خبرگزاری مهر: یک مقام مسوول در وزارت نیرو با تاکید بر افت شدید منابع آب زیرزمینی کشور به دلیل خشکسالی‌ها گفت: یک برنامه ۶ ساله برای احیای منابع آبی رودخانه‌ها اجرا می‌شود. جواد میبدی افزود: در سال‌‌های اخیر روان‌‌آب‌‌های کشور در شرایط ترسالی و نرمال ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش یافته که دلایل مختلفی برای این موضوع می‌توان برشمرد. به گفته وی، یکی از عوامل مهم آن را می‌توان افت شدید منابع آب زیرزمینی و نفوذ روان‌‌آب‌های سطحی برای جبران کمبود آب در آبخوان دشت‌‌های کشور عنوان کرد. مدیرکل دفتر نظام‌های بهره‌برداری و حفاظت آب و آبفای وزارت نیرو با تاکید بر لزوم مدیریت برداشت آب از شبکه سنتی و رودخانه‌های کشور از کاهش ۴۰ درصدی روان‌‌آب‌های سطحی خبر داد و افزود: سالانه بین ۶ تا ۸ میلیارد مترمکعب آب از شبکه سنتی و رودخانه‌های کشور برداشت می‌شود که با تهیه بیلان دشت‌‌های کشور، میزان بارندگی، تبخیر، سیلاب، نفوذ و برداشت‌‌ها مشخص خواهد شد و ما خواهیم دانست که بیلان یک دشت در بازه زمانی مشخص، مثبت بوده یا منفی است. وی ادامه داد: در گذشته پس از بارندگی در ارتفاعات، بخشی از آب به‌ صورت روان‌‌آب سطحی وارد رودخانه‌ها می‌شد و بخشی نیز با نشت در زمین‌‌های بالادست به‌ تدریج در دشت‌‌ها و ارتفاعات پایین‌تر وارد رودخانه می‌شد؛ اما با توجه به افت شدید آب‌‌های زیرزمینی، جهت جریان عوض شده و رودخانه‌‌ها به منبع تغذیه آبخوان‌های زیرزمینی تبدیل شده‌اند. میبدی عامل دیگر برای کاهش روان‌‌آب‌‌ها را ایجاد بندسارهای زیاد در بالادست رودخانه‌ها عنوان کرد و افزود: در گذشته بیشتر بندسار روی رودخانه‌ها در مناطق پایین‌ دست ایجاد می‌شد؛ اما هم‌اکنون در بالادست رودخانه‌‌ها نیز مردم با ایجاد بندسار، آب رودخانه‌ها را به زمین‌‌ها یا مخازن ذخیره منحرف می‌کنند؛ این از یکسو می‌تواند برای تامین آب زیرزمینی مفید باشد؛ اما تاثیر عمده آن کاهش حجم آب رودخانه‌ها و نرسیدن آب به مخزن سدهای کشور است.

این مقام مسوول در وزارت نیرو با اشاره به افزایش کلی دمای هوای کشور گفت: پدیده تغییر اقلیم و به موازات آن افزایش تبخیر در منابع آب سطحی نیز عامل مهمی در کاهش حجم روان‌‌آب‌‌ها است و بر اثر خشک شدن زمین و تبخیر بیش از حد، بخش عمده بارندگی برای اشباع بستر بارش و تامین رطوبت خاک از بین می‌رود.

وی با بیان اینکه هم‌اکنون آب‌‌های سطحی در شبکه‌‌های آبیاری و زهکشی پیشرفته کشور در وضعیت نرمال است، ادامه داد: متاسفانه در رودخانه‌های سنتی که شبکه آبیاری و زهکشی دارند و مردم آب مورد نیاز خود را از آنها تامین می‌کنند، وضعیت نامناسب و کنترل‌ نشده است؛ چرا که محل‌های خروج آب، میزان برداشت و تناسب برداشت آب و مصرف در این رودخانه‌‌ها تحت کنترل قرار نگرفته است.

میبدی ادامه داد: یکی از کارهایی که از سال آینده در طرح احیا و تعادل‌ بخشی آب‌‌های زیرزمینی انجام خواهد شد، تجهیز نقاط برداشت آب با دستگاه‌ها و ابزارهای اندازه‌گیری است و با تجهیز رودخانه‌ها در یک دوره ۶ ساله، سامانه جامعی برای جمع‌آوری و تحلیل داده‌‌های میزان آب برداشت‌ شده از آب‌‌های سطحی و زیرزمینی از جمله رودخانه‌‌های کشور ایجاد خواهد شد.