غایبان بزرگ در ماراتن ملی سینما

دنیای اقتصاد: جشنواره ملی فیلم فجر در حالی به برگزاری نزدیک می‌شود که نام‌های بزرگی در این دوره غایب هستند. نکته قابل توجه آن است که به نظر می‌رسد، تعداد غایبان بزرگ جشنواره ملی فجر هرسال بیش از گذشته می‌شود و فیلمسازان بزرگ ایرانی رغبت کمتری به حضور در این رویداد مهم سینمایی دارند.با این حال امسال هم چهره‌های شاخصی، تنور مهم‌ترین رقابت سینمایی ایران را داغ می‌کنند. به احتمال بسیار جشنواره سی و پنجم شاهد رقابت شانه به شانه میان این فیلمسازان مطرح است؛ کیانوش عیاری با فیلم کاناپه، مسعود کیمیایی با فیلم قاتل اهلی، شهرام مکری با فیلم هجوم، مهدی صباغ‌زاده با فیلم خانه کاغذی، پوران درخشنده با فیلم زیرسقف دودی، همایون اسعدیان با فیلم یک روز بخصوص، مهران مدیری با فیلم ساعت ۵ عصر، تهمینه میلانی با فیلم ملی و راه‌های نرفته و ... علیرضا رئیسیان، سیروس الوند، محمدعلی باشه‌آهنگر و یدالله صمدی با وجود اینکه خواهان ساخت فیلم برای جشنواره هستند اما شرایط تامین برای ساخت آنها هنوز مهیا نشده است و بعید است که در زمان کوتاه باقی‌مانده بتوانند شرایط حضور در جشنواره را به دست بیاورند.با این همه بسیاری از کارگردانانی که سال گذشته در این جشنواره حاضر بودند امسال از غایبان هستند. در ادامه مهم‌ترین غایبان جشنواره را مرور خواهیم کرد.

داریوش مهرجویی

آخرین حضور داریوش مهرجویی در جشنواره فیلم فجر به سال ۹۲ برمی‌گردد که این کارگردان قدیمی سینما فیلم سینمایی «اشباح» را در این فستیوال داشت. «اشباح» در سی و دومین جشنواره فیلم فجر چندان مورد توجه مخاطبان و حتی هیات داوران هم قرار نگرفت و تنها بازیگران نقش مکمل زنش (ملیکا شریفی‌نیا و هنگامه حمیدزاده) توانستند دیپلم افتخار این جشنواره را کسب کنند و دیگر بعد از آن مهرجویی فیلمی را نساخت تا فرصت حضور در جشنواره را پیدا کند. مهرجویی پیش از این قرار بود «سنتوری ۲» یا فیلم دیگری با عنوان «مونا» را جلوی دوربین ببرد.

بهرام بیضایی- ناصر تقوایی

چند سالی است که دیگر نوشتن نام این دو کارگردان مطرح سینمای ایران پای ثابت بیشتر گزارش‌های سینمایی شده است. بهرام بیضایی و ناصر تقوایی از مطرح‌ترین کارگردان‌های بعد از انقلاب هستند که چند سالی است عطای کارگردانی فیلم را به لقایش بخشیده‌اند و جای خالی‌شان در جشنواره فیلم فجر نیز به شدت احساس می‌شود، کارگردان‌هایی که حضورشان در هر دوره از جشنواره در سال‌های قبل رونق‌بخش آن دوره بوده است.

ابراهیم حاتمی‌کیا

سال گذشته ابراهیم حاتمی‌کیا با فیلم «بادیگارد» در جشنواره سی و چهارم حضور داشت، فیلمی که برخلاف تصور، انتظار خیلی‌ها را برآورده نکرد و چندان مورد توجه داوران نیز قرار نگرفت. این در حالی است که بیشتر فیلم‌های حاتمی‌کیا در دوره‌های گذشته جشنواره حداقل در دو رشته نامزد دریافت و حتی موفق به کسب تندیس می‌شدند.

احمدرضا درویش

احمدرضا درویش با هفت سیمرغ بلورین سی و دومین جشنواره فیلم فجر را ترک کرد. داوران استقبال خوبی از «رستاخیز» به عمل آوردند، اما این شروع امیدوارکننده در جشنواره، در جریان اکران عمومی فیلم ادامه نیافت و مسوولان سازمان سینمایی در مقابل اعتراض‌ها کوتاه آمدند و به اکران «رستاخیز» بعد از یکی دو سانس نمایش پایان بخشیدند تا به این ترتیب درویش تبدیل به یکی از کارگردانان معترض در این سال‌ها شود. درویش بارها در مصاحبه‌هایی که در سال‌های اخیر انجام داده، اعلام کرده تا روشن نشدن وضعیت «رستاخیز» که به موضوع قیام عاشورا می‌پردازد قصد ندارد فیلم دیگری بسازد. در نتیجه همین روند است که امسال هم درویش یکی از غایبان جشنواره فیلم فجر است.

کمال تبریزی

حضور فیلمسازان قدیمی‌تر سینما در جشنواره فیلم فجر سال گذشته پررنگ‌تر بود. کمال تبریزی هم جزو کارگردان‌هایی بود که سال گذشته با یک فیلم در جشنواره حضور داشت. «امکان مینا» آخرین اثر سینمایی تبریزی بود که در جشنواره فجر به نمایش درآمد و امسال نیز اکران عمومی شد.

رخشان بنی‌اعتماد

رخشان بنی‌اعتماد پس از ساخت فیلم پرحاشیه «قصه‌ها» دیگر سراغ ساخت فیلمی جدید نرفته تا او نیز از غایبان دوره‌های اخیر جشنواره فجر و جشنواره سی و پنجم باشد. بیشتر فیلم‌های بنی‌اعتماد که در ادوار مختلف جشنواره فجر حاضر بودند مورد توجه قرار گرفتند و این کارگردان مطرح سینمای ایران تا به حال سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از دهمین جشنواره فیلم فجر برای «نرگس»، جایزه بهترین فیلم‌نامه از سیزدهمین جشنواره فیلم فجر برای «روسری آبی»، جایزه ویژه هیات داوران برای «بانوی اردیبهشت» و جایزه ویژه هیات داوران برای اپیزود «ننه گیلانه» را دریافت کرده است.

کیومرث پوراحمد

کیومرث پوراحمد سال گذشته بعد از غیبتی نسبتا طولانی با فیلم «کفشهایم کو؟» در جشنواره فجر حضور پیدا کرد، این فیلم چندان مورد توجه داوران قرار نگرفت و در اکران عمومی نیز استقبال ویژه‌ای از آن نشد اما برخی از منتقدان «کفشهایم کو؟» را در زمره آثار خوب پوراحمد دانستند. این فیلم پوراحمد در جشنواره سال گذشته تنها برای جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد (رضا کیانیان) کاندیدا شد که در نهایت هم این جایزه به پرویز پرستویی برای فیلم «بادیگارد» رسید.

رسول صدرعاملی

غیبت رسول صدرعاملی نه فقط به جشنواره سی و پنجم بلکه به چند سال قبل‌تر برمی‌گردد. آخرین حضور این کارگردان در جشنواره فیلم فجر مربوط به سال ۸۸ است که صدرعاملی با فیلم «زندگی با چشمان بسته» در جشنواره فجر حضور داشته. اوج درخشش صدرعاملی در جشنواره فیلم فجر مربوط به زمانی می‌شد که فیلم‌هایی با نگاه اجتماعی می‌ساخت.

رضا میرکریمی

دست رضا میرکریمی در دوره‌هایی که در جشنواره فجر حضور داشته پر بوده و فیلم‌های او معمولا در دوره‌های مختلف مورد توجه قرار گرفتند. این کارگردان سال گذشته با فیلم «دختر» در جشنواره سی و چهارم حضور داشت، فیلمی که البته در مقایسه با آثار قبلی کارگردانش نتوانست نظر مثبت همه مخاطبان و منتقدان را جلب کند.

مجید مجیدی

۹ سال از غیبت مجید مجیدی در جشنواره فیلم فجر می‌گذرد و او امسال نیز در جشنواره فیلمی نخواهد داشت. مشغله مجیدی برای ساخت فیلم سینمایی «محمد رسول الله (ص)» در این سال‌ها او را از کارگردانی اثری دیگر دور ساخت تا او نیز یکی دیگر از غایبان جشنواره امسال به شمار آید.

اصغر فرهادی

اصغر فرهادی از همان سال اول حضور در جشنواره فیلم فجر با فیلم «رقص در غبار» موفق شد جایزه ویژه هیات داوران را کسب کند. او در دوره‌های بعدی جشنواره نیز چندین بار سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را برای فیلم‌های «چهارشنبه‌سوری»، «درباره الی» و «جدایی نادر از سیمین» دریافت کرد. نام فرهادی امسال در حالی در بین لیست غایبان جشنواره فیلم فجر قرار می‌گیرد که جدیدترین ساخته او «فروشنده» در میان نامزد‌های جایزه گلدن گلوب قرار گرفته و شانس زیادی برای کاندیدا شدن در اسکار هم دارد.