زلزله «فروشنده» در سینما

گروه فرهنگ و هنر: همان‌گونه که انتظار می‌رفت اکران فیلم «فروشنده» هفتمین ساخته اصغر فرهادی از چهارشنبه گذشته آغاز شد و سایه‌اش را روی سینمای ایران پهن کرد. انتظارش هم می‌رفت؛ حدود یک میلیارد تومان فروش تنها در سه روز! «فروشنده» اصغر فرهادی واقعا پر‌فروش بوده و در دو روز اول اکرانش، ۶۱۰ میلیون تومان فروخت. این فیلم روز چهارشنبه در نخستین روز اکرانش ۲۵۰ میلیون تومان فروش رفت و در روز پنج‌شنبه ۳۶۰ میلیون. با این حساب و با در نظر گرفتن حداقل رشد فروش در روز جمعه که رقمش تا زمان نهایی شدن این صفحه هنوز اعلام نشده بود، می‌توان گفت که آخرین اثر کارگردان اسکار گرفته ایرانی، در سه روز به فروش حدود یک میلیارد تومان دست یافته است که رکورد مهم و بسیار قابل‌توجهی است و بعید است در آینده نزدیک فیلمی بتواند به شکل طبیعی این اتفاق کم‌سابقه در تاریخ سینمای ایران را تکرار کند.

البته نمایش این اثر در ۲۰ سالن سینما در تهران و ۱۵سالن‌شهرستان‌ها آغاز شده و قرار است در روزهای آینده تعداد سالن‌ها بیشتر شود. با این حال اکران این اثر سیل استقبال مخاطبان سینما را چنان به سوی خود کشانده که فروش دیگر فیلم‌ها در مقایسه با رشد فروش‌شان در هفته‌های گذشته، تا بیش از ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است. به نظر می‌رسد که فروشنده با آغاز توفانی‌اش، قصد شکستن رکورد فروش را دارد. سالن‌های سینما از ابتدای امسال تا امروز نزدیک به ۱۰۰ میلیارد تومان فروش داشته‌اند که در مقایسه با کل سال قبل نشان‌دهنده رشد ۶۰ درصدی است و در همین چند ماه بسیاری از رکوردها هم جابه‌جا شده است و رکوردشکنی احتمالی فیلم فروشنده در یکی دوماه آینده می‌تواند با شکوه‌ترین سال فروش سینما را رقم بزند و نقطه عطف مهمی در تاریخ اقتصاد هنر هفتم خلق کند؛ اتفاقی که به نظر می‌رسد در آینده هم تکرارپذیر نباشد. همزمان با آغاز اکران فیلم از ساعت ۶ صبح روز چهارشنبه، اصغر فرهادی در برخی سینماها حاضر شد و بخش‌هایی از فیلمش را با مردم دید، او خطاب به مردم ‌گفت: «قدر این محبتی را که به فیلم‌هایم دارید، می‌دانم و برایم بزرگ‌ترین سرمایه و خوشبختی در زندگی است. خیلی خوشحالم که در این نمایش توانستم بخش‌هایی از فیلم را در کنار شما ببینم. احتمالا بعد از دیدن فروشنده دوست ندارید زیاد صحبت بشنوید و دوست دارید تنها باشید و فکر کنید؛ اما فقط این نکته را تاکید می‌کنم که قدر محبت‌های شما را به فیلم‌هایم می‌دانم.»

روایت ملموس جامعه

آخرین ساخته اصغر فرهادی با بازی شهاب حسینی و ترانه علیدوستی در نقش‌های کلیدی این اثر، روی دردهای اجتماعی انگشت می‌گذارد و ۱۲۰ دقیقه مخاطب را میخکوب می‌کند. داستان فیلم از جایی آغاز می‌شود که همه چیز در حال تکان خوردن است! چیزی که بیشتر شبیه زلزله است؛ اما در واقع ناشی از فعالیت یک دستگاه ساخت‌وساز در نزدیکی آپارتمان محل زندگی رعنا و عماد است. شرایط آپارتمان عماد و رعنا کاملا از حالت مطلوب خارج شده و آنها مجبور می‌شوند به جای دیگری نقل مکان کنند. یکی از همبازی‌های آنها در تئاتر به نام بابک به سرعت خانه‌ای را برای عماد و رعنا پیدا می‌کند. پیدا کردن خانه در زمانی کوتاه در تهران امری بسیار دشوار است. مستاجر قبلی، برخی از وسایل شخصی‌اش را در کمدی قفل شده قرار داده است که تا حدودی موجب رنجش رعنا می‌شود. عماد اما نسبت به وسایل خصوصی آن خانم احترام قائل بوده و تلاش می‌کند تا همسرش را آرام کند. رعنا یک روز که مانند همیشه منتظر عماد است، صدای زنگ در را می‌شنود. با فرض اینکه عماد است، او دکمه را زده و درب ورودی ساختمان باز می‌شود. او سپس برای دوش گرفتن به حمام می‌رود اما مردی غریبه به خانه وارد می‌شود و برای رعنا مشکل به وجود می‌آورد. در ادامه مشخص می‌شود مستاجر قبلی آپارتمان مشکل اخلاقی داشته و از همین رو مرد غریبه اشتباهی وارد خانه شده است.کنش‌ها و واکنش‌ها در ادامه این فیلم جذاب‌تر می‌شود و عماد و رعنا را که در حال بازی در نمایش «مرگ فروشنده» نوشته آرتور میلر هستند با چالش مواجه می‌سازد.

فرهادی که قرار بود این پروژه را در اسپانیا آغاز کند و تا شروع پیش‌تولید فیلم زمانی یک‌ساله داشت تصمیم به ساخت فیلم فروشنده در ایران گرفت. فرهادی پروانه ساخت این فیلم را در ۱۸ مهرماه ۱۳۹۴ از سازمان سینمایی دریافت کرد و نام پیشین این فیلم «برسد به دست آهو» بود که به علت اینکه نام «فروشنده» تناسب بیشتری با داستان نهایی فیلم داشت، تغییر نام پیدا کرد. درگذشت یدالله نجفی، صدابردار با سابقه فیلم، باعث ایجاد وقفه‌ای یک هفته‌ای در فیلمبرداری شد و سرانجام فیلمبرداری فیلم فروشنده، به کارگردانی اصغر فرهادی ۷ اسفند به پایان رسید. این فیلم در فرانسه با نام «مشتری» (LE CLIENT) به نمایش درآمد که دلیل این تغییر نام ساخت فیلمی به اسم فروشنده در فرانسه بود. اکران این فیلم در خارج از کشور با اقبال مخاطبان روبه‌رو شد و توانست در جشنواره فیلم کن ۲۰۱۶ جایزه بهترین فیلمنامه و بهترین بازیگری این رویداد مهم سینمایی را از آن خود کند و در جشنواره فیلم مونیخ و جشنواره فیلم آمستردام هم به ترتیب جایزه بهترین فیلم و بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را برای سینمای ایران به ارمغان بیاورد. شاید همین حضور موفق فیلم «فروشنده» در عرصه بین‌المللی بود که باعث شد در ابتدای سال ۲۰۱۶ این فیلم در لیست بسیاری از وبگاه‌های معتبر سینمایی قرار بگیرد و آنها تماشای این اثر را به مخاطبانشان پیشنهاد بدهند. حتی سایت معتبر ایندی وایر، با انتشار فهرستی از صد فیلم کنجکاوی ‌برانگیزی که در سال جاری اکران می‌شوند، پنجمین فیلم فهرست خود را به فروشنده، اختصاص داد و نوشت شاید برای اغلب ما، اصغر فرهادی، هیجان‌انگیزترین فیلمساز ایرانی این دهه است. ملودرام برنده اسکار او، جدایی نادر از سیمین سال گذشته در راس فهرست ایندیوایر به‌عنوان بهترین فیلم دهه اخیر قرار گرفت و فیلم فرانسوی او گذشته نیز فیلم فوق‌العاده‌ای است.

حاشیه‌های بازار

یکی از شگردهای فروش بالای برخی فیلم‌ها این است که شایع شود احتمال توقیف فیلم وجود دارد. از این رو سیل سینما دوستانی که فکر می‌کنند دیگر هرگز نمی‌توانند فیلم را ببینند، در روزهای اول سینماها را فرامی‌گیرد. با توجه به موضع‌گیری‌های تند وتیز برخی از رسانه‌ها و حاشیه‌های حوزه هنری برای اکران این فیلم، چنین شایعاتی درباره احتمال توقیف فروشنده دهان به دهان گشت تا مخاطبان سینما تصمیم بگیرند که هرچه زودتر برای دیدن این فیلم خودشان را به سینما برسانند. البته خبرهایی هم درباره سانسور چند دقیقه‌ای فیلم در رسانه‌ها می‌چرخد که البته هنوز تایید یا تکذیب نشده است. به گزارش تابناک، شایعه توقیف «فروشنده» کار را به بازار سیاه هم کشاند و برخی تلاش کردند با خرید بلیت سینماها و فروش آن در بازارهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و... سودی به جیب بزنند. ظاهرا این بلیت‌ها با توجه به روز و ساعت اکران بین ۲۰ تا ۵۰ هزار تومان در بازار سیاه خرید و فروش شده‌اند. در واقع اگرچه ۲۵۰ میلیون تومان در افتتاحیه «فروشنده» از گیشه‌های سینمای ایران بلیت خریداری شد؛ اما در واقع این رقم با در نظر گرفتن میزبان تبادل مالی فروش دوباره همین بلیت‌ها در بازار آزاد، میلیون‌ها تومان بیشتر است. البته این فیلم در روزهای آغاز اکران خود با قیمت ۱۵ هزارتومانی به فروش رسید که پخش‌کننده اثر دلیل آن را مدت زمان آن دانست؛ اما بعد از اعتراض شدید فرهادی به این افزایش قرار است از امروز شنبه باقیمت حداکثر ۱۰ هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان قرار بگیرد.