبلی و سمیه حبیبی از نشر عطران و «پیشگیری و کنترل بیماری ویروسی کرونا» تالیف علی مهرابیتوانا از انتشارات تیمورزاده اشاره کرد. علاوه بر اینها چند کتاب نیز در حوزه اقتصادی مرتبط با این بیماری زیر چاپ است که «الزامات تداوم کسبوکار و خدمات در پدیده شیوع ویروس کرونا» نوشته محمدتقی طاحونه و رضا دشتی از انتشارات ستاره جنوب از جمله این آثار است. همچنین کتاب مصوری با عنوان«بابادکتر و کرونا» برای کودکان گروه سنی ب و ج به قلم کوثر کوزهفروش تالیف و تصویرسازی شده است که نشر قلم دانشجو آن را منتشر میکند.
بازار جهانی
از میان کتابهایی که در جهان به چاپ رسیده و احتمالا به زودی نظر مترجمان را به خود جلب کند، میتوان به «مریض صفر» اشاره کرد. این کتاب مجموعه مقالات علمی پزشکی درباره کووید-۱۹ است. در این کتاب علاوه بر کرونای جدید به برخی از واگیردارترین ویروسهای شناخته شده در تاریخ هم پرداخته شده است. پزشکی به نام لیدیا کنگ و نیت پدرسن روزنامهنگار نویسندگان این کتاب هستند. «مریض صفر» هم سال آینده میلادی به بازار عرضه میشود.
دبورا مکنزی، روزنامهنگار دانش که در بیماریهای واگیردار کارشناس است، به زودی کتابی با عنوان «کووید-۱۹: شیوعی که نباید رخ میداد، و چگونه جلوی بعدی را بگیریم» روانه بازار میکند. این کتاب هم مثل «مریض صفر» ویروس را سوژه کرده است. نسخه الکترونیکی کتاب چند روز دیگر در آغاز ماه ژوئن منتشر میشود و انتشار نسخه چاپی آن به تابستان موکول شده است.
بهدلیل استقبالی که از آثار مرتبط با کرونا صورت گرفته است، بسیاری از ناشران عجله دارند که نسخههای الکترونیک کتابهایشان درباره این موضوع را هر چه زودتر به بازار بفرستند. برای نمونه کتاب «خاطرات ووهان» جمعه گذشته زودتر از موعد و بهصورت الکترونیک منتشر شد. این رمان روایتی دست اول از ۶۰ روز زندگی در قرنطینه سنگین ووهان به قلم فنگ فنگ رماننویس سرشناس است.