گره کور در بازار کنسرت‌ها

دنیای اقتصاد: ماه رمضان برای بسیاری از حوزه‌ها و بازارهای فرهنگی و هنری یک اتفاق رونق‌ساز است. از گرم شدن تنور سریال‌های تلویزیونی در شبکه‌های مختلف و اجرای طرح اکران فیلم‌های سینمایی از افطار تا سحر بگیرید تا ترافیک اجرای تئاترهای متعدد در تماشاخانه‌های مختلف و تئاترهای خیابانی و جشن‌های فرهنگی-هنری در پارک‌ها و فرهنگسراها.اما در این میان کنسرت‌های موسیقی داستان متفاوتی دارند. گویا بر اساس یک روال نانوشته برگزاری کنسرت‌های موسیقی در ماه مبارک با محدودیت‌هایی همراه شده و این موضوع باعث شده تا برگزارکنندگان کنسرت‌ها در این‌باره نگران و البته ناامید بشوند.این در حالی است که پیش از این کنسرت‌های قابل‌توجهی در ایام ماه مبارک برگزار شده‌اند. برای مثال در ماه رمضان سال ۹۳ هنرمندانی همچون اردشیر کامکار، ‌مازیار فلاحی، شهرام شکوهی، زنده‌یاد مرتضی پاشایی و... به ترتیب در تهران و کیش و... کنسرت موسیقی برگزار کردند. جالب اینکه کنسرت کامکار روز دوم تیرماه سال ۹۳ مصادف با بیست و پنجمین روز ماه مبارک برگزار شد و این در حالی بود که در همان سال شایعه‌ای دهان به دهان می‌گشت و حاکی از این بود که تنها در ۱۰روز نخست ماه مبارک مجوز برگزاری کنسرت صادر می‌شود.به هر حال گره‌خوردن شایعات و برخی رویدادها موجب شد تا موضوع برگزار نشدن کنسرت‌های موسیقی در ماه رمضان به‌یکی از سوژه‌های اصلی رسانه‌های فرهنگی و هنری تبدیل شود و بسیاری از کارشناسان این حوزه و برگزارکنندگان کنسرت درباره آن اظهار نگرانی کنند.

نگرانی‌های برگزارکنندگان کنسرت‌ها

خبرگزاری خبرآنلاین در گزارشی که در این‌باره منتشر کرد، گلایه‌های چند برگزارکننده کنسرت را بازتاب داد. نرگس کیانی، خبرنگار این رسانه نوشت: برگزاری کنسرت‌ پاپ در ماه رمضان نیاز به مجوزهایی دارد که باید از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دفتر موسیقی و اداره اماکن نیروی انتظامی صادر شوند. در این میان با اینکه برگزاری اجراهای زنده پاپ با هیچ منع نوشته شده‌ای روبه‌رو نیست، مدیران شرکت‌های برگزارکننده کنسرت دقیقا نمی‌دانند مشکل کجاست که این مجوزها صادر نمی‌شود. محمدحسین توتونچیان، برگزار کننده کنسرت، در مورد مجوزهای لازم برای برگزاری کنسرت موسیقی پاپ در ماه رمضان توضیح می‌‌دهد: «در همان مرحله اول، دفتر موسیقی مجوزی در این‌خصوص صادر نمی‌کند و نامه‌ای به اداره اماکن نیروی انتظامی نمی‌دهد که ما نظر آنها را بدانیم. درحالیکه این ماه، ماه عید مسلمانان است و در همه دنیا جشن گرفته می‌شود، نمی‌دانیم چرا در ایران به گونه دیگری برخورد می‌شود؟»توتونچیان در مورد برگزاری کنسرت‌های سنتی در این ماه توضیح می‌دهد: «از چند سال پیش اعلام شد برگزاری کنسرت موسیقی سنتی در ۱۰ روز اول‌ماه رمضان ایرادی ندارد که خود گامی به جلو محسوب می‌شود اما برخوردها با موسیقی پاپ متفاوت است. با توجه به ضرورت حفظ حرمت روزهای ضربت خوردن و شهادت حضرت علی(ع) و شب‌های قدر، قطعا برگزاری کنسرت از ۱۸ تا ۲۴ ماه مبارک رمضان باید تعطیل شود اما سوال اینجاست که چرا برگزاری کنسرت پاپ را فقط در همان چند شب تعطیل نمی‌کنند و به کل ماه تسری‌اش می‌دهند؟»

به‌رغم نظر توتونچیان محمدجواد حاتم‌پور، دیگر برگزار کننده کنسرت، می‌گوید: «تا جایی که من اطلاع دارم برگزاری کنسرت موسیقی پاپ در ماه رمضان قبلا مجاز نبود اما در حال‌حاضر دفتر موسیقی مجوز می‌دهد. با این حال اداره اماکن نیروی انتظامی با محدودیت به صدور مجوز می‌پردازد و در نتیجه تنها می‌توانیم بعد از اذان مغرب در یک نوبت روی صحنه برویم و کارمان را پیش از شب دوازدهم تمام کنیم.»حاتم‌پور ادامه می‌دهد: «پس حتی در صورت داشتن مجوز دفتر موسیقی و موافقت سالنی چون مرکز همایش‌های برج میلاد، به واسطه نداشتن مجوز اداره اماکن، برگزاری کنسرت در این ماه برایمان صرفه اقتصادی ندارد. در صورتی که اگر می‌توانستیم مانند سینماداران طرحی چون اکران افطار تا سحر را پیاده کنیم، قطعا با استقبال مخاطب مواجه می‌شدیم.»در همین راستا صدرالدین حسین‌خانی، از برگزارکنندگان برنامه‌های موسیقی نیز در مورد مشکلات برگزاری کنسرت پاپ در ماه رمضان می‌گوید: «نمونه عینی‌اش اینکه می‌خواستیم برای برگزاری کنسرت محمد علیزاده در ۱۷، ۱۸ و ۱۹ خرداد مصادف با شب ولادت حضرت امام حسن‌مجتبی (ع) در هفتمین جشنواره رمضانی «شهر خدا» در برج میلاد مجوز بگیریم تا بعد از افطار یک نوبت اجرا داشته باشد اما اداره اماکن مجوز نداد. نمی‌دانیم مشکل کجاست که نمی‌شود!‌ ظاهرا هیچ مشکلی وجود ندارد اما در عین حال نمی‌شود!»

محسن رجب‌پور، که مجری برنامه‌ها و کنسرت‌های موسیقی است نیز در این باره می‌گوید: «براساس آنچه توافق شد و آنچه دفتر موسیقی اعلام کرد، صدور مجوز قبل از شب‌های قدر در ماه رمضان بلامانع است و این توافق در مورد همه گونه‌های موسیقی صدق می‌کند و ما به عنوان اعضای یک صنف معتقدیم این اتفاق باید زودتر از اینها و در سال‌های گذشته رخ می‌داد. ماه رمضان ماه مبارکی است، ماه جشن است و به همین دلیل در سال‌های قبل جُنگی برگزار می‌شد به اسم «جُنگ رمضان» که در آن، موسیقی و سایر گونه‌های هنر به نازل‌ترین شکل ممکن به اجرا درمی‌آمد و چه بهتر که اکنون به جای آن گونه جُنگ‌ها، موسیقی به شکل درستش اجرا شود.»

نقبی به قانون

برخی دیگر از رسانه‌ها نیز موضوع برگزار نشدن کنسرت‌های موسیقی را دنبال کردند و خبرگزاری «ایلنا» در گفت‌وگویی با حمیدرضا نوربخش، مدیرعامل خانه موسیقی، موضوعی کلی‌تر درباره نگاه به موسیقی را مورد توجه قرار داد. نوربخش در این گفت‌وگو با انتقاد از نگاه برخی چهره‌ها و دستگاه‌ها به هنر موسیقی گفته است: متاسفانه در کشورمان نگاه به فعالیت‌های موسیقی نگاه ملوک‌الطوایفی است. وی همچنین درباره لزوم وجود قوانین صریح درباره موسیقی تاکید کرده که «قانون در مجلس تصویب می‌شود اما مشکل ما اینجا است که در بسیاری از مواقع به قانون عمل نمی‌شود. به همین دلیل نیاز داریم به سندی استناد کنیم که به امضای اعضای شورای‌عالی انقلاب فرهنگی که زیرمجموعه رهبری و ولی فقیه و بالاترین راس هرم کشور است رسیده باشد.»وی همچنین درباره لزوم پرداخت خسارت به گروه‌هایی که کنسرت‌هایشان لغو می‌شود، گفت: در سینما دولت مساله را حل کرده است؛ وقتی یک فیلم سینمایی تولید می‌شود و بعد اکران می‌شود اگر در زمان اکران، این فیلم به هر دلیلی پایین کشیده شود خسارت صاحبان اثر را می‌پردازند. بالاخره مکانیزمی برای این مساله طراحی کردند تا چنین ماجراهایی در سینما حل شود و جلوی خسارت به اهالی هنر را بگیرند.

تیتراژ پایانی

به هر حال برگزاری کنسرت‌های موسیقی در چند سال اخیر به یکی از موضوع‌های محبوب رسانه‌ها تبدیل شده و به نظر می‌‍رسد که نیازمند یک نگاه جامع قانونی و کارشناسی باشد. می‌توان پیش‌بینی کرد که با توجه به گسترش انتقادها از وضعیت اداره موسیقی در آینده‌ای نه چندان دور و از راه دستگاه‌های قانون‌گذار، موضوع برگزاری کنسرت‌های موسیقی مورد توجه قرار بگیرد و این حوزه با تصویب قوانین مشخص و صریح‌تری ساماندهی شود اما اینکه چه زمانی این اتفاق رخ بدهد، برای کسی قابل پیش‌بینی نیست.