گروه صنعت و معدن: وجود ۲۰۲ معدن فعال و غیرفعال در استان تهران موجب شده تا این استان سهمی ۵/۲ درصدی از معادن کل کشور را به خود اختصاص دهد. مجموع ذخایر معدنی کشور ۶۲ میلیارد تن برآورد شده که سهم این استان در این میان برابر با یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تن است. براساس آمار اعلام شده از سوی سازمان زمین شناسی کشور، ایران از لحاظ ذخایر معدنی رتبه نخست خاورمیانه و سوم آسیا را در اختیار داشته و در جهان نیز جزو ۱۰ کشور برتر محسوب شده و ارزش این معادن ۷۷۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود. مطابق آمارها افزون بر هفت هزار و ۵۰۰ معدن تاکنون در کشور شناسایی شده که از این مقدار ۳۰ درصد متروکه هستند. براساس گزارش منتشر شده از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس که به‌منظور امکان‌سنجی فرصت‌های سرمایه‌گذاری استان تهران تهیه شده، این نکته مدنظر قرار گرفته است که در بخش معدن و صنایع معدنی به‌واسطه بالا بودن هزینه‌های حمل‌و‌نقل، لزوم ایجاد زنجیره ارزش در طول استخراج تا حلقه‌های پایانی زنجیره (در موارد دارای توجیه فنی و اقتصادی) و عدم توان جابه‌جایی معادن، لزوم شناخت پتانسیل‌های معدنی نقاط مختلف کشور اهمیت بسزایی دارد. اهمیتی که موجب شد تا در این گزارش معادن فعال و غیرفعال تهران امکان‌سنجی و دسته‌بندی شوند.

براساس دسته‌بندی صورت گرفته در این گزارش معادن فعال و غیرفعال استان تهران شامل معدن سنگ آهن، سنگ گچ، مارن، سیلیس، گرانیت، بوکسیت، تراورتن، فلدسپات و خاک صنعتی می‌شود و با این شرایط می‌توان گفت کانی‌های غیرفلزی و سنگ‌های تزئینی عمده معادن استان تهران را تشکیل می‌دهند. از سوی دیگر، براساس آمار اعلام شده تنها معادن سنگ آهن و سنگ گچ این استان سهمی حدود ۲۶ درصدی از شاغلان در این حوزه را به خود اختصاص داده‌اند.

فرصت‌های سرمایه‌گذاری

در بخش دیگری از این گزارش فرصت‌های سرمایه‌گذاری در معادن و صنایع معدنی استان تهران مدنظر قرار گرفته است. جمع‌آوری آلومینیوم قراضه و تبدیل آن به آلومینیوم ثانویه، تولید سنگ‌های ساختمانی با کیفیت مطلوب و پیشرفته، ایجاد کارخانه‌های جدید سیمان، ایجاد کارخانه‌های جدید تولید محصولات اولیه آهن و فولاد، ایجاد کارخانه‌های جدید ظروف چینی و چینی بهداشتی، سرمایه‌گذاری در صنایع شیشه جام و محصولات شیشه‌ای، سرمایه‌گذاری در سنگ‌های تزئینی و آنتیک، سرمایه‌گذاری در عناصر نادر خاکی، استخراج و فرآوری ماده معدنی بازالت، استخراج و فرآوری ماده معدنی دولومیت، سرمایه‌گذاری در واحدهای تولید سیلیس، استخراج و فرآوری ماده معدنی فلدسپات و سرمایه‌گذاری صنایع سرامیک‌های صنعتی و نسوز از جمله فرصت‌هایی است که مورد توجه قرار گرفته است. وجود ذخایر معدنی در این استان، بازار مصرف گسترده، موقعیت استانی و راه‌های ارتباطی و ... از جمله دلایلی است که موجب شده تا از این صنایع به‌عنوان فرصت‌های سرمایه‌گذاری معدنی در استان تهران یاد شود.

اما با وجود تمرکز قدرت اقتصادی در این استان و وجود زیرساخت‌های عظیم سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در کنار نزدیکی به بازار مصرف، جذابیت سرمایه‌گذاری در این استان را افزایش داده است، اما وجود قوانین بازدارنده زیست محیطی و ممنوعیت احداث کارخانه در شعاع ۱۲۰ کیلومتری تهران را می‌توان از موانع اصلی احداث کارخانه صنایع معدنی استان دانست. با این حال، وجود معادن کانی‌های غیرفلزی، سنگ‌های تزئینی، شن و ماسه، سرمایه‌گذاری در واحدهای تولید سیلیس، عناصر نادر خاکی، سنگ‌های تزئینی، صنایع شیشه جام و محصولات شیشه‌ای را با رعایت تمام ضوابط زیست‌محیطی و استفاده از تکنولوژی برتر را توجیه‌پذیر می‌کند.

سهم ۵ درصدی در حقوق گمرکی

براساس آمار اعلام شده در هفت ماه منتهی به مهر ماه سال جاری معدن‌داران استان تهران در مجموع ۴۲ میلیارد و ۲۹۰ میلیون ریال حقوق دولتی پرداخت کرده‌اند که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل توانسته‌اند رشد

۵ درصدی را ثبت کنند. براساس این آمار، حقوق دولتی پرداختی در هفت ماه منتهی به مهر سال گذشته در استان تهران برابر با ۴۰ میلیارد و ۲۷۳ میلیون ریال بوده است. رشد ۵ درصد در مدت زمان مورد بررسی در حالی است که مقایسه آمار مهر ماه سال جاری با ماه قبل از آن (شهریور ماه) افتی ۲/۲۱ درصدی داشته است.

در جمع‌بندی این گزارش با اشاره به موقعیت استراتژیک استان تهران در کشور و داشتن سهم بیش از ۲۸ درصدی از قدرت اقتصادی در مقایسه با سایر استان‌ها آمده است: با توجه به قوانین مختلف بازدارنده، توسعه معادن در پایتخت باید با رعایت ضوابط زیست محیطی صورت گیرد.

چالش‌‌های توسعه معادن در پایتخت