داستان صادرات برق از زبان دو وزیر

خبرگزاری مهر: بحث صادرات برق ظاهرا به موضوع مورد اختلاف بین وزارت‌های نفت و نیرو تبدیل شده است. به گزارش خبرگزاری مهر، هفته جاری و همزمان با فرا رسیدن هفته دولت وزیران نفت و نیرو در دو نشست خبری جداگانه درباره صادرات برق واکنش‌های کاملا متفاوتی نشان دادند. ماجرای این اختلافات برقی بین وزارت نفت و نیرو به حدود دو سال قبل باز می‌گردد، زمانی که بیژن زنگنه، وزیر نفت در یکی از کمیسیون‌های تخصصی مجلس شورای اسلامی نسبت به ارزان فروشی برق توسط مسوولان وزارت نیرو انتقاد و خطاب به نمایندگان خانه ملت اعلام کرد: «هم اکنون صادرات برق ارزان رقیب صادرات گاز طبیعی ایران شده است.»


با این وجود، مسوولان وزارت نیرو در طول دو سال گذشته همواره سعی کرده‌اند با مذاکره از رسانه‌ای شدن اختلافات بین وزارت نفت و نیرو در حوزه صادرات برق و انرژی جلوگیری کنند.


در این بین وزارت نفت در ادامه فعالیت‌های خود برای حضور در تجارت و بازار برق ایران، سال گذشته در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «وزارت نفت _از طریق شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی گاز ایران حسب مورد_ مسوولیت تامین گاز مورد‌نیاز را برای تولید برق با هدف صادرات به مقدار و در نقطه مورد توافق بر عهده خواهد گرفت و گاز مورد نیاز را به‌عنوان آورده شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی گاز ایران به‌عنوان سرمایه‌گذار تحویل خواهد داد.» صدور این اطلاعیه هم با واکنش مسوولان وزارت نیرو روبه رو شد تا آنجایی که علیرضا دائمی، معاون برنامه‌ریزی وزیر نیرو به اطلاعیه وزارت نفت مبنی بر احداث نیروگاه توسط بخش خصوصی با نظارت وزارت نفت واکنش نشان داد و اعلام کرد: وزارت نفت به هیچ‌وجه قصد ورود به حریم وزارت نیرو را ندارد.


اما در جدیدترین واکنش‌ها، حمید چیت‌چیان در نشستی خبری در جمع خبرنگاران با بیان اینکه توسعه صادرات برق ایران با اولویت کشورهای همسایه است، گفت: بر اساس اصل صادرات برق نیاز به مذاکره با هیچ دستگاه یا سازمانی نیست.


وزیر نیرو با تاکید بر اینکه وزارت نفت و حتی دولت اعتقاد کامل به اصل صادرات برق دارند، تصریح کرد: در شرایط فعلی ایران دارنده بزرگ‌ترین ذخایر گاز جهان است و از این‌رو، تبدیل گاز به برق یک مزیت بزرگ اقتصادی برای کشور است.


وی با اعلام اینکه اگر ایران که بزرگ‌ترین دارنده ذخایر گاز جهان است، نتواند برق تولید و صادر کند، پس صادرات برق در کجای جهان و برای کدام کشورها اقتصادی است؟


این مقام مسوول با بیان اینکه اگر وزارت نفت همان قیمتی را که برای فروش گاز به پتروشیمی‌ها تعیین کرده، به نیروگاه‌ها اختصاص دهد، صادرات گاز کاملا دارای ارزش اقتصادی است، بیان کرد: هم‌اکنون یکی از مهم‌ترین محصولات صادراتی غیرنفتی ایران انواع فرآورده‌ها و محصولات پتروشیمی است که بخش عمده‌ای از این محصولات با استفاده از خوراک گاز طبیعی تولید می‌شود.


چیت‌چیان با بیان اینکه همان‌قدر که تولید و صادرات محصولات پتروشیمی دارای ارزش افزوده بوده، صادرات برق هم دارای ارزش افزوده برای اقتصاد کشور است، اظهار کرد: از این‌رو، وزارت نفت نباید تفاوتی بین صادرات برق و محصولات پتروشیمی قائل شود و به‌زودی تصمیم‌گیری نهایی برای افزایش حجم صادرات برق در سطح دولت انجام می‌شود.


وزیر نیرو با تاکید بر اینکه تاکنون به‌طور مستقیم با وزارت نفت مذاکره‌ای به منظور افزایش صادرات برق نداشته‌ایم، یادآور شد: مدیران و مسوولان وزارت نفت مسلط به مسائل حقوقی هستند و نیازی به توضیحات بیشتر نیست.


وی با بیان اینکه صادرات برق در حوزه مسوولیت وزارت نیرو قرار دارد و صادرات گاز در حوزه مسوولیت وزارت نفت است، اظهار کرد: صادرات برق و گاز هیچ رقابتی با یکدیگر ندارند و به‌زودی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در دولت، نظر نهایی خود را درباره صادرات برق و گاز اعلام خواهد کرد.


بیژن زنگنه اما روز سه‌شنبه هفته جاری در نشست خبری هفته دولت درباره اینکه دولت چه زمانی قرار است در اختلاف به‌وجود آمده میان دو وزارتخانه نیرو و نفت بر سر اینکه صادرات برق به‌صرفه‌تر است یا گاز به جمع‌بندی برسد گفت: میان صادرات برق و گاز یک تفاوت بسیار بزرگ وجود دارد. در حال حاضر تقریبا اگر اشتباه نکنم ٣٠ درصد گاز تولیدی دنیا صادر می‌شود، در حالی که میزان تجارت برق خیلی پایین‌تر از این است.


وزیر نفت با تاکید بر اینکه دلیل این موضوع مسائل امنیتی کشورها است، افزود: اگر به کشوری گاز صادر نکنید، آن کشور می‌تواند مصرف گازوئیل، زغال‌سنگ و ... را جایگزین آن کند، اما برای برق هیچ‌گونه جایگزینی وجود ندارد، بنابراین اگر به کشوری که نیاز به برق دارد، برق صادر نکنیم، آن کشور را نابود کرده‌ایم؛ به همین دلیل است که هیچ کشوری در مساله‌ برق خود را به کشور دیگر وابسته نمی‌داند. حداکثر کاری که در این زمینه انجام می‌شود، این است که پیک شبکه‌های خود را با یکدیگر تنظیم می‌کنند.


این عضو کابینه دولت ادامه داد: به همین دلیل کشورها نیروگاه‌های برق را در خاک خود احداث کرده و با دریافت گاز به‌عنوان خوراک، برق تولید می‌کنند و اگر روزی نتوانستند گاز وارد کنند، از سوخت‌های جایگزین استفاده می‌کنند اما هیچ کشوری حیات خود را به کشور دیگری وابسته نمی‌کند. وی با بیان اینکه گاز و برق هرگز نباید با یکدیگر رقابت کنند، اظهار کرد: اگر بین دو دستگاه فضا رقابتی شود، در این صورت آنچه در این میان متضرر می‌شود، منافع ملی است.


وزیر نفت با تاکید بر اینکه اگر قرار باشد گاز تحویلی به نیروگاه‌ها با گاز صادراتی رقابت کند، کار درستی نیست، بیان کرد: اینکه ما گاز را به نیروگاه‌های داخلی ارزان بدهیم تا آنها بتوانند برق را به قیمت پایین صادر کنند، در واقع به ضرر منافع کشور است. وی با بیان اینکه اگر برق‌مان را به قیمت پایین صادر کنیم، بهانه‌ای برای ارائه دعوا علیه خودمان در دادگاه‌های خارجی به دست شرکت‌های خارجی داده‌ایم، تاکید کرد: اگر این اتفاق بیفتد، آن‌وقت آنها می‌گویند که باید قیمت گاز صادراتی را نیز کاهش دهیم.


ما به شرکت‌های خصوصی که آمادگی صادرات برق را دارند، اعلام کرده‌ایم و گفته‌ایم که حاضریم گاز مورد نیاز آنها را تامین کرده و در سود برق صادراتی با آنها شریک شویم، البته با این مبنا که با صادرات گازمان رقابت نکرده و بازار گاز وزارت نفت را تصاحب نکنند، زیرا به‌عنوان مثال، گازی که ما به عراق صادر می‌کنیم، برای وزارت برق آنها است، نه وزارت نفت.