مرثیه‌های سفر بی‌بازگشت

اول تیرماه تولد یکی از مهم‌ترین سینماگران ایران بود که حق زیادی برگردن سینمای ایران دارد و بسیاری از علاقه‌مندان هنر هفتم در دنیا سینمای ایران را با نام او می‌شناختند.عباس کیارستمی ۷۷ ساله شد و همین بهانه کافی بود تا در روزهای اخیر فضای مجازی تحت تاثیر این رویداد قرار گیرد و خاطره سینماگر ایرانی رنگ و بوی دوباره‌ای بگیرد. علاقه‌مندان او تولد این هنرمند را درحالی جشن گرفتند که حدود یک‌سال از خاموشی او می‌گذرد و هنوز پرونده پزشکی او به نتیجه مطلوبی نرسیده است. با این حال مراسم نکوداشت عباس کیارستمی با عنوان «زندگی و دیگر هیچ» عصر پنج‌شنبه اول تیرماه به همت خانه هنرمندان ایران، انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران و مدرسه‌ ویژه در خانه هنرمندان برگزار شد.

درابتدای این مراسم مجید رجبی‌معمار، مدیرعامل خانه هنرمندان گفت: ‌ای کاش کیارستمی امروز بود و تولدش را به خودش تبریک می‌گفتیم. کیارستمی انسان و هنرمند بزرگی بود که با فعالیت‌های متعدد هنری‌اش نام و آوازه ایران را در عرصه بین‌المللی بر سر زبان انداخت. او افزود: در این یک‌سالی که کیارستمی در میان ما نیست، بدون اغراق بر تک تک ما سخت گذشت. زمانی که او از میان ما رفت من در کره‌جنوبی بودم و در این سفر هر بار که در جمع هنرمندان این کشور قرار می‌گرفتم نخستین چیزی که می‌گفتند تسلیت و ابراز همدردی برای درگذشت عباس کیارستمی بود. این ابراز احساسات و همدردی برای من بسیار ارزشمند بود.

ماجرای سفری که زهر شد

در ادامه ابراهیم حقیقی با بیان این مطلب که عباس کیارستمی عضو افتخاری انجمن طراحان گرافیک بود، گفت: ششم اسفند ۱۳۹۴ به همراه جمعی از دوستان از جمله لیلی گلستان میهمان خانه دوستی بودیم و فردای این روز قرار بود عباس کیارستمی برای انجام پاره‌ای از آزمایش‌ها راهی بیمارستان شود. کیارستمی در این میهمانی مرد بلند قامتی را که هیچ‌یک از ما نمی‌شناختیم با خود همراه کرده بود. وقتی مرد برای کشیدن سیگار به بالکن رفت از کیارستمی درباره او پرسیدیم و او گفت دوستی نویافته است که ۱۰ روز پیش پسرش را از دست داده است چون اندوهگین بود او را با خود امشب همراه کردم تا شاید بخشی از اندوهش کاسته شود.

او افزود: حضور این دوست موجب شد که با کیارستمی و سایر دوستان درباره مرگ صحبت کنیم و از تلخی از دست دادن‌هایمان بگوییم پس از آن با کیارستمی درباره تولد ۷۷ سالگی و ۸۸ سالگی حرف زدم و اینکه چقدر همنشینی این دو عدد در کنار هم می‌تواند زیبا باشد و او با روحیه طنزش گفت: ۸۸ سالگی البته مثل آرم گروهبان‌ها است. حقیقی با اشاره به آخرین دیدارش با کیارستمی گفت: وقتی کیارستمی بیماری‌اش شدت گرفت من و خسروی و فرهادی در سفر بودیم و سفر بر ما زهر شد، وقتی برگشتیم بارها به دیدارش رفتم و این دیدارها تنها به سلامی و علیکی خلاصه می‌شد و بعد هم خبر شوک‌آور رفتنش را بهمن‌پور به من داد. این گرافیست پیشکسوت ادامه داد: کیارستمی هنرمند منحصربه‌فردی بود و به شاگردانش زندگی کردن و فیلم ساختن را آموزش داد. هنرجویان او امروز هر یک راه خودشان را پیدا کرده‌اند و فیلم‌هایی می‌سازند که نگاه تصنعی در آن به چشم نمی‌خورد.

او در ادامه با اشاره به پوستری که کیارستمی برای فیلم لباسی برای عروسی ساخته بود، گفت: این پوستر را کیارستمی برخلاف تمام آموزه‌هایی که در رشته گرافیک آموزش می‌دهند خلق کرد و تمام اطلاعاتی را که در این پوستر قرار بود به مخاطب بدهد روی برچسبی که پشت یقه لباس حک شده بود درج کرد که این رویکرد او برای من بسیار آموزنده بود. از او بسیار آموختم و سعی کردم آنچه آموخته‌ام را به دیگران نیز یاد بدهم. به گفته حقیقی، کیارستمی با آثاری که در عرصه گرافیک خلق کرد به نوعی به ما یاد داد که به آموزه‌های آکادمیک لگد بزنیم و راه خودمان را پیدا کنیم.حقیقی ادامه داد: کیارستمی در پوسترهایی که برای فیلم طراحی کرد از همان جنس سادگی حرف زد که وقتی دو نفر در کافه مقابل هم می‌نشینند و قهوه سفارش می‌دهند و حرف‌هایشان را ریز ریز برای هم می‌زنند. نه‌تنها پوسترها بلکه فیلم‌هایش همه مخاطب خاص داشتند و خودش هم معتقد بود غریبه‌ها فیلم‌های او را نمی‌فهمند و اتفاقا خودش نیز نمی‌خواست برای غریبه‌ها فیلم بسازد.

خاطره قدیمی‌ترین رفیق

علی‌اکبر صادقی به‌عنوان قدیمی‌ترین دوست کیارستمی برای ذکر خاطره دعوت شد و گفت: من با کیارستمی در مدرسه آشنا شدم و این دوستی و آشنایی تا آخرین لحظه حیات او ادامه داشت و پس از دبیرستان نیز با فاصله یک‌سال کیارستمی هم‌دانشگاهی من در دانشگاه شد و بعدها همکار من شد و در آتلیه هفت با من کار می‌کرد. او افزود: یک بار کیارستمی یک مینیاتور کشیده بود و آن را نزد من آورد و گفت برای کشیدنش خیلی زحمت کشیده‌ام اما کشیدن صورتش برای من دشوار است لطفا شما صورت آن را برای من بکشید، من به او گفتم لطفا آن قدر تمرین کن تا خودت درست بتوانی آن را بکشی و کیارستمی با ناراحتی از پیشم رفت و بعدها به من گفت این از معدود دفعاتی بود که جواب نه شنیده است. صادقی در پایان سخنانش گفت: عباس کیارستمی عزیزترین دوستم بود و تا پایان زندگی‌ام بهترین دوستم و عموی فرزندانم باقی ماند. در تمام مدت هیچ گاه کدورتی میان ما شکل نگرفت و همیشه با هم با خنده و مهربانی روبه‌رو شدیم.

محمودرضا بهمن‌پور نیز در سخنان بسیار کوتاهی خاطره طنزی از عباس کیارستمی تعریف کرد و گفت: بهمن کیارستمی در تمام یک‌سال و نیم گذشته با مردانگی از هیچ کاری برای پدرش فرو نگذاشت و کتاب در ستایش زندگی هدیه کوچکی است که برای قدردانی به بهمن کیارستمی تقدیم می‌کنیم. در این مراسم همچنین فیلم پشت صحنه تیتراژ پایانی «به همین سادگی» پخش شد که کیارستمی تیتراژ آن را ساخته بود. همچنین کتاب «در ستایش زندگی عباس کیارستمی» شامل گفت‌وگوی امیر اثباتی و محمودرضا بهمن‌پور با عباس کیارستمی و کتاب آثار گرافیک این هنرمند به کوشش امرالله فرهادی رونمایی شد که از سوی انتشارات ویژه‌نگار با همکاری انتشارات نظر در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت. پس از پایان مراسم، نمایشگاهی از آثار طراحی گرافیک عباس کیارستمی در گالری ممیز خانه هنرمندان افتتاح شد که تا ۱۴ تیر میزبان علاقه‌مندان است.