فروش آثار هنری خاورمیانه در حراج آنلاین موفق نبود
رکوردزنی کرونا در افت فروش ساتبیز
برگزاری آنلاین کنسرت‌های موسیقی، نمایش فیلم در کمپانی‌های نمایش خانگی و... از این دست رویدادها بود که توانست با استقبال نسبتا قابل‌توجه مردم روبه‌رو شود؛ اما هیچ یک از این رویدادها نتوانست چندان که به نظر می‌رسد اقبال عمومی پیدا کند. در این میان برگزاری حراج‌های هنری نیز چالشی بزرگ برای دارندگان و فروشندگان آثار هنری بود. اقدام به برگزاری فروش آنلاین در حراجی‌ها نخستین بار از سوی حراجی ساتبیز در روزهای نخستین سال تازه شمسی محک زده شد. این حراجی که عنوان حراج هنر قرن بیستم خاورمیانه ساتبیز را بر پیشانی داشت، به‌دلیل شیوع ویروس کرونا در لندن در این دوره به شکل آنلاین برگزار شد با فروش کلی ۲ میلیون و ۱۹۳ هزار و ۶۲۵ پوند به کار خود پایان داد. اگرچه رقم نهایی فروش قابل‌توجه به‌نظر می‌رسد، اما وقتی بدانیم فروش قبلی همین حراج برای همین آثار نزدیک به دو برابر این رقم بوده است، آن وقت تفاوت فروش در دوران پساکرونایی را درک خواهیم کرد.
برخی از کارشناسان معتقدند که این رویداد به احتمال بسیار زیاد بر فروش این حراجی در سال‌جاری میلادی و همچنین فروش سایر حراجی‌های معتبر آثار تجسمی در روزهای پیش رو اثر خواهد گذاشت و برگزاری آنها را متوقف خواهد کرد. به نظر می‌رسد در صورت صحت این پیش‌بینی، روزهای سختی در انتظار بازارهای هنری جهان است. آنچه روی داد سایت حراج‌خانه ساتبیز طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد با توجه به دستورالعمل‌های دولت انگلیس، حراج هنرهای خاورمیانه قرن ۲۰ این حراج‌خانه تعلیق شده است تا به شکل فروش آنلاین از ۲۷ تا ۳۱ مارس (۸ تا ۱۲ فروردین) برگزار شود. در این حراج ۷۱ اثر از هنرمندان کشورهای ایران، مصر، ترکیه، لبنان، مراکش، عراق، فلسطین و... عرضه شده بود که در این رویداد ۱۷ اثر از ۱۳ هنرمند ایرانی نیز حضور داشت. اما با تغییر رویه حراج ساتبیز برخی از مجموعه‌داران که مایل به فروش آثار خود در حراج آنلاین نبودند، آثار خود را از این رویداد خارج کردند و برخی دیگر از صاحبان آثار نیز شرط فروش اثر خود را رسیدن به قیمت کمینه‌ای که برای آثارشان در حراج در نظر گرفته شده بود، قرار دادند. همین موضوع باعث شد تا نیمی از آثار حراج آنلاین هنر قرن بیستم ساتبیز به فروش نرسد.
البته برگزاری آنلاین حراج ساتبیز باعث شد تا حراج این دوره از هنر خاورمیانه با افت محسوسی روبه‌رو شود؛ زیرا حراج هنر خاورمیانه ساتبیز در سال ۲۰۱۹ با فروش کلی ۳ میلیون و ۴۸۵ هزار پوند به پایان رسیده بود؛ اما در این دوره با افت بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار پوندی، با فروش کلی ۲ میلیون و ۱۹۳ هزار و ۶۲۵ پوند به کار خود پایان داد. بر اساس شرایط پیش‌آمده در حراج آنلاین هنر خاورمیانه ساتبیز، اما باز هم هنر ایران توانست جایگاه مناسبی را در هنر خاورمیانه برای خود ثبت کند و با فروش کلی ۲۶۸ هزار و ۷۵۰ پوندی تنها ۶ اثر هنرمندان ایرانی، توانست بیش از یک هشتم فروش کلی این دوره حراج ساتبیز را به هنر ایران اختصاص دهد.
گران‌ترین‌ها
با کنار رفتن اثر محمود سعید هنرمند فقید مصری (گرانترین اثر این دوره حراج ساتبیز) از حراج آنلاین، تابلو «بلوک‌ها» محمد ملهی هنرمند مراکشی شگفتی‌ساز این دوره از حراج شد. این اثر که با قیمت پایه ۵۵ هزار تا ۶۵ هزار پوند عرضه شده بود با فروش ۳۹۹ هزار پوندی رکورددار حراج هنر خاورمیانه ساتبیز در سال ۲۰۲۰ شد. جایگاه دوم نیز به هنرمند فقید عراقی محمود صبری تعلق گرفت. از این هنرمند ۷ اثر در این دوره از حراج عرضه شده بود که تنها ۴ اثر او به فروش رسید و تابلو «خانواده‌ای از کشاورزان» این هنرمند به قیمت ۳۰۰ هزار پوند چکش خورد. اما جایگاه سوم گرانترین آثار حراج خاورمیانه ساتبیز به هنرمند فقید ایرانی بهمن محصص با تابلو «تئیریاس از آینده بیشتر نمی‌داند» با قیمت فروش ۱۵۰ هزار پوند اختصاص یافت.
آثار ایرانی حراج خاورمیانه ساتبیز
در حراج هنر قرن بیستم خاورمیانه ساتبیز سه اثر از منیر شاهرودی فرمانفرماییان، دو اثر از بهمن محصص، دو اثر از منوچهر یکتایی و آثاری از پرویز تناولی، لیلی متین دفتری، منصور قندریز، مسعود عربشاهی، فرهاد مشیری، فرامرز پیلارام، رضا درخشانی، صادق تیرافکن، کامروز آرام و هدیه شفیعی ارائه شده بود که در این میان تنها ۶ اثر به‌دلیل ارائه پیشنهادهای آنلاین بیشتر از کمینه و بیشینه در نظر گرفته شده توسط حراج ساتبیز به فروش رسیدند. بر این اساس از بهمن محصص دو اثر نقاشی و مجسمه به فروش رسید. تابلوی نقاشی این هنرمند با عنوان «تئیریاس از آینده بیشتر نمی‌داند» که با قیمت پایه ۱۲۰ تا ۱۸۰ هزار پوند عرضه شده بود با قیمت ۱۵۰ هزار پوند فروش رفت. مجسمه «سگ و مرد» این هنرمند نیز که با قیمت پایه ۲۵ تا ۳۵ هزار پوند عرضه شده بود با قیمت ۶۸ هزار و ۷۵۰ پوند چکش خورد.
منیر شاهرودی فرمانفرماییان نیز که در این حراج سه تابلو داشت، اثری از مجموعه آیینه‌های این هنرمند چون به قیمت کمینه ارائه شده نرسید به فروش نرفت و تنها دو تابلوی نقاشی او نیز که هر کدام به قیمت پایه ۸ تا ۱۲ هزار پوند عرضه شده بودند با قیمت‌های ۱۱ هزار و ۲۵۰ و ۱۰ هزار پوند فروش رفتند. اثر بدون عنوان فرامرز پیلارام نیز که با قیمت ۲۰ تا ۳۰ هزار پوند عرضه شده بود با قیمت ۲۲ هزار و ۵۰۰ پوند فروخته شد و اثر هدیه شفیعی نیز که با قیمت ۵ تا ۷ هزار پوند ارائه شده بود با قیمت ۶ هزار و ۲۵۰ پوند فروش رفت.
