موج ‌های بازگشت در رسانه ملی

گروه فرهنگ و هنر: روزهای پرحاشیه سازمان عریض و طول صدا وسیما سرانجام به روزی رسید که تقریبا همه حدسش را می‌زدند؛ «روز استعفای محمد سرافراز». صدا وسیما و به‌طور ویژه سیما، در دو سال اخیر پرحاشیه‌ترین روزهای تاریخش را سپری کرد؛ تغییرات پردامنه در میان مدیران ارشد سازمان، حذف و ادغام شبکه‌ها، تغییرات گسترده در برخی برنامه‌های پربازدید و محبوب، تعطیلی بسیاری از برنامه‌ها، بازگشت برخی مجریان ممنوع‌التصویر، ممنوع شدن طیف تازه‌ای از هنرمندان و گروه‌ها و اعتراض‌های پرشمار چهره‌های سیاسی و اجتماعی به رویکردهای خبری و تحلیلی سیما و.... تنها بخشی از سرفصل‌های پرحاشیه عملکرد سرافراز در مدت ریاستش بر رادیو و تلویزیون بود.

به هر حال گفته می‌شود که در نامه استعفای سرافراز او به علت آنچه تشدید بیماری دیسک کمر خود خوانده، از سمتش کنار رفته است. اما همه حاشیه‌ها با رفتن سرافراز پایان نیافت. پس از انتصاب عبدالعلی علی‌عسگری به‌عنوان رئیس جدید سازمان صدا وسیما نیز حاشیه‌های دوروبر سرافراز محو باقی ماند. هر چند سرافراز بسیاری از مدیران دوران ضرغامی را کنار گذاشت و به توان مدیران معتمدش دل سپرد؛ اما بازگشت افراد نزدیک به ضرغامی نشان می‌دهد مدیران قبلی از ماه‌ها قبل منتظر تداوم لغزش سرافراز و بالا گرفتن حاشیه‌های دستگاه زیر دستش بودند. علی عسگری پیش از این معاون فنی سازمان صدا و سیما و استاد دانشکده این سازمان بود؛ اما با آمدن سرافراز، وی مانند دیگر معاونان سازمان از سمت خود برکنار شد.

واکنش ضرغامی به ریاست علی عسگری

عزت‌الله ضرغامی دقایقی پس از اعلام حکم انتصاب علی‌عسگری به ریاست سازمان صدا و سیما به استقبال از این تغییر رفت و به تمجید از رئیس جدید سازمان پرداخت. ضرغامی در یادداشتی که در صفحه تلگرامش منتشر کرده از سابقه آشنایی‌ و رفاقتش با علی‌عسگری نوشته و به محمد سرافراز رئیس پیشین سازمان هم هیچ اشاره‌ای نکرده است. وی در بخشی از این یادداشت نوشته است:«‌رابطه ما از جنس دوستی و رفاقت است؛ ولی در مقاطع مختلف در طول این سال‌ها همکاری نزدیک با هم داشته‌ایم یا من معاون ایشان بوده‌ام، یا ایشان معاون من بوده‌اند. بعضی وقت‌ها هم در سطحی مشابه همکار بوده‌ایم. (در سپاه، وزارت ارشاد، صداوسیما و...) با این حال رابطه فردی، شخصیتی و دوستی ما نه تنها هیچ وقت تحت تاثیر این عناوین قرار نگرفت، بلکه مرتبا مستحکم‌تر شد. این خیلی خوب است...

ضرغامی در بخشی از این یادداشت احتمالا با کنایه نوشته است «عسگری با سازمان صداوسیما آشناست. او اهل کادرسازی و تربیت نیروی انسانی هم هست. مشورت‌پذیر و اهل تعامل و همکاری است. اگر این ویژگی‌هایش را حفظ کند حتما کارنامه‌ای درخشان از خود باقی خواهد گذاشت.» همچنین علی مطهری، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی رئیس جدید سازمان صدا و سیما را فردی مومن دانست و گفت: انتظار داریم که وی گروه‌گرایی و تعصب گروهی را که در صدا و سیما حاکم شده بود، پایان دهد. علی مطهری درباره تغییرات شکل گرفته در راس رسانه ملی گفت: از مدت‌ها قبل نسبت به آقای علی‌عسگری شناخت داشته‌ام و او فردی خوش فکر و معتقد است که امیدواریم به دنبال تحقق وحدت ملی باشد. وی ادامه داد: با شناختی که از رئیس جدید صدا وسیما دارم تصور می‌کنم این انتظارات ظرف چند ماه آینده عملی شود.

چرا سرافراز کنار رفت؟

درباره دلایل کنار رفتن محمد سرافراز گمانه‌زنی‌های بسیاری می‌شود. محمد سرافراز چیزی حدود ۱۸ ماه در راس کار بود؛ اما در این دوران چالش‌ها و حاشیه‌های زیادی پیرامون او شنیده شد تا جایی که بار‌ها بحث استعفای او به گوش رسید و حتی در مقطعی شنیده شد که برای چند روز متوالی در محل کارش حاضر نشده است. اتفاقات دوران ریاست سرافراز طی این ۱۸ ماه آنقدر در رسانه‌ها بازتاب یافت که می‌توان از هر کدام مثنوی هفتادمن کاغذ نوشت؛ اما بدون شک منبع اصلی مهم‌ترین حاشیه‌ها کمبود بودجه این سازمان و چالش آشکار جام جمی‌ها با دولت روحانی بود.

از چالش با دولت تا برون‌سپاری

سرافراز که بار‌ها به کمبود بودجه و ضعف مالی تاکید داشت حتی با استمداد از نمایندگان همسوی خط مشی سیاسی‌اش در مجلس باز هم در این چالش بزرگ ناکام ماند و به تبع محدودیت‌های مالی مجبور به طرح‌های پر سروصدای چابک‌سازی و برون سپاری شد. او که برای برون سپاری، چاره‌ای جز تن دادن به این کار و نظارت، برنامه‌ریزی و پشتیبانی بر ساخته‌های بیرون از نهاد متبوعش نداشت. در کنار‌ این سرافراز تمام آنچه را که در دوره ضرغامی به وجود آمده بود، یکساله زیر و رو کرد. برخی از کارشناسان هم البته معتقدند مشکل اصلی که گریبان سرافراز را گرفت این بود که او میراث‌دار اتفاقاتی بود که در زمان ضرغامی رخ‌داد و صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران را به سازمانی فربه تبدیل کرد که نیاز به اصلاح داشت؛ اما هر اصلاحی هم با موج مخالفت‌ها در درون و بیرون این سازمان مواجه می‌شد. در کنار این اتفاق، اختلاف برخی مدیران سازمان با پورمحمدی، معاون سیمای سرافراز و تعدیل‌هایی که در آستانه سال نو منجر به اعتراض بسیاری از کارمندان و اعضای شبکه‌های تعطیل شده رخ داد نیز اوضاع را وخیم‌تر کرد؛ اما سرافراز که در طول دوران ۱۸ ماهه‌اش چیزی حدود ۹۰ پست مدیریت را حذف کرد و تمام مدیران دوران ضرغامی را کنار گذاشته بود، تاوان اقداماتی را داد که در این دوران کوتاه به آنها دل سپرده بود و البته چاره‌ای جز آن نداشت. از طرفی او که از خطاهای رخ داده در برنامه‌های زنده و ایجاد حاشیه‌های تازه هراس داشت از بحث برون سپاری استقبال کرد و به تامین برنامه‌های تولیدی تاکید داشت تا درصد خطا پایین بیاید و از میزان حواشی پیرامون این سازمان کاسته شود که البته این اتفاق رخ نداد. البته در این میان حاشیه‌های انتشار کلیپی از بازرس ویژه سرافراز و مهاجرت او به خارج از کشور را در شکل گیری بخش عمده‌ای از هجمه‌ها نباید نادیده گرفت.

انتصاب‌های احتمالی علی عسگری

حالا در شرایطی که علی عسگری سکان هدایت سازمان صدا و سیما را در دست گرفته است برخی گمانه‌زنی‌ها از بازگشت علی دارابی که در زمان ریاست ضرغامی، معاونت سیما را برعهده داشت خبر می‌دهند و می‌گویند قرار است در نقش قائم‌مقام نفر دوم سازمان باشد. همچنین مهدی فرجی هم به عنوان یکی دیگر از گزینه‌هایی است که بازگشتش قریب الوقوع به نظر می‌رسد فرجی که در دوران مدیریت ضرغامی بر شبکه یک ریاست می‌کرد ظاهرا قرار است در نقش معاون سیما برگردد و جای پورمحمدی را بگیرد. به این ترتیب باید کم کم منتظر بازگشت مدیران قبلی سازمان و مردان معتمد ضرغامی باشیم و اینکه تازه‌واردهای احتمالا نام آشنا چطور با بحث کمبودهای مالی کنار می‌آیند. همان‌طور که پیش‌بینی‌ها نشان داد، اولین مدیر رده دومی دوران سرافراز که کنار رفت امیر تاجیک مدیر شبکه مستند بود که روز گذشته از سمتش استعفا کرد. او که از یاران نزدیک مدیر قبلی به حساب می‌آمد چندی قبل به شدت به دوران مدیریت ضرغامی انتقاد کرده بود و روز گذشته هم با انتشار یادداشتی درباره حضور خود در شبکه مستند توضیح داد و از محمد سرافراز به عنوان رئیس پاکدست سازمان صدا و سیما نام برد و از او تشکر کرد.از طرفی باید دید علی عسگری و مدیران تازه وارد جام جم با طرح‌های پر حاشیه چابک سازی و برون‌سپاری و تحولات ساختاری دوران سرافراز چگونه برخورد خواهند کرد. آیا شبکه شما، تماشا، بازار و تهران دوباره پا به عرصه وجود خواهند گذاشت و از معترضان و کارمندانی که بیکار شده بودند، دلجویی می‌شود یا مدیریت جدید تن به این تغییر ساختار داده و با اصلاحات سرافراز کنار می‌آید؟

چالش‌های علی عسگری

انتصاب‌های پرحاشیه سرافراز در این ۱۸ ماه بسیاری از ناظران را حیرت زده کرد، به‌ویژه آنکه او در بدو ریاست خود بلافاصله تمام همتایان سابق خود را برکنار یا به حاشیه برد.«چابک سازی» مهم‌ترین شعار وی برای کوچک کردن سازمان عریض و طویل صدا و سیما بود؛ اما به گفته صاحب‌نظران، او به دلایل مختلفی در اجرای مهم‌ترین شعارش در ۱۸ ماه گذشته موفقیتی کسب نکرد. در ماه‌های اخیر بحران بودجه، حرف و حدیث‌ها بر سر خروج بازرس جنجالی وی به خارج از کشور، درگیر شدن با برخی نهادها و دولت، سرافراز را چنان تحت فشار گذاشت و او را به حاشیه برد که به گفته کارشناسان، صدا و سیما بحرانی‌ترین روزهای عمر خود را در سه دهه گذشته سپری می‌کند.