نامزدهای احتمالی نوبل ادبیات در سال 2017

دنیای اقتصاد: جایزه نوبل ادبیات مهم‌ترین جایزه ادبی جهان برای تقدیر از یک عمر فعالیت نویسندگان و شاعران است. جایزه‌ای وسوسه برانگیز که به‌دلیل قوانین سفت و سخت آکادمی سوئدی، حواشی و شایعات بسیاری را نیز به دنبال داشته است. هر سال همزمان با نزدیک شدن به ماه اکتبر گمانه‌زنی‌های زیادی درباره برنده نوبل ادبیات مطرح می‌شود. بسیاری از رسانه‌ها با اعلام نام برخی نویسندگان و شاعران شانس آنها را برای دریافت جایزه نوبل بیشتر از دیگران ارزیابی می‌کنند و بسیاری از افراد نیز روی اسامی مطرح شرط‌بندی می‌کنند، ‌شرط‌بندی بر سر برنده جایزه نوبل ادبیات در بیش از ۱۰ سال گذشته به یک سرگرمی و اتفاق معمول و رایج تبدیل شده است. یکی از علت‌های شکل‌گیری این اتفاق تاکید بسیار زیاد آکادمی به مخفی ماندن نام نامزدهای این جایزه است. آکادمی تنها نام برنده را اعلام می‌کند و نام نامزدهای این جایزه در هیچ جایی درز پیدا نمی‌کند. طبق یکی از قوانین، فهرست نامزدهای این جایزه تا ۵۰ سال باید مخفی بماند؛ بنابراین در حال حاضر تنها اسامی کاندیداهای نوبل بین سال‌های ۱۹۰۱ تا سال ۱۹۶۷ در ۵۰‌سال گذشته در دسترس است.

البته به‌رغم انجام بسیاری از شرط‌بندی‌ها، تصمیم اعضای آکادمی برای انتخاب برنده جایزه نوبل ادبیات معمولا غافلگیرکننده بوده است، این غافلگیری در چند سال اخیر بسیار پررنگ‌تر هم شده است. به‌ویژه سال گذشته که اعلام نام برنده نوبل ادبیات همه پیش‌بینی‌ها و گمانه‌زنی‌ها را بی‌اعتبار کرد تا نوبل به یکی از دور از ذهن‌ترین نام‌ها برسد. سال گذشته جایزه نوبل ادبیات در بهت و ناباوری برخی از ادبیات‌دوستان، نویسندگان و هنرمندان، به «باب دیلن» ـ خواننده و ترانه‌سرای آمریکایی ـ رسید. بعضی این انتخاب را غلط دانسته و آکادمی نوبل را به باد انتقاد گرفتند اما تعداد زیادی هم به تاثیر «دیلن» در شعر آمریکایی تاکید کرده و به او تبریک گفتند.

اما این تنها انتخاب عجیب اعضای آکادمی نبود. یکی از نادرترین رویدادهای مراسم اعطای این جایزه، انتخاب نویسنده مُرده به‌عنوان برنده نوبل است. اعضای آکادمی نوبل تنها یک‌بار در سال ۱۹۳۱ نام «اریک آکسل کارلفلدت» فقید را به‌عنوان برنده اعلام کردند. البته آکادمی سوئدی بعدها در سال ۱۹۷۴ به این نتیجه رسید که دیگر هیچ نویسنده‌ای را پس از مرگ به عنوان برنده معرفی نکند؛ مگر آنکه او بعد از اعلام نتایج درگذشته باشد. یکی دیگر از مطالب جالب درباره معتبرترین جایزه ادبی جهان متغیر بودن جایزه نقدی آن بسته به درآمد سالانه بنیاد نوبل است. اگر جایزه‌ نوبل به دو برنده تعلق بگیرد، جایزه نصف می‌شود. اما اگر نام سه برنده به‌صورت مشترک اعلام شود، سهم هر کدام ۵۰، ۲۵ و ۲۵ درصد خواهد بود. آکادمی نوبل در سال ۲۰۱۲ اعلام کرد، جایزه نقدی خود را از ۱۰ میلیون به هشت میلیون کرون کاهش داده است.

نامزدهای احتمالی نوبل 2017

دیده شدن نام «هاروکی موراکامی» ـ مشهورترین نویسنده ژاپنی حال حاضر ـ در فهرست احتمالی منتخب آکادمی سوئدی نوبل، دیگر اتفاق عجیبی نیست. سال‌هاست نام نویسنده «کافکا در کرانه» و «سوکورو تازاکی بی‌رنگ و سال‌های زیارتش» به عنوان شانس دریافت مهم‌ترین جایزه ادبی بر سر زبان‌ها می‌افتد و بسیاری از هوادارانش روی اسم او در سایت‌هایی مثل «لد بروکس» شرط‌بندی می‌کنند. امسال اما نام «نگوگی وا تینگو» ـ نویسنده مطرح کنیایی ـ بالاتر از «موراکامی» مطرح شده و به نظر می‌رسد او بیشترین شانس را در میان کاندیداهای احتمالی دارد. در این دوره بعد از رمان‌نویس کنیایی و نویسنده ژاپنی، نوبت به «مارگارت اتوود» کانادایی که رمان‌هایی چون «قصه ندیمه» و «آدمکش کور» را نوشته، ‌می‌رسد. شانس او هم برای دستیابی به جایزه نوبل ادبیات، پایین نیست و یکی از گزینه‌های احتمالی این جایزه به شمار می‌آید. «من بوکر»، «گیلر»، «پن/ پینتر»، «آرتور سی. کلارک»، «ایمپک دوبلین» و «فرانتس کافکا» از جایزه‌های مهم ادبی هستند که این داستان‌نویس کسب کرده است.

«آموس اوز» نویسنده اسرائیلی برنده مدال «گوته» و «لژیون دونور» و جایزه‌هایی چون «فمینا»، «فرانتس کافکا» و «پرنس آستوریاس»، «کلودیو ماگریس» نویسنده و مترجم ایتالیایی که جایزه‌های «فرانتس کافکا» و «پرنس آستوریاس» را در کارنامه‌اش دارد و «خاویر ماریاس» نویسنده و مترجم مشهور اسپانیایی و برنده جوایز «ایمپک دوبلین» و «فورمنتور»، از دیگر نام‌هایی هستند که پس از «اتوود» بیشترین شرط‌بندی در سایت «لدبروکس» روی آنها انجام شده است. «سزار آیرا»ی آرژانتینی، «خوان مارسه»، «انریک ویلا ـ ماتاس» و «ادواردو مندوسا گاریگا»ی اسپانیایی نیز از دیگر نویسندگان اسپانیایی‌زبان هستند که طبق پیش‌بینی سایت‌های شرط‌بندی ادبی، در این دوره احتمال کسب جایزه نوبل ادبیات را دارند. درز نکردن نام نامزدهای کسب جایزه نوبل، از قوانین سفت و سخت آکادمی سوئدی است. نام نامزدهای نوبل تا ۵۰ سال بعد هم مشخص نخواهد شد.

آکادمی نوبل اعلام کرده برنده بخش‌های مختلف فیزیک، شیمی، پزشکی، نوبل صلح و نوبل اقتصاد بین دوم تا دهم اکتبر ۲۰۱۷ معرفی خواهند شد. هنوز تاریخ دقیق اعلام نام برنده بخش ادبیات مشخص نشده است. با این حال گفته می‌شود معمولا وقتی در اولین پنج‌شنبه سال اسم برنده نوبل اعلام می‌شود، سالی است که اعضای آکادمی تردیدی در نام برگزیده ندارند، همان‌طور که در سال ۲۰۱۱ آکادمی سوئد در تاریخ ۶ اکتبر «توماس ترنسترومر» ـ شاعر سوئدی ـ را به‌عنوان برنده معرفی کرد. اما وقتی نام برنده در دومین پنج‌شنبه اعلام می‌شود، تصور می‌شود بین اعضای آکادمی اختلاف آرا وجود دارد.