توفان 30 میلیارد تومانی فرش

گروه فرهنگ و هنر: راه‌اندازی حراج هنری در سال‌های اخیر بازار عرصه تجسمی را داغ کرد و به چراغ کم سوی تولید هنر ایرانی روشنایی بخشید. شاید هیچ‌کس تصور نمی‌کرد که حراجی هنری با اقبال علاقه‌مندان روبه‌رو شود و بهبود فضای کسب‌وکار در بازار هنر را شکل بدهند. این اتفاق اما افتاد و حالا حراج تهران با تمام انتقادهایی که درباره برگزاری‌اش مطرح می‌شود، یکی از مهم‌ترین فضاهای عرضه کالای هنری در ایران به حساب می‌آید. راه‌اندازی این رویداد در سال‌های اخیر باعث شد تا به موازات آن بازارهای کوچک دیگری هم شکل بگیرد تا از یکسو خرید اثر هنری در سبد مصرف خانواده‌ها جایگاهی پیدا کند و از سویی دیگر وضعیت معیشتی برخی هنرمندان نسبت به گذشته نه چندان دور سر و سامانی بگیرد. با چنین پیش زمینه‌ای حالا بازار دیگری به بازارهای هنر ایرانی اضافه شده است و نخستین حراج ملی فرش ایران روز جمعه فعالیتش را به‌طور رسمی آغاز کرد. تکاپوی برپایی این رویداد از چند ماه پیش کلید خورد و روابط عمومی خانه حراج ملی فرش ایرانی در فراخوانی اعلام کرد در سال‏های اخیر صنعت فرش دستباف که صنعتی ملی است به‌دلیل کم‌توجهی از رونق افتاده است و فرش‌های ماشینی جایگزین آن شده‌اند و این رویداد تلاش می‌کند تا توجه خریداران و علاقه‏مندان را به هنر اصیل ایرانی جلب کرده و این هنر را به جایگاه اصلی خود بازگرداند. البته پیش‌ترها «خانه حراج ملی» دو دوره حراجی در زمینه‏ نقاشی، نقاشی‏خط، تذهیب، خوشنویسی، مینیاتور، صنایع‏ دستی، فرش دستباف و سوخت چرم را برپا کرده بود.

پس از انتشار نخستین فراخوان بیش از ۵۰۰ تخته فرش به دبیرخانه ارسال شد که از میان آنها ۲۷ اثر برای شب حراج انتخاب شد و مدیران این اتفاق در انتخاب فرش‏ها، قدمت، نقشه، بافت و... را در نظر گرفتند تا سلیقه‌های گسترده‌ای را جلب کنند. البته به گفته زهرا محمودوند مدیر نخستین حراج ملی فرش، با توجه به آنکه فرش‏های ایرانی در مناطق مختلف جغرافیایی ویژگی‏های خاص خود را دارند، به علت کیفیت پایین برخی آثار ارسال شده، امکان گزینش اثر در برخی مناطق و خطه جغرافیایی وجود نداشت. چون آثار ارسال شده معیارهای لازم را نداشتند انتخاب نشدند و در این میان اصفهان، تبریز، کرمان، کردستان، قم و مشهد پیشتازان حضور در این حراج بودند. محمودوند درباره قیمت کمینه و بیشینه فرش‏های ارائه شده در این حراج هم گفته بود که حداقل قیمت فرش‏ها ۵ میلیون تومان و بیشترین قیمت هم ۲ میلیارد تومان قیمت‌گذاری شدند و هرکدام از این آثار نیز یک قیمت پایه یا کمینه و یک قیمت بیشینه داشتند که امکان فروش کارها کمتر از قیمت کمینه وجود نداشت.

البته برپایی این حراج با حاشیه‌هایی هم روبه‌رو بود که مهمترین آنها نامه سیدرضی حاجی آقا میری متخصص فرش و رئیس کمیسیون صادرات اتاق ایران بود که به درج نامش در نخستین حراج تخصصی فرش ایران اعتراض کرد. این کارشناس در گفت‌وگو با هنر آنلاین گفت: چندماه پیش دو نفر به دفتر من آمدند و در رابطه با مشاوره حراج فرش (حراج ملی) از من تقاضای همراهی کردند و من در پاسخ اعلام کردم در زمینه برگزاری حراج، تخصصی ندارم و تنها آنچه می‏دانم درباره دو حراج بزرگ ساتبی و کریستیز است که درباره این حراج‏ها نیز توضیحاتی به آنها دادم. وی افزود: چند ماه بعد مجددا درخواست خود را تکرار کردند که من همان پاسخ را به آنها دادم و ملاقات حضوری خواستند که صورت نگرفت، این اتفاق مسکوت ماند تا اینکه کاتالوگ این حراج منتشر شد و از نام و عکس من به عنوان کارشناس فرش این حراج استفاده شده است. از این ماجرا بسیار ناراحت شدم و پس از هماهنگی با وکیل، طی نامه‏ای خطاب به مدیرعامل حراج ملی اعتراض خود را اعلام کردم. میری در ادامه درباره چرایی عدم همکاری با حراج ملی گفت: اساسا من با ساختار حراج خیلی موافق نیستم، بنابراین در شأن خودم نمی‏دانم که در این تجارت حضور داشته باشم. من یک عمر تلاش کردم و در عرصه فرش، کار فرهنگی انجام داده‏ام و کارم هویت دیگری دارد. مردم باید مطلع باشند که این حراج توسط چه کسانی برگزار می‏شود تا صدمه مالی نبینند و متوجه باشند که به‌دنبال این ماجرا پیگرد قانونی نیز وجود دارد.

این متخصص فرش دستباف همچنین درباره تاثیر برگزاری حراج‏ها نیز عنوان کرد: برگزاری یک حراج، مثل حراج تهران که آثار هنری را به نوعی معرفی می‏کند و توسط متخصصان و کارشناسان هنر ارزیابی می‏شود و اعتقاد به ارزش هنری آن اثر دارند، می‏تواند به شناخت مردم کمک کند. اما فرش به‌عنوان یک اثر هنری تعریف خاص خود را دارد و مولفه‏هایی دارد که باید واجد این خصوصیات باشد. ضمن اینکه باید به آگاهی مردم درعرصه فرش دستباف کمک کند. با چنین‌مقدماتی نخستین حراج تخصصی فرش در ایران پس از سه روز نمایش در سالن خانه همایش، جمعه گذشته توسط احمد نجفی چکش زده شد و هنرمندانی همچون جمشید مشایخی، داریوش ارجمند، مهتاب کرامتی و علی معلم و... هم در این برنامه حضور داشتند. قبل از شروع مراسم حراج، زهرا محمودوند مدیرحراج و احمد نجفی، آکشنر برنامه از ارزش والای هنر فرش در ایران حرف زدند و پس از آن نخستین حراج ملی فرش کار خود را به صورت رسمی آغاز کرد. در ابتدای این حراج، بسیاری از فرش‏ها متقاضی نداشت و فرش‏ها به روی صحنه می‏آمدند و بدون متقاضی برای خرید به پشت صحنه منتقل می‏شدند. در جایی از حراج نجفی که مسوولیت اجرای حراج را به عهده داشت، به شوخی گفت انگار ما برای دورهمی اینجا آمده‏ایم. در ادامه و با آمدن فرش‏های بعدی بازار حراج هم گرم‏تر شد و براساس اعلام روابط عمومی این حراج کمترین قیمت به فرش «نگارستان»، با قیمت ۶میلیون تومان و بیشترین قیمت به فرش «بهشت ایرانی» با قیمت ۱۵ میلیارد اختصاص داشت و در فرش‌های ایرانی در مجموع ۳۰ میلیارد و ۳۹۱ میلیون به فروش رسیدند.

مجموع فروش فرش‌ها

  • فرش «گنبد ابریشم» با قدمت 80-70 سال، اثر هنرمندان تبریز، با قیمت پایه ۸۵ میلیون تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت ۱۱۰ میلیون خریداری شد.
  • فرش «ترنج» با قدمت ۶۵ سال، اثر هنرمندان اصفهان، با قیمت پایه ۵۵ میلیون تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت ۵۵ میلیون تومان خریداری شد.
  • فرش «مشاهیر»، با قدمت 70-60 سال، اثر هنرمندان راور کرمان، با قیمت پایه ۲۵۰میلیون تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت ۲۵۰ میلیون تومان خریداری شد.
  • فرش «شکار بهرام گور» با قدمت 150-140 سال، اثر هنرمندان کاشان، با قیمت پایه ۸۵۰ میلیون تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان خریداری شد.
  • فرش «ذبیحی» نو بافت اثر هنرمندان قم، باقیمت پایه ۶۰۰میلیون تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت ۶۰۰ میلیون خریداری شد.
  • فرش «نگارستان» نو بافت، اثر هنرمندان قم، با قیمت پایه ۵ میلیون تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت ۶ میلیون تومان خریداری شد.
  • فرش «چهار فصل» با قدمت 60-50 سال، اثر هنرمندان تبریز، با قیمت پایه ۱۵۰میلیون تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت ۱۵۰ میلیون تومان خریداری شد.
  • فرش «گلابتون» با قدمت 100-90 سال، اثر هنرمندان کاشان، باقیمت پایه ۳۵۰ میلیون تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت ۳۵۰ میلیون تومان خریداری شد.
  • فرش «ستونی هریس» با قدمت 150-140 سال، اثر هنرمندان هریس، با قیمت پایه ۱۶۰میلیون تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت ۸۵۰ میلیون تومان خریداری شد.
  • فرش «سلطان مسعود» نو بافت، اثر هنرمندان تبریز، باقیمت پایه ۲ میلیارد تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت ۲ میلیارد تومان خریداری شد.
  • فرش «نگارستان» نو بافت، اثر هنرمندان قم، باقیمت پایه ۵۰ میلیون تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت ۱۰۰ میلیون تومان خریداری شد.
  • فرش «ابریشم درختی»، با قدمت 100-90 سال، اثر هنرمندان کاشان، باقیمت پایه ۱۹۰ میلیون تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت ۱۹۰ میلیون تومان خریداری شد.
  • فرش «هرکه» با قدمت 80-70 سال، اثر هنرمندان هرکه، باقیمت پایه ۸۰ میلیون تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت ۸۰ میلیون تومان خریداری شد.
  • فرش «هشت سرو» با قدمت 150-140 سال، اثر هنرمندان تبریز، باقیمت پایه ۶۸۰میلیون تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت یک میلیارد و ۲۳۰ میلیون تومان خریداری شد.
  • فرش «تودشک» با قدمت 90-80 سال، اثر هنرمندان نایین، باقیمت پایه۶۰میلیون تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت ۶۰ میلیون تومان خریداری شد.
  • فرش «زهره» با قدمت 60-50 سال، اثر هنرمندان تبریز، با قیمت پایه ۴۴۰ میلیون تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت ۵۷۰ میلیون تومان خریداری شد.
  • فرش «محتشم» با قدمت 140-130 سال، اثر هنرمندان کاشان، با قیمت پایه ۶۰۰ میلیون تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت ۶۰۰ میلیون تومان خریداری شد.
  • فرش «جنگ داراب» با قدمت 110-100 سال، اثر هنرمندان تهران، باقیمت پایه ۵ میلیارد تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت ۶ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان خریداری شد.
  • فرش «احمد شاه» با قدمت 130-120 سال، اثر هنرمندان اصفهان، باقیمت پایه ۴۲۰ میلیون تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت۴۲۰ میلیون تومان خریداری شد.
  • فرش «صیرفیان» با قدمت 50-40 سال، اثر هنرمندان اصفهان، باقیمت پایه ۵۰ میلیون تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت ۷۰ میلیون تومان خریداری شد.
  • فرش «بهشت ایرانی» اثر هنرمندان کاشمر، باقیمت پایه ۱۵ میلیارد تومان به حراج گذاشته شد. این فرش با قیمت ۱۵ میلیارد تومان خریداری شد.