رنگ و بوی هنر ایرانی در کن

دنیای اقتصاد: پارسال همین موقع و در همین صفحه با تیتر «شب ایرانی جشنواره کن» گزارش مربوط به اختتامیه جشنواره بین‌المللی فیلم کن را منتشر کردیم. جشنواره‌ای که دو جایزه مهم بهترین بازیگری مرد و بهترین فیلمنامه‌ را برای فیلم «فروشنده» به شهاب حسینی و اصغر فرهادی تقدیم کرد.

سال گذشته وقتی فرش قرمز فیلم کارگردان اسکاری سینمای ایران در ورودی سالن لومیر پهن شد، تیم سازنده با نوای تصنیف «دلشدگان» اثر ماندگار زنده‌یاد علی حاتمی روی فرش قرمز این فستیوال رفتند؛ اثری که با شعر فریدون مشیری، آهنگسازی حسین علیزاده و آواز محمدرضا شجریان همراه است و باعث شده بود تا آخرین شب اکران فیلم‌های کن، یادآور شکوه و شاعرانگی فرهنگ‌ایرانی باشد؛‌ آنجا که شجریان می‌خواند: «جز این هنر ندانیم/ که هرچه می‌توانیم/ غم از دل‌ها براندازیم». پس از اکران فیلم نیز، اصغر فرهادی با نام بردن از احمد شاملو و عباس کیارستمی در نشست مطبوعاتی فیلمش، سعی کرد نسبت به هویت و جایگاه روشنفکران ایرانی ادای دین کند. این موضوع باعث شد تا شصت و نهمین دوره جشنواره کن بیش از همیشه تحت تاثیر نام و آثار هنرمندان ایرانی باشد.

امسال و در هفتادمین سال برگزاری جشنواره نیز، بازهم رنگ و بوی هنر ایرانی در کن و کرانه مدیترانه‌ای این شهر ساحلی پدیدار شد. آغاز این جشنواره با سخنرانی اصغر فرهادی همراه بود. همچنین تحویل تندیس طلایی اسکار فیلم فروشنده به فرهادی که زمستان گذشته به نشانه اعتراض به سیاست‌های نژادپرستانه دولت دونالد ترامپ، در مراسم رسمی اهدای این جایزه در تئاتر دالبی هالیوود در لس آنجلس شرکت نکرده بود، اولین حاشیه ایرانی جشنواره کن امسال بود. حاشیه جالب دیگر شرکت هنرمندان ایرانی حاضر در جشنواره در انتخابات ریاست جمهوری بود. آنجا که صندوق رأی دوازدهمین انتخابات ریاست جمهوری به جشنواره رفت و بسیاری از چهره‌های شناخته شده سینمای ایران از جمله اصغر فرهادی، فاطمه معتمد آریا و... پای صندوق رفتند.

اما در کنار این رخدادها، آنچه توجه همگان را به خود جلب کرد، ‌ نام و یاد کارگردان فقید ایرانی، ‌عباس کیارستمی بود. فیلمسازی که اولین نخل طلای کن را به ایران آورد و با آثار متمایز و منحصربه‌فردش زبان جدیدی را به سینما افزود. این کارگردان محبوب، در هفتادمین سال برگزاری جشنواره کن و در اولین دوره‌ای که در غیاب او برگزار می‌شود، ‌ حضور داشت. کیارستمی که سال گذشته در فرانسه درگذشت، در دو روز گذشته در جشنواره کن با اکران آخرین فیلمش «۲۴ فریم» حاضر بود و مورد تشویق هواداران پرشمارش قرار گرفت. این فیلم دو ساعته که عمر کیارستمی به تدوینش قد نداد، روز سه‌شنبه در سالن لومیر و روز گذشته در سالن ۶۰ سالگی به نمایش درآمد و مورد استقبال گسترده قرار گرفت.

معتمدآریا: گریه‌ام بند نمی‌آمد

فاطمه معتمد ‌آریا، بازیگر مطرح ایرانی که در نخستین روز نمایش فیلم حاضر بود، ‌ در گفت‌و‌گو با سارا شمیرانی همکار ما در جشنواره کن، درباره اکران فیلم آخر کیارستمی گفت: وقتی فیلم را دیدم دوباره همه روزهای گذشته برایم تداعی شد. خیلی گریه کردم. جای خالی کیارستمی در سالن و در زمان نمایش آخرین فیلمش واقعا خالی بود. من واقعا تحت تاثیر قرار گرفتم و زمانی هم که از سالن بیرون ‌آمدم گریه‌ام بند نیامده بود. دنیا یک هنرمند بزرگ را از دست داده است و ما یک ستون را در سینمای خودمان از دست داده‌ایم. امروز در جشنواره کن باز هم ثابت شد که هنر ناب و خالص عباس کیارستمی همیشه حاضر و پیداست و زنده می‌ماند. این همه استقبالی که از فیلم او وجود داشت، جایگاه و شأن سینمای کیارستمی را به خوبی نشان می‌دهد.

همکار ما گزارش داده است که علاوه‌بر سینماگران و چهره‌های شناخته شده سینما، ‌ بسیاری از حاضران در جشنواره کن تحت تاثیر اکران آخرین فیلم کیارستمی قرار گرفته‌اند، از میان آنها یک دختر جوان از کره‌جنوبی که علاقه‌مند سینماست، می‌گوید: من واقعا متاسفم که دیگر عباس کیارستمی در جهان ما نیست. کمتر کسی در قاره ما وجود دارد که تا این حد توانسته باشد سینما را تحت تاثیر قرار بدهد. کیارستمی از جمله کسانی است که نام و نشان بزرگی در سینما دارد. همچنین یک عکاس ایتالیایی پس از تماشای فیلم «۲۴ فریم» می‌گوید: من عکس‌های کیارستمی را دنبال می‌کردم و البته فیلم‌هایش را هم دوست دارم و می‌بینم. واقعیتش این است که از شنیدن خبر مرگ او شوکه شدم. راستش باور نمی‌کردم هنرمندی مثل کیارستمی به این راحتی از دنیا برود. آثار او خیلی متفاوت و تحسین برانگیز است.

منتقد گاردین: کیارستمی همه‌مان را مبتلا کرده است

روزنامه گاردین نیز همزمان با اکران روز دوم فیلم کیارستمی در کن، از قول ژان بروکس منتقد این روزنامه نوشت: عباس کیارستمی با فیلم «مثل یک عاشق» در سال ۲۰۱۲ به بخش رقابتی فستیوال فیلم کن آمد، فیلمی که باعث می‌شد آدم سرش را بخاراند و طوری تمام می‌شد که مخاطب را آویزان رها می‌کرد. آن موقع، این کارگردان ایرانی از این کارش پشیمان هم نبود؛‌ می‌گفت صندلی‌های سینما باعث می‌شوند مخاطب تنبل بشود و علامت سوال «بخشی از نشانه‌گذاری زندگی است». حالا، تقریبا یکسال پس از مرگش در ۷۶ سالگی، کیارستمی با یک پروژه حیرت‌انگیز برگشته و به نظر می‌رسد با تاخیر، او به کن یک پایان داده است.

«۲۴ فریم» به عنوان پاسخ کیارستمی به عکس‌ها و نقاشی‌هایی که الهام‌بخشش بودند شکل گرفت و نیروی پیش برنده او این غریزه بود که می‌خواست فریم را ثابت نگه دارد تا جان گرفتن هر تصویر را ببیند و نمایش داده شدن هر درام را شاهد باشد. اما این پروژه حس یک تجلیل را ندارد، حتی حس تالیف را هم ندارد و چیزی غنی‌تر و عجیب‌تر از آن است، ‌انگار که در لحظه مرگ، ضمیر ناخودآگاه این مرد بیرون ریخته و در یک بطری گیر افتاده است. بله، «۲۴ فریم» به شدت امتحانی است؛ نیازمند صبر و درگیر شدن است؛ اما این فیلم شبح‌وار باعث شد من کاملا در خلسه فرو بروم.... کیارستمی رفته اما آثارش زنده هستند. ضمیر ناخودآگاه او، ‌ به نظر من، همه‌مان را مبتلا کرده است. امسال در چتر ایران، برای مرحوم علی معلم که اواخر سال گذشته شمسی درگذشت، بزرگداشتی برگزار شد تا در دوسال اخیر ایرانی‌ترین جشنواره‌های فیلم کن برپا شده باشد.

هفتاد سالگی یک نخل

امسال در هفتادمین سالگرد برگزاری جشنواره فیلم کن، بسیاری از برندگان سال‌های گذشته این جشنواره، کنار هم جمع شدند تا هفتادسالگی کن را جشن بگیرند. این گردهمایی به دنبال حادثه تروریستی دوشنبه شب در منچستر برگزار شد که ۲۲ کشته و ده‌ها مجروح بر جا گذاشت.۱۱۵ چهره مطرح سینما از جمله جرج میلر، پدرو آلمودوار، نیکول کیدمن، کوستا گاوراس، نیکلاس ویندینگ رفن، آدرین برودی، ویل اسمیت، گاسپار نویی، ژولیت بینوش، اوما تورمن، آلخاندرو گونزالس ایناریتو، رومن پولانسکی، ماریون کوتیار، مونیکا بلوچی، الیور استون و... در این مراسم حضور داشتند. نمایش یکی از اپیزودهای «بالای دریاچه» (Top of the Lake) ساخته جین کمپیون و آریل کلیمان، «۲۴ فریم» (۲۴ Frames) آخرین ساخته عباس کیارستمی کارگردان فقید ایرانی، اپیزودهایی از سریال «توئین پیکس» (Twin Peaks) به کارگردانی دیوید لینچ و «بیا شنا کن» (Come Swim) ساخته کریستن استوارت (آمریکا)، رویدادهای هفتادمین سالگرد جشنواره کن را شامل می‌شود.