فروش سریال‌های ترکیه‌ای در بازار جهانی به ۳۵۰ میلیون دلار رسید
گسترش بازار سریال‌های ترکیه‌ای در جهان
مجموعه‌های تلویزیونی ایرانی همچنان در اغما
دنیای اقتصاد: سریال‌های ترکیه‌ای در چند سال اخیر مخاطبان بسیاری در سراسر جهان پیدا کرده‌اند. ترکیه در سال ۲۰۱۵ میلادی حدود ۳۰۰ میلیون دلار از صادرات سریال درآمد کسب کرد و بالاتر از کره‌جنوبی، انگلیس، تایلند و... در ردیف دوم کشورهای صادرکننده سریال قرار گرفت. این در حالی است که آمریکا با اختلافی نجومی در رتبه نخست سریال‌سازی و صادرات سریال‌ها قرار دارد. برای مثال تلویزیون Fox تنها در سال ۲۰۱۴ بیش از یک و نیم میلیارد دلار درآمد داشته و کمپانی HBO نیز تنها در فصل دوم سال ۲۰۱۵ به درآمد ۹۷۱ میلیون دلاری رسیده است. درآمد سریال‌های آمریکایی از محل تبلیغات ۷۱میلیارد دلار است. رقمی که به تنهایی از مجموع تبلیغات در سریال‌های دیگر کشورها بیشتر است. با این حال ترکیه هم در چند سال اخیر رشد بسیار خوبی در درآمدزایی از سریال‌ها داشته است.
سال ۲۰۰۴ کشور ترکیه تنها ۱۰ میلیون دلار از سریال‌سازی و صادرات آن به کشورهای دیگر سود می‌برد ولی این رقم در سال ۲۰۱۲ به ۲۰۰ میلیون دلار رسید و در حال‌حاضر محمت بایوککسی، رئیس مجمع صادرکنندگان ترکیه می‌گوید ترکیه به بیش از ۷۵ کشور مجموعه‌های تلویزیونی می‌فروشد. حجم صادرات سریال‌های ترکیه‌ای در سال ۲۰۱۵ در حدود ۳۰۰ میلیون دلار بود، این رقم در سال بعد به ۳۵۰ میلیون دلار هم نزدیک شد اما امسال این رکورد شکسته شده است و براساس پیش‌بینی‌هایی که انجام شده فراتر هم خواهد رفت. در سال ۲۰۱۴ بود که مجمع صادرکنندگان ترکیه با شعار «ترکیه: کشف توانایی» به تبلیغ کشور ترکیه در دنیا پرداخت. محمت بایوککسی می‌گوید: «ما این شعار را انتخاب کردیم تا به دنیا بگوییم توانایی‌های ترکیه را کشف کنند. بخش سینمای ترکیه با ۱۰۰ سال قدمت توانایی زیادی دارد و می‌تواند در بازار جهانی به رقابت بپردازد. این رقابت می‌تواند در بخش‌های مختلف باشد؛ از فیلم‌نامه‌نویسان گرفته تا بخش بازیگران.»
به هر حال مسوولان دولتی ترکیه از زمانی که می‌خواستند عضو جامعه اروپایی شوند، تلاش‌های زیادی برای ایجاد یک تصویر خوب از مردم و کشورشان انجام دادند. این تلاش‌ها در بعد رسانه‌ای اهمیت بیشتری داشت و علاوه‌بر تاثیرگذاری در ایجاد یک تصویر مطلوب از ترکیه، درآمدهای بسیار بالایی هم به‌دست آوردند. ترکیه‌ای‌ها همچون بسیاری از مدیران فرهنگی جهان تلاش کردند تا بهترین راه را برای صادرات الگوهای زیستی، فرهنگی و سیاسی خود انتخاب کنند؛ «صادرات سریال» که در چند سال اخیر بیشترین حجم توجه مخاطبان را به خود جلب کرده است.اخیرا نیز یکی از نشست‌های بخش جنبی جشنواره فیلم سارایوو با موضوع بررسی روند رشد محصولات تلویزیونی ترکیه در مرکز بوسنی برگزار شد. نکته جالب در این میان، تاکید شرکت‌کنندگان در نشست، به ورود سریال‌های ترکیه‌ای به بازار کشورهایی چون شیلی برای نخستین‌بار بود، این در حالی است که منطقه آمریکای‌لاتین سردمدار تولید سریال‌های عامه‌پسند است اما برنامه‌سازان ترکیه‌ای گوی سبقت را از همتایان لاتین خود ربوده‌اند و سهمی مهم از آنتن این منطقه را از آن خود کرده‌اند.در روسیه هم علاقه بینندگان تلویزیونی به سریال‌های ترکیه‌ای در سال‌های اخیر افزایش یافته است.
هزینه‌های تولید سریال‌های ترکیه‌ای
بخش مهم بازار سریال‌ها، هزینه‌های ساخت است. هزینه‌های تولید سریال‌های ترکیه‌ای حالا دیگر به ۸۰۰هزار دلار برای هر قسمت می‌رسد؛ یعنی چیزی بیش از ۳ میلیارد تومان برای یک قسمت کمتر از ۶۰دقیقه‌ای که رقمی حیرت‌آور است. این روزها به لطف بازار پررونق سریال‌های ترکیه‌ای در اروپای شرقی، خاورمیانه و شمال‌آفریقا، بازیگران ترکیه‌ای از تهیه‌کنندگان درخواست دستمزدهای ۶رقمی می‌کنند و همزمان ۵۰۰شرکت تولید برنامه‌های تلویزیونی در ترکیه در رقابتی شدید با یکدیگر مشغول کارند. شرکت‌های ترکیه‌ای هدف بعدی خود را ورود به بازارهای پرسود آمریکای‌شمالی، غرب اروپا، قاره اقیانوسیه و آسیای جنوب‌شرقی قرار داده‌اند؛ اتفاقی که با اقتباس آمریکایی‌ها از سریال ترکیه‌ای «بازی سکوت» در آینده نزدیک می‌افتد.البته برنامه‌سازان ترکیه‌ای همواره ناچارند خود را با دگرگونی‌های شدید در فضای سیاسی این کشور هماهنگ کنند. از سال ۲۰۱۲ به این‌سو، نظام درجه‌بندی تلویزیونی مرتب دستخوش تغییر و تحول شده و این، کار را برای برنامه‌سازان و تهیه‌کنندگان سخت کرده است. ضمن اینکه مردم مسلمان این کشور و برخی دیگر از کشورهای منطقه از محتوای برخی سریال‌ها به‌شدت ناراضی‌اند و این می‌تواند چالش سخت‌تر سریال‌های ترکیه‌ای برای جلب رضایت انبوه بینندگان مسلمان باشد.
تراژدی سریال‌سازی در ایران
سریال‌سازی در ایران همچون بسیاری دیگر از حوزه‌ها توسعه یافته نیست. معمولا سریال‌های تلویزیونی صدا و سیما با کمترین بودجه ممکن ساخته می‌شوند و سریال‌های بخش نمایش خانگی هم معمولا هزینه تولید زیادی ندارند. ما در صادرات سریال‌ها هم هرگز نتوانسته‌ایم کشور موفقی باشیم. این در حالی است که به نظر می‌رسد با توجه به برخی ملاحظات اجتماعی، فرهنگی، دست‌کم در تولید سریال‌های تاریخی می‌توانستیم بهتر عمل کنیم. به هر حال سریال‌های ایرانی عمدتا مصرف داخلی دارند، به این معنی که درآمد و ارزآوری برای کشور ندارند. هزینه‌های تولید سریال‌های الف تلویزیون که بیشترین بودجه را از سازمان صدا وسیما می‌گیرند، به ندرت به چند ده میلیارد تومان می‌رسد. سریال معمای شاه که سال گذشته از تلویزیون پخش می‌شد، به عنوان یک سریال الف ویژه که در ۹۵ قسمت ساخته شد، ۴۰ تا ۵۰ میلیارد تومان هزینه داشته است؛ یعنی برای ساخت هر قسمت رقمی کمتر از ۵۰۰ میلیون تومان.
در بخش نمایش خانگی هم فصل اول سریال شهرزاد برای تولید ۲۸ قسمت در فصل اول چیزی حدود ۱۴ تا ۱۷ میلیارد تومان هزینه داشت؛ به بیان دیگر هر قسمت از این سریال به‌طور میانگین حدود ۵۵۰ میلیون تومان هزینه داشته است. درآمدهای این سریال‌ها هم البته چندان مشخص نیست. سریال معمای شاه که کاملا مصرف داخلی داشت و نتوانست رضایت عمومی مخاطبان داخلی را هم جلب کند، اصولا موفق نبود. سریال شهرزاد هم با درآمدی تقریبی ۳۵ میلیارد تومانی اگرچه به‌عنوان محبوب‌ترین سریال ایرانی شناخته شد اما صادرشدنی نبود و البته در فصل دومش هم با کاهش استقبال عمومی رو به رو شد. به هر حال باید منتظر ماند و دید که با توجه به ملاحظات فرهنگی و اجتماعی جامعه ما، آیا می‌توان دست‌کم در بخش سریال‌های تاریخی موفقیتی در جهان سریال‌سازی به دست آورد یا خیر. به نظر می‌رسد با استاندارد ۵۰۰ میلیونی برای هر قسمت، این موضوع چندان محقق‌شدنی نباشد.
ارسال نظر