کانون حاشیه‏ها در سینما

دنیای اقتصاد: حاشیه‌های شکل گرفته در محافل سینمایی در روزهای برپایی جشنواره فیلم فجر در برنامه سینمایی«هفت» در همان روزها زبانه کشید و جدال لفظی افخمی و حجت‌الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی بحرانی عمیق را به وجود آورد. انتقادها به چگونگی برپایی جشنواره فیلم فجر و نحوه داوری‌ها در حالی در هفته‌های اخیر ادامه داشت که مدیران سینمایی ایران شاید هرگز چنین فشارهایی را در دوران حضور خود در بدنه سینمای ایران را به خاطر نمی‌آوردند. نتیجه فشارها و اختلاف‌نظرها روز گذشته به شکلی دیگر بروز کرد و خبر استعفای حجت‌الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی و پذیرفتن آن توسط وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در فضای مجازی منتشر شد. حتی رسانه‌ها خبر دادند که محمدمهدی حیدریان مشاور عالی وزیر به‌عنوان سرپرست این سازمان منصوب شده است.

در شرایطی که رسانه‌ها تلاش می‌کردند تا تحلیل‌های خود از این استعفا را در دسترس علاقه‌مندان قرار دهند ایوبی با خبرگزاری فارس مصاحبه کرد و تمامی اتفاق‌ها را تکذیب کرد و گفت درحال انجام کارهای روزمره خود در سازمان سینمایی است و دقایقی بعد از انتشار این مصاحبه هم روابط عمومی سازمان سینمایی اعلام کرد که رئیس سازمان سینمایی در محل کار خود حاضر و به انجام امور محوله مشغول است و خبر مربوط به استعفای او صحت ندارد. اینکه چرا خبر استعفای و پذیرش آن و حتی معرفی سرپرست این نهاد در روز گذشته منتشر شد و به ناگهان ورق برگشت سوالی بود که از دیروز در محافل سینمایی مطرح می‌شود.

نکته قابل توجه این است که خبر استعفا و تکذیب آن دیروز زمانی روی خط خبرگزاری‌ها قرار گرفت که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به همراه رئیس سازمان سینمایی و محمدمهدی حیدریان مشاور ارشد وزیر با دبیر و مدیران سی‌ و ‌پنجمین جشنواره جهانی فیلم فجر دیدار می‌کردند. در این جلسه که در محل خانه سینما برگزار شد، دکتر حجت‌الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی درباره کلیات برگزاری جشنواره جهانی فیلم فجر، سیاست‌های سازمان سینمایی در جداسازی بخش ملی از بخش جهانی و تاثیرگذاری و میزان موفقیت آن سخنرانی کرد. همزمان با تکذیب استعفا، خبری درباره لغو بازدید ایوبی از پردیس سینمایی تماشا در برخی رسانه‌ها منتشر شد. این خبر شایعه استعفا یا برکناری ایوبی را دوباره قوت بخشید به‌ویژه آنکه علت لغو بازدید او«ترافیک» عنوان شده بود.

کارنامه آقای رئیس

حجت‌الله ایوبی ۵۴ ساله و کلاردشتی است. او در دوره کارشناسی در دانشگاه امام صادق(ع)، معارف اسلامی و علوم سیاسی خوانده و تحصیلات تکمیلی‌اش را در دانشگاه شماره دو لیون فرانسه در رشته علوم سیاسی ادامه داده و دانشنامه دکترا دریافت کرده است. ایوبی سال‌های گذشته ریاست دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق(ع)، مدیرکل آموزش دانشگاه امام صادق، مدیر کل پژوهش‌های سیاسی سازمان صدا و سیما، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در فرانسه، معاونت اجتماعی وزارت کشور و معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان بازرسی کل کشور را عهده‌دار بوده است. او از سال ۱۳۸۸ رئیس موسسه فرهنگی سازمان اکو بوده و در روز دوشنبه ۴ شهریور ۱۳۹۲ طی حکمی از سوی علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان رئیس سازمان سینمایی انتخاب و جایگزین جواد شمقدری شد. ایوبی تاکنون پنج کتاب منتشر کرده که غیر از یکی به نام «سیاست‌گذاری فرهنگی در فرانسه»، باقی کتاب‌ها در حوزه سیاسی و در مورد مشارکت سیاسی و تحزب هستند.

او در همان روزهای نخست مسوولیتش در سازمان سینمایی برای بازگشایی خانه سینما و بازگشت امید به جامعه سینماگران تلاش کرد و البته انتظارهای این جامعه را از سازمان بالا برد اما در برخی موارد نتوانست انتظارها را برآورده کند و موجب بروز انتقادهای بسیاری به این سازمان شد. ایوبی در دو سال گذشته انتقادهای متعددی در حوزه عملکردی‌اش داشته است. او همواره سعی کرده تا در کارهایش بی‌حاشیه باشد اما این خواسته او تنها در مقام خواسته باقی مانده و همواره حواشی متعددی از جمله مباحث مربوط به اکران برخی فیلم‌ها، ممنوع‌الفعالیت شدن برخی فیلمسازان، پرونده پزشکی عباس کیارستمی و.... وجود داشته است. او در روز نخست تصدی مسوولیتش گفته بود: سعی می‌کنیم تمام حرف‌های نشنیده را بشنویم و سپس با اتکا به خرد جمعی و با کمک از نظر بزرگان صنعت سینمای ایران، درباره مسائل تصمیم بگیریم. بنده سراپا گوشم و همه حرف‌های نشنیده را با عشق و علاقه خواهم شنید. ما آمده‌ایم که به سینماگران کمک کنیم. بنده بر این باور هستم که حد سینمای ما نیست که این همه مشکل و حاشیه داشته باشد. واقعا این حاشیه‌ها در حد قد و قواره و سطح سینمایی ایران نیست. به هر حال ایوبی در حالی به آخرین ماه‌های اولین دوره‌ی تصدی‌‌گری‌اش بر ریاست سازمان سینمایی رسیده که به‌رغم تاکیدهای اولیه‌اش بر امیدبخش کردن سینما، با آثاری اغلب محافظه‌کار و تلخ و ناامیدکننده جامعه سینمایی کشور را مدیریت کرده است.

جدال لفظی در برنامه هفت

حضور ایوبی در برنامه هفت در زمانی که جشنواره سی‌وپنجم فیلم فجر در جریان بود، حواشی بسیار متعددی برای او ایجاد کرد. گفت‌وگوی جنجالی او با بهروز افخمی به بیرون از برنامه هفت هم رفت و ماجرا به توصیه‌های متقابل به استعفا کشیده شد. ایوبی در بخش‌هایی از این گفت‌وگو که با محوریت موضوع داوری‌ها و نامزدهای جشنواره شکل گرفت، ‌گفت: هیات داوران، هیات داورانی نیستند که تحت تاثیر ما قرار بگیرند. تهیه‌کنندگان و فیلمسازان برجسته‌ای هستند و فکر می‌کنم بزرگ‌ترین اهانت به آنها این است که گمان کنیم تحت تاثیر ما هستند. همه این افراد از افراد شاخص و برجسته‌ای هستند و امسال جشنواره‌ای ملی و باشکوه داشتیم.دبیر همان دبیر است، ایوبی عوض نشده است، پس دخالتی صورت نمی‌گیرد. چطور سال گذشته این دخالت نبوده است؟ رویدادی که برای همه مردم ایران و اهالی سینماست و جشنواره است، نباید از سوی دیگران مورد تخریب قرار گیرد.

من اگر به برنامه هفت نقدی دارم و نقد بر همین مساله است.او همچنین در اظهار نظر قابل توجهی خطاب به بهروز افخمی گفت: من به آقای پورمحمدی می‌خواستم بگویم حقوق شما را ندهد چون هیچ یک از پیش‌بینی‌های شما درست از آب درنیامده است. شما سال گذشته گفتید سینما در حال ورشکستگی است درحالی که امسال بهترین سال سینمایی را داشتیم. شما اگر به من حمله می‌کردید ایرادی نداشت، اما در جایی که احساس کنم سینما در حال لطمه خوردن است ورود می‌کنم. من بخش‌هایی از برنامه شب گذشته شما در فضای مجازی را دیدم و به‌جای نقد کلان، به نقد مسائل ریز پرداخته‌اید.ایوبی همچنین در پاسخ به اینکه آیا تاکنون جشنواره‌ای با این میزان مخالفت داشته‌ایم، گفت: من هم اگر بگویم قبول دارم شما باید بگویید نه. چون تجربه شما در سینما بیشتر است و می‌دانید این میزان اختلاف طبیعی است. وقتی رویکرد هفت این است که از ابتدا همه چیز را منفی ببیند، این حرف‌ها طبیعی است.

رئیس سازمان سینمایی در ادامه با تاکید بر مطلوب بودن جشنواره به لحاظ کیفی، ‌افزود: من می‌خواهم بگویم این جشنواره به‌طور جد یکی از بهترین جشنواره‌های ۱۵ سال اخیر بود. درباره فیلم‌ها به‌نظرم می‌رسد فیلم‌های بسیار خوبی بود. داوران، داوران بسیار خوبی بودند. داوری یعنی رای. طبیعی است برخی را انتخاب می‌کنند و برخی را انتخاب نمی‌کنند. من به شما و تمام کسانی که این برنامه را می‌بینند اطمینان می‌دهم داوران همه فیلم‌ها را با دقت تمام دیده‌اند. من به شما اطمینان می‌دهم سال ۹۶ سال سینمایی بسیار خوبی داریم. فیلمسازان زن و اولی بسیاری داریم که شکوفا شده‌اند. برخی می‌گویند فیلم‌ها تلخ بودند! فیلم تلخ یعنی چی؟ جشنواره و سینمای ایران در سال اخیر به دغدغه کشور، نظام و مقام معظم رهبری پاسخ مثبت داد. به‌نظرم باید به سینمای ما جایزه داد. در همین سال که می‌گویند فیلم‌ها تلخ بودند، فیلم «فراری» و «تابستان تلخ» به چه زیبایی بحران و مساله اجتماعی را امیدوارانه به تصویر کشیدند. این میزان فیلم دفاع مقدسی خوب داریم.

ایوبی در مقابل نقد افخمی به دوتابعیتی بودن داورها گفت: شما داوران را متهم کردید که به‌دلیل دوتابعیتی و ترس از منافقین به فیلمی رای نمی‌دهند. این تهمت را چگونه می‌خواهید جبران کنید؟ شما منافقین این انسان‌های حقیر را چنان بزرگ کردید. این جمله ترسناک است. دیگران می‌شنوند و این بد است. شما با این جمله، کل سینما را می‌زنید. ما باید مراعات کنیم. چه بسیار کسانی که دوتابعیتی هستند اما دلبستگی به این کشور ندارند. من در فرانسه چند سال دانشجو بودم و خیلی از انجمن اسلامی فرانسه را تاسیس کردم. واقعا منافقین در مرکزشان که فرانسه است هیچ نیستند. به‌نظرم شما خیلی ترسو هستید. ما به هیچ وجه داوران دوتابعیتی نداریم.او همچنین در واکنش به توصیه افخمی به استعفا گفت: استعفای من به خودم و رئیس فهیمم مربوط است. کمیته‌ای قرار است پس از جشنواره تشکیل شود و به همه این انتقادها و اعتراضات رسیدگی کند. خانم درخشنده امروز تماس گرفتند و بسیار از داوری خوب جشنواره تشکر کردند. حالا اینکه بین صد و خرده‌ای کاندیدا، یک نفر استعفا داده، اینها چیزی نیست! بسیار از این اتفاقات رخ داده است.