تنگنای بی‌پایان کنسرت‌ها

گروه فرهنگ و هنر: ماجرای لغو سریالی کنسرت‌ها در روزهای اخیر به یکی از مهم‌ترین چالش‌های فرهنگی جامعه بدل شده است. اگرچه لغو اجراهای زنده موسیقی به دلایل مختلف در سال‌های اخیر سابقه زیادی داشته است اما آتش اختلاف‌ها زمانی زبانه گرفت که امام جمعه مشهد در یک سخنرانی، اجرای کنسرت در این شهر را خلاف حیثیت و هویت این شهر دانست. به دنبال آن ائمه جمعه چند شهر دیگر هم از این رویکرد حمایت کردند.اگرچه واکنش‌های شکل گرفته باعث شد تا علی جنتی در گفت‌وگو با خبرگزاری‌های رسمی اعلام کند که از برگزاری کنسرت در مشهد صرف‌نظر کرده است و موانع اجرای زنده در خراسان را بپذیرد اما رئیس‌جمهوری در دیدار اخیرش با پزشکان تاکید کرد که هیچ وزیری نباید در برابر هیچ فشاری کوتاه بیاید و عقب‌نشینی کند و به‌نظر می‌رسد همین جمله باعث شد تا وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مواضع خود را تغییر دهد و در گفت‌وگوهای روزهای بعدش تمام‌قد از برگزاری کنسرت‌ها دفاع کند و حتی در سخنرانی‌اش در جمع اصحاب فرهنگ، اندیشه، هنر و رسانه استان گیلان بگوید که برپایی کنسرت‌ها نه اشکال شرعی دارد و نه اشکال قانونی.

حتی بعد از آن وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی عنوان کرد: به هیچ‌وجه قصد عقب‌نشینی از مواضع خود را نداریم و با رئیس قوه قضائیه مکاتباتی را انجام دادیم تا موانع هرچه سریع‌تر از پیش‌‌رو برداشته شود. شاید همین مکاتبات باعث شد تا دادستان تهران، دادستان عمومی و انقلاب تهران با ارائه سه پیشنهاد برای اجرای کنسرت‌ها، توجه به این سه پیشنهاد را مانع از ایجاد تنش‌ در برگزاری کنسرت‌ها و لغو آنها بدانند. به گزارش «ایسنا» عباس جعفری دولت‌آبادی در نشست خبری خود گفت: دادستانی تهران پیشنهاد می‌کند برگزاری کنسرت‌ها در تهران منوط به تضمین و تامین امنیت مراسم از سوی استاندار یا فرماندار تهران و تضمین سلامت محتوای برنامه‌ ارائه شده توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گردد.

وی ضبط رسمی مراسم از سوی پلیس را به عنوان پیشنهاد دیگر مطرح کرد و گفت این اقدام می‌تواند در جلوگیری از مشکلات کنسرت‌ها پیشگیرانه باشد. دادستان تهران توجه به این سه پیشنهاد را مانع از ایجاد تنش‌ در برگزاری کنسرت‌ها و لغو آنها دانست و تاکید کرد که عملیاتی کردن این سه پیشنهاد باعث می‌شود که مسوولان در برگزاری کنسرت‌ها احساس مسوولیت کنند و تنش‌های فعلی از بین برود و مسوولان به وظایف خود عمل کنند.

نظر سخنگوی ارشاد درباره پیشنهادهای دادستان

روز گذشته اما سخنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جمع‌بندی این وزارتخانه درباره راهکارهای دادستان تهران را تشریح کرد.حسین نوش‌آبادی در گفت‌وگو با «ایسنا» با اشاره به سه پیشنهاد دادستان تهران برای برگزاری کنسرت، گفت هر نهاد و دستگاهی براساس وظایف قانونی‌اش، یکسری اقدامات انجام می‌دهد و وظیفه ما به‌عنوان دستگاه متولی حوزه فرهنگ و هنر، صدور مجوز و نظارت بر اجرای مطلوب آن برنامه براساس تعهدات اخذ‌شده‌ از برگزارکننده برنامه است.

او افزود: وقتی فرد، مجموعه، موسسه یا شرکتی، تقاضای اجرای کنسرت را مطرح می‌کند، ما براساس روند قانونی، کار را دنبال می‌کنیم و به‌طور طبیعی از آنها تعهداتی را می‌گیریم. بنابراین یکی از پیشنهادهای دادستان مبنی بر «تضمین سلامت محتوا» از سوی وزارت ارشاد در حال حاضر انجام می‌شود، آن هم با تعهداتی که ما از برگزارکننده می‌گیریم.به گفته نوش‌آبادی، پیشنهادهای دادستان تهران می‌تواند در راستای تقویت هرچه بهتر برنامه‌های موسیقی باشد، البته منوط بر اینکه این پیشنهادها به‌خوبی اجرایی شوند، چون در حال حاضر برخی از این شروط، در روند اجرای کنسرت‌ها انجام می‌شوند.او ادامه داد: احتمالا آنها اعتقاد دارند که اگر برنامه‌ای ضبط شود و مخاطبان از ضبط آن آگاه باشند، مراعاتی نسبت به بروز برخی مسائل می‌کنند. ما به‌طور کلی، از حاکم شدن امنیت در کنسرت‌ها نگران نیستیم و اتفاقا هرچه شرایط برای تامین امنیت فراهم‌تر باشد، دیگر دغدغه چندانی برای برگزارکنندگان مراسم به‌وجود نمی‌آید. او توضیح داد: در برخی مواقع ممکن است خواننده به‌صورت ناخودآگاه رفتاری خلاف عرف و ضابطه داشته باشد یا تماشاچیان و مخاطبان در فضای هیجانی قرار بگیرند و رفتارهایی برخلاف ضوابط شرعی، قانونی و تعهدات اخذشده نشان دهند. اتفاقی که به‌ندرت رخ می‌دهد، ولی احتمالا منظور دادستان آن است که باید تدابیر لازم برای پیشگیری از جرم به‌کار گرفته شود تا از بروز حواشی جلوگیری شود.

واکنش کارشناسان به تصمیم وزارت ارشاد

این در حالی است که دکتر علی تقی‌زاده، عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی در پاسخ به این پرسش که آیا تصویربرداری از مخاطبان یک کنسرت موسیقی با اصول حقوق شهروندی تعارض دارد یا خیر، به خبرنگار «دنیای اقتصاد» می‌گوید: در حقوق شهروندی یک اصل اساسی به نام «حق به تصویر» وجود دارد. به این معنی که شهروندان حق دارند با تصویربرداری دیگران از خودشان، مخالفت کنند و اجازه ندهند که کسی از آنها تصویر بگیرد. بنابراین تصویربرداری از کنسرت‌های موسیقی با این اصل و با این حق شهروندی کاملا در تعارض است و مخاطبان کنسرت‌ها می‌توانند این موضوع را به لحاظ حقوقی تعقیب قضایی کنند.

همچنین داریوش پیرنیاکان که این روزها سرگرم برگزاری ششمین دوره جشنواره موسیقی جوان است و دبیری این جشنواره را بر عهده دارد، درباره سخنان اخیر نوش‌آبادی، در گفت‌وگو با خبرنگار «دنیای اقتصاد» گفت: ما در خانه موسیقی با بررسی و تحلیل دقیق این تصمیم‌ها، در صورت لزوم حتما واکنش نشان خواهیم داد و پیگیر موضوع خواهیم بود تا خدشه‌ای به روال قانونی برگزاری کنسرت‌ها وارد نشود.

این موسیقیدان با بیان اینکه خانه موسیقی به هیچ‌وجه در موضوع کنسرت‌های موسیقی عقب‌نشینی نمی‌کند، افزود: ما با هم‌فکری اعضای خانه، سعی داریم تا راهی را انتخاب کنیم که منطقی و درست باشد و به حصول نتیجه کامل بینجامد. بنابراین در آینده نزدیک با بررسی دقیق‌تر جوانب موضوع در مورد تصمیم‌های جدیدی که برای برگزاری کنسرت‌ها اتخاذ شده، اظهار نظر خواهیم کرد.درحالی‌که فشارها روی وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی از جهت‌های مختلف افزایش یافته است و چند نماینده مجلس هم مخالف این هستند که وزیر به عدم برگزاری کنسرت در شهرهای حاشیه‌ساز تن بدهد، روز گذشته نایب رئیس فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی از طرح سوال سه نماینده از وزیر ارشاد در مورد لغو مجوز کنسرت‌ها خبر داد. عبدالکریم حسین‌زاده در گفت‌وگو با «ایسنا» اظهار کرد سوال مشترک اصلی من و آقایان مطهری و پارسایی از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مورد لغو مجوز کنسرت‌ها، تامین امنیت کنسرت‌ها و مسوولیت‌پذیری وزیر در قبال برنامه‌های فرهنگی که برای آنها مجوز صادر می‌شود، مطرح شده است. وی با بیان اینکه این طرح سوال روز سه‌شنبه تقدیم هیات رئیسه مجلس شده گفت که هیات رئیسه سوال از وزیر ارشاد را به کمیسیون فرهنگی مجلس ارجاع کرده است. این در حالی است که هنوزچاره‌ای برای گره‌های کور برپایی کنسرت پیدا نشده است و چگونگی ادامه مسیر در ابهام قرار دارد.