عملکرد معادن از نگاه آمار

گروه صنعت و معدن- مرکز آمار نتایج طرح آمارگیری از معادن در حال بهره‌برداری کشور در سال ۱۳۹۲ را منتشر کرد. در اجرای طرح آمارگیری از معادن سال ۱۳۹۲ که عملکرد سال ۱۳۹۱ مورد سوال قرار گرفته، حدود ۳۴۰میلیون تن مواد معدنی تولید شده و ارزش افزوده معادن در حال بهره‌برداری و ارزش سرمایه‌گذاری در سال ۱۳۹۱ نسبت به سال ۱۳۹۰ به ترتیب ۵۷ و ۴۰ درصد افزایش داشته است. مرکز آمار ایران همه ساله طرح آمارگیری از معادن در حال بهره‌برداری کشور را با هدف تهیه آمار و اطلاعات مربوط به عملکرد این بخش و محاسبه سهم آن در تولید ناخالص داخلی کشور، مقدار و ارزش تولیدات و فروش مواد معدنی، مقدار و ارزش صادرات مستقیم، ارزش افزوده، ترکیب نیروی انسانی، مقدار استخراج مواد معدنی، ارزش سرمایه گذاری و ... اجرا می‌کند.

آمارگیری از معادن سال ۱۳۹۲ بیست و هفتمین طرح از طرح مذکور بوده که با مراجعه ۱۷۰نفر از ماموران آمارگیر به بیش از ۵۳۰۰ معدن در سراسر کشور، جمع‌آوری اطلاعات صورت گرفته است.

بررسی عملکرد معادن در حال بهره‌برداری سال ۱۳۹۱ در مقایسه با سال ۱۳۹۰ نشان می‌دهد که تعداد معادن در حال بهره‌برداری کشور با ۷۱ مورد افزایش از افزایشی معادل ۳/۱ درصدی برخوردار بوده است. به علاوه بر اساس آمارگیری سال گذشته تعداد شاغلان در سال ۱۳۹۱ نسبت به سال ماقبل آن ۳۹۴ نفر و جبران خدمات شاغلان ۱۵۴۰میلیارد ریال افزایش داشته است. بر این اساس تعداد شاغلان معدن در حال بهره‌برداری کشور در سال ۱۳۹۱ به ۸۴ هزار و ۹۲۲ نفر رسیده که از این میزان ۶۲ هزار و ۹۴۸ نفر در بخش خصوصی و ۲۱ هزار و ۹۷۴ نفر در بخش عمومی فعالیت دارند.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، طرح آمارگیری از معادن در حال بهره‌برداری کشور در حالی منتشر شده که پیش از این جعفر سرقینی، معاون امور معادن و صنایع معدنی وزیر صنعت، معدن و تجارت کل معادن فعال کشور را ۷۵۰۰ معدن اعلام کرد که ۲۰ تا ۲۵درصد این تعداد به دلیل مسائل منطقه‌ای و فنی تعطیل و نیمه تعطیل است.

اگر چه ایران در رده ۱۵ کشور برتر معدن‌خیز جهان قرار دارد، اما عدم سرمایه‌گذاری کافی در این بخش موجب شده تا معادن کشور نتوانند به جایگاه واقعی خود در اقتصاد دست پیدا کنند.

عدم سرمایه‌گذاری در این بخش موجب شده تا ایران با داشتن بیش از ۵۷میلیارد تن ذخایر قطعی و احتمالی، با تنوع بیش از ۶۴ نوع ماده معدنی، هیچ‌گاه همگام با دیگر کشورهای برتر معدن‌خیز در هیچ‌ یک از ابعاد و حلقه‌های زنجیره ارزش معدن قرار نگیرد و نتواند جایگاه واقعی بخش معدن را در اقتصاد احیا کند؛ درحالی‌که کشورهای مشابه دارای ذخایر معدنی، همانند استرالیا، کانادا، پرو، آفریقای جنوبی و شیلی با سهم حداقل بالای هشت درصدی معدن در تولید ناخالص داخلی، بخش معدن بسیار پویایی را در اقتصاد خود به وجود آورده و به همین واسطه توانسته‌اند در جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و داخلی نیز موفق عمل کنند.

بنا بر گزارش مرکز آمار ایران، در سال ۱۳۹۱ حدود ۳۴۰میلیون تن مواد معدنی تولید شده است. همچنین ارزش افزوده معادن در حال بهره‌برداری نیز نسبت به سال ۱۳۹۰ معادل ۵۷درصد افزایش و ارزش سرمایه‌گذاری نیز معادل ۴۰درصد افزایش داشته است. با این حال، ارزش صادرات مستقیم نیز (برحسب دلار) کاهشی معادل ۲/۳۱ درصدی داشته است.

ارزش افزوده معادن کشور در سال ۱۳۹۱ به ۷۹ هزار و ۱۶۴ میلیارد ریال رسیده است این در حالی است که این میزان در سال ۱۳۹۰ معادل ۵۰ هزار و ۴۲۲ میلیارد ریال بوده است. در عین حال میزان سرمایه گذاری در این بخش نیز از ۶هزار و ۱۴۹میلیارد ریال در سال ۱۳۹۰ به ۸هزار و ۶۰۷میلیارد ریال در سال ۱۳۹۱ رسیده است.

همچنین بهره‌وری نیروی کار در سال ۱۳۹۱ معادل ۹۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و در سال ۹۰ معادل ۵۹ میلیون و ۷۰۰هزار تومان بوده است که بیانگر ۳/۵۶ درصد افزایش است.

بر اساس تازه‌ترین گزارش مرکز آمار ایران استان‌های یزد، کرمان و اصفهان به ترتیب با ۱۵ هزار و ۷۳۲ نفر، ۱۳هزار و ۶۵۶ نفر و ۶ هزار و ۱۷نفر بالاترین تعداد شاغلان در معادن را به خود اختصاص داده‌اند.

همچنین استان‌ کرمان، یزد و آذربایجان شرقی نیز به ترتیب بیشترین ارزش افزوده را در بخش معادن در حال بهره‌برداری داشته‌اند.

عملکرد معادن از نگاه آمار