گروه صنعت و معدن: بحث و بررسی پیرامون بحران آب این روزها نقل همه محافل شده است، به‌طوری که در نشست اخیر کمیسیون انرژی اتاق تهران نیز این موضوع مورد تحلیل کارشناسان قرار گرفت. در این نشست مهدی مظاهری، کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس با ارائه گزارشی از وضعیت منابع آب در کشور، به بیان تهدیدها و چالش‌های این حوزه پرداخت. وی به برخی پیش‌بینی‌ها در مورد افزایش جمعیت کشور به ۱۰۰ میلیون نفر در سال ۱۴۰۰ اشاره کرد و گفت: متوسط آب شیرین قابل دسترس برای هر نفر ایرانی در سال ۱۳۳۵ معادل۷ هزار مترمکعب بود؛ در سال ۱۳۸۰ این رقم به ۱۸۰۰ مترمکعب در سال کاهش یافت و پیش‌بینی می‌شود سرانه آب قابل دسترس در سال ۱۴۰۰ به ۱۳۰۰ مترمکعب برسد. از سوی دیگر، پیش‌بینی می‌شود رقم سرانه آب در سال ۱۴۱۰ به کمتر از ۱۰۰۰ مترمکعب برسد. وی ادامه داد: براساس معیار‌های جهانی، اگر سرانه آب برای هر نفر در سال بیش از ۱۷۰۰ مترمکعب باشد، وضعیت منابع آبی در کشور با عدم تنش روبه‌رو خواهد بود. اگر این رقم بین ۱۰۰۰ تا ۱۷۰۰ مترمکعب باشد، تنش آبی حادث شده است. سرانه آب برای هر نفر در سال اگر بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ مترمکعب باشد، نشان دهنده کمبود آب و کمتر از ۵۰۰ مترمکعب، نشان‌دهنده کمبود مطلق است. مظاهری در ادامه، اثرات تغییر اقلیم بر کشور را برشمرد و گفت: کاهش ۹ درصدی متوسط بارش در کشور، افزایش نیم درجه‌ای درجه حرارت، کاهش متوسط روان آب‌ها به میزان ۲۵ درصد در حوضه‌های بزرگ کشور و تشدید رقابت بخش‌های مصرف کننده آب از اثرات محتمل تغییر اقلیم خواهد بود.

وی به سهم بخش‌های مختلف در مصرف آب نیز اشاره کرد و گفت: مصرف خانگی ۶ درصد، صنعت ۲ درصد و بخش کشاورزی نیز ۹۲ درصد منابع آبی را مصرف می‌کنند. این کارشناس مرکز پژوهش‌های مجلس در مورد راندمان مصرف آب در ایران گفت: کارآیی آب در کشور‌های پیشرفته بیشتر از ۳ کیلوگرم بر مترمکعب آب است. در حالی که راندمان مصرف آب در ایران به یک کیلوگرم بر مترمکعب نیز نمی رسد. بر این اساس، ایران در بهره‌وری از آب در بین ۱۲۳ کشور رتبه ۱۰۲ را کسب کرده است. مظاهری در ادامه عدم وجود سند ملی آب (طرح جامع آب) معتبر، به روز و مورد تایید همه بخش‌های ذی‌نفع، تلفات و آب به حساب نیامده در شبکه‌های توزیع آب شرب، وضعیت شبکه‌های فاضلاب شهری و روستایی، وضعیت رودخانه‌های مرزی و حوضه‌های آبریز مشترک با کشورهای همسایه و ساختار مدیریت منابع آب و اقتصاد آب را از جمله چالش‌های اصلی بخش آب برشمرد.

در این نشست، سیدحامد واحدی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق تهران نیز با اشاره به مصرف ۹۲ درصد آب کشور در بخش کشاورزی گفت: با وجود این میزان مصرف آب در بخش کشاورزی در شرایطی که بحران آب در کشور وجود دارد، اما صادرات محصولات کشاورزی مزیت تجاری ایران نیست.

محمد مهدی راسخ، عضو کمیسیون انرژی اتاق تهران با اشاره به مصرف بی‌رویه و غیراقتصادی آب در کشور، گفت: اغلب دریاچه‌ها و تالاب‌ها در کشور نابود شده و این روند نابودی حاکی از آن است که مصرف آب در سال‌های گذشته، بی‌رویه و غیراقتصادی صورت گرفته است. معین درباری از دیگر کسانی بود که در این نشست به نتایج یکی از پژوهش‌های انستیتو پاسیفیک در مورد بحران آب اشاره کرد و گفت: نتایج این پژوهش، شرایط ۲۰۲۰ را بسیار دشوار پیش‌بینی کرده و اعلام کرده است که در نتیجه کمبود آب، روان شدن شن‌ها و قحطی پدید خواهد آمد. وی گفت: اکنون وقت آن رسیده که همه نهادها در ایران برای مدیریت بهینه منابع آب بسیج شوند. محمدعلی وحدتی، عضو سندیکای شرکت‌های تولیدکننده برق اما براین عقیده بود که آنچه امروز به کمبود آب در کشور دامن زده است، نرخ غیراقتصادی آب است و این نرخ هیچ‌گونه توجیهی ندارد.

محمدعیدیان، مدیر امور تشکل‌های اتاق تهران نیز در مورد بهره‌وری آب در بخش کشاورزی گفت: اگر میزان بهره‌وری آب اکنون به ۲ کیلوگرم افزایش پیداکند، نیاز به آب در بخش کشاورزی از حدود ۹۲ میلیارد مترمکعب به ۵۳ میلیارد متر مکعب می‌رسد. وی افزود:در سال ۱۳۷۱ و در قالب برنامه پنجم توسعه، دولت مکلف شد آبیاری بخش کشاورزی را مکانیزه کند. اگر دولت‌ها سالانه حدود ۵ درصد براساس این تکلیف پیش‌رفته بودند، امروز همه زمین‌های کشاورزی در سطح کشور به صورت مکانیزه آبیاری می‌شد.

حسن خسروجردی، رئیس انجمن صادرکنندگان فرآورده‌های پتروشیمی با اشاره به کمبود آب در کشور، خواستار توجه به کشت برون مرزی محصولات کشاورزی مورد نیاز شد. محمود جامساز، کارشناس اقتصادی نیز تجدیدنظر در نرخ تعرفه آب را ضروری عنوان کرد و فرهنگ‌سازی برای مصرف بهینه در بخش خانوار، صنعتی و کشاورزی را مورد تاکید قرار داد. رسول خضری، دبیر کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی هم با اشاره به اینکه جنگ بین کشورها در آینده بر سر آب خواهد بود، گفت: باید موضوع منابع آب جدی تر مورد توجه قرار گیرد. وی همچنین بر استفاده از ظرفیت بخش خصوصی توانمند کشور در مدیریت بحران آبی کشور، ارتقای بهره‌وری مصارف کشاورزی و تصحیح الگوی کشت تاکید کرد.