جزئیات فروش فیلم‌ها در ایران

دنیای اقتصاد: سازمان سینمایی روز گذشته با انتشار گزارشی، ‌ جزئیاتی تعجب‌برانگیز از فروش سینماها را در دو ماه پایانی سال گذشته اعلام کرده است. این سازمان در گزارش اخیرش، مدعی افزایش ۵۰ درصدی فروش در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته شده است و این در حالی است که عددها و ارقام تامل‌برانگیز و ابهام‌آمیز بسیاری در انتشار اعداد و ارقام مربوط به شاخص‌های آماری وجود دارد. به‌نظر می‌رسد که سازمان سینمایی بدون توجه کافی به معانی و تعاریف دقیق شاخص‌ها دست به انتشار شتاب‎‌زده چنین گزارشی زده است.

گزارشی که عمدتا با توجه به استفاده از «ممیز» به‌جای «نقطه»، در اعداد صحیح، دچار خطا شده و برای مثال عدد (۷/ ۲) را به صورت (۲/ ۷) منتشر کرده است. جالب آنکه به علت نامفهوم بودن برخی شاخص‌ها، امکان تشخیص عدد درست و اصلاح آمار هم وجود ندارد. برای مثال در بخشی از گزارش آمده است که «بالاترین نسبت تماشاگر/ سالن در استان‌ها، استان زنجان با جذب ۷.۹۱۵ نفر برای هر سالن و بالاترین نسبت جمعیت و تماشاگر، استان تهران با ۶ درصد از کل جمعیت بوده است.» با وجود نادیده گرفتن اشتباه‌های متعدد و متنوع دستور زبانی در این گزارش، بازهم نمی‌توان متوجه شد که منظور سازمان سینمایی و تهیه‌کنندگان این گزارش از شاخص تماشاگر/ سالن چیست؟ احتمالا منظور سازمان سینمایی این باشد که هر سالن به‌طور میانگین در طول یک ماه (اسفند) توانسته بیش از ۹۱۵ نفر را روی صندلی‌هایش بنشاند. اما به هر حال از این دست خطاهای مفهومی و گُنگ بودن شاخص‌ها در گزارش یاد شده بسیار فراوان است. نکته عجیب و تامل برانگیز دیگر این مثال است که در گزارش آمده: «مجموع سانس‌هایی که طی این ماه (اسفند ماه) به نمایش ۲۸ اثر سینمایی اختصاص یافت بالغ بر ۵۱.۵۱۰ سانس بوده است.»

این در حالی است که به لحاظ آماری سانس به عنوان یک واحد آماری، براساس اعداد حسابی قابل شمارش است، نه اعداد صحیح! یعنی نظام شمارش سانس ناپیوسته است و برای مثال نمی‌توان از یک و نیم سانس یا ۳.۴ سانس سخن گفت. با این حال معلوم نیست که چرا مجموع سانس‌های نمایش فیلم در یک ماه به ۵۱.۵۱۰ رسیده است. بازهم شاید منظور سازمان سینمایی اعلام تعداد سانس برای هر فیلم به تنهایی بوده است. که البته چنین تاکید و توضیحی در گزارش وجود ندارد. جالب آنکه خبرگزاری مهر هم در بازانتشار این گزارش تاکید کرده که برخی از رقم‌ها با تحلیل منطقی همخوانی ندارد و بر همین اساس تغییراتی را در عددهای گزارش شده از سوی سازمان سینمایی اعمال کرده است. این خبرگزاری همچنین نوشته که به‌نظر می‌رسد خطاهای گزارش ارسالی سازمان سینمایی، ناشی از خطا در نگارش و انتشار گزارش بوده است (نه احیانا در محاسبه).

اما افزون بر این می‌توان تاکید کرد که عدم شاخص‌سازی دقیق یا دست‌کم بیان دقیق شاخص‌ها نیز از جمله نکاتی است که در گزارش مورد نظر به آن توجه نشده است. نکته تعجب برانگیز آنکه دیگر خبرگزاری‌های منتشر کننده گزارش به خطاهای موجود در آن، اشاره‌ای نکرده‌اند. با توجه به پیگیری برخی رسانه‌ها، گویا تغییراتی در گزارش یاد شده در سایت سازمان سینمایی اعمال شده اما همچنان ایرادهای اصلی گزارش همچون مفهوم نبودن برخی شاخص‌ها و استفاده از ممیز به جای نقطه و گنگ شدن اعداد اعشاری، هنوز پابرجا است. با این حال نیز ضمن اصلاح برخی آمارها سعی کرده‌ایم تا حتی‌الامکان از انتشار آمارهای نادرست یا نامفهوم خودداری کنیم. طبق آمار و اطلاعات به دست آمده از ۲۹۴ سالن سینمای کشور در بهمن ماه ۹۵، یک میلیون و ۲۱۹ هزار و ۸۶۶ نفر به سینما رفتند که این میزان بیشترین فروش در بین ماه‌های مشابه در ۵ سال گذشته را رقم زده و میزان فروش سینماهای کشور در بهمن ماه ۹۵ بالغ بر ۷۵ میلیارد ریال بوده است.

معاونت توسعه فناوری و مطالعات سینمایی در این گزارش اعلام کرده است: با وجود اینکه سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر در بهمن ماه برگزار شد، اما بینندگان سینمای ایران نسبت به ماه مشابه در سال قبل، رشدی ۴۷ درصدی داشته‌اند. این در حالی است که بینندگان سینمای ایران نسبت به ماه گذشته ۲۹ درصد کاهش داشته‌اند. در بهمن ماه ۹۵ تعداد ۲۷ اثر در ۴۷ هزار و ۸۳۹ سانس در ۲۹۴ سالن به نمایش در آمد که «سلام بمبئی» با فروش بیش از ۲۱ میلیارد ریال در صدر جدول فروش قرار گرفت و ۲۸درصد از کل فروش بهمن را به دست آورد. رتبه دوم فروش مربوط به فیلم «هفت ماهگی» با مبلغی بالغ بر ۱۴ میلیارد ریال و ۱۹ درصد از کل فروش است. در بهمن ماه و بین استان‌های مختلف کشور، بیشترین حجم فروش سینما در استان تهران بود که با در اختیار داشتن ۴۳ درصد از سالن‌های سینمایی کشور، ۵۴ درصد از کل فروش سینمای کشور را به خود اختصاص داد و پس از آن با فاصله‌ای قابل توجه استان‌های خراسان رضوی با ۱۳ درصد و اصفهان با ۸ درصد قرار دارند.

کمترین فروش این ماه مربوط به استان‌های اردبیل و سمنان بود که ۱/ ۰ (معلوم نیست که منظور گزارش یک دهم درصد است یا یک درصد! اگر منظور یک‌درصد باشد نیازی به انتشار صفر در اعشار نیست) درصد از فروش کل کشور به دست آمد. بر اساس اطلاعات به دست آمده از نسبت تماشاگر/ سالن، مشاهده می‌شود که استان‌های اصفهان، خراسان رضوی و قم با توجه به تعداد سالن، حجم تماشاگر بیشتری را در سینماهای خود جذب کرده‌اند تا بالاتر از استان تهران که در رده اول فروش بوده، قرار بگیرند. همچنین قابل توجه است که به نسبت مردم استان‌های اصفهان، خراسان رضوی، البرز و قم بیش از میانگین کشوری در سینماها حضور یافتند و کمترین حضور به نسبت جمعیت در استان‌های اردبیل و کرمان مشاهده می‌شود.

نسبت تماشاگران سینما به جمعیت هر استان در بهمن ۹۵

همچنین اسفندماه ۹۵ از بیشترین میزان فروش طی ۵ سال گذشته برخوردار بوده است. سینمای ایران در این ماه بیش از ۹۲ میلیارد و هشتصد میلیون ریال فروش داشته و توانسته است بیش از یک میلیون و ۳۷۷ هزار نفر تماشاگر را به خود جذب کند. اسفند ۹۵ شاهد افزایش سالن‌های سینما نیز بوده و در اسفند ۳۰۳ سالن فعال و مجهز به سیستم مکانیزه فروش داشته که این تعداد در بهمن رقم ۲۹۴ سالن بوده است. مجموع سانس‌هایی که طی این ماه به نمایش ۲۸ اثر سینمایی اختصاص یافت بالغ بر ۵۱/ ۵۱۰ سانس بوده، اما بالاترین نسبت تماشاگر/ سالن در استان ها، استان زنجان با جذب ۷/ ۹۱۵ نفر برای هر سالن و بالاترین نسبت جمعیت و تماشاگر، استان تهران با ۶ درصد از کل جمعیت بوده است. (رقم‌های این بخش در زمینه تعداد سانس و جذب مخاطب نیاز به بازنگری دارد) سینماهای ایران در اسفند ۹۵ در حالی فروش خود را به ۹ میلیارد تومان رساندند که این میزان فروش رشدی ۵۰ درصدی نسبت به ماه مشابه خود در سال گذشته را نشان می‌دهد.

نسبت تماشاگران سینما به جمعیت هر استان در اسفند ۱۳۹۵

بر اساس آمار، ۶ درصد از جمعیت استان تهران در اسفندماه به سینماها رفتند که به نسبت میانگین کل کشور رقم بالایی است، زیرا در کل کشور به‌طور میانگین، ۸/ ۱ درصد (در گزارش اصلی ۱/ ۸ ذکر شده است) از مردم در این ماه به سینماها رفتند.همچنین مردم استان‌های خراسان رضوی، البرز، اصفهان و قم بیش از میانگین کشوری در سینماها حضور یافتند و کمترین حضور به نسبت جمعیت هم در استان‌های لرستان و سیستان و بلوچستان مشاهده می‌شود.بر اساس گزارش معاونت توسعه فناوری و مطالعات سینمایی، میزان هزینه تماشاگران در این ماه و به عبارتی متوسط نرخ بلیت نسبت به ماه قبل کمی کاهش و به رقم ۷/ ۶ هزار تومان (در گزارش اصلی ۶/ ۷ هزار تومان نوشته شده است) رسید که نسبت به میانگین قیمت بلیت در بهمن ماه اندکی افزایش داشته است. همچنین تعداد تماشاگران سینما در این ماه نسبت به ماه قبل افزایش پیدا کرده است.