تولید صادرات‌گرا، راه رفع مشکلات

گروه صنعت و معدن- همایش گرامیداشت روز ملی صنعت و معدن در حالی روز گذشته در محل اجلاس سران برگزار شد که به عقیده بسیاری از حاضران و مدعوین، این همایش تحت‌شعاع جابه‌جایی دولت قرار گرفته بود. از یک سو، وزیر صنعت، معدن و تجارت ابراز امیدواری کرد که این مسوولیت را به خوبی به نفر بعدی واگذار کند و از سوی، دیگر فعالان صنعتی و معدنی راهکارهای خود را برای عبور از مشکلات تولید در آینده مطرح کردند. این همایش اگر چه نام صنعت و معدن را یدک می‌کشید، اما با استقبال فعالان صنعتی و معدنی همچون سنوات گذشته روبه‌رو نشد. رشد ۸ برابری سرمایه‌گذاری به گزارش خبرنگار «دنیای اقتصاد»، وزیر صنعت، معدن و تجارت در این مراسم با اشاره به میزان سرمایه‌گذاری‌های صنعتی و معدنی در دولت نهم و دهم گفت: در ۸ سال‌گذشته، ۱۲۰هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری صنعتی و معدنی صورت گرفته که نسبت به سال‌های ۷۶ تا ۸۴ رشد ۸ برابری داشته است. غضنفری با اشاره به انتشار برخی گزارش‌ها مبنی بر آمارسازی وزارتخانه گفت: برخی کارخانه‌ها ممکن است ظرف سه سال و برخی دو سال به ظرفیت تولید برسند، بنابراین اعداد اعلام شده، عدد تاسیسات و ظرفیت است. غضنفری در ادامه با بیان اینکه هم‌اکنون شرایط کشور متفاوت است و تحریم‌ها به نقطه جدیدی رسیده که در تصمیمات مسوولان اثر می‌گذارد، به آمار صادرات غیرنفتی کشور اشاره کرد و گفت: میزان صادرات غیرنفتی در فاصله سال‌های ۷۶ تا ۸۴ معادل ۳۸ میلیارد دلار بود که این میزان در ۸سال دولت‌های نهم و دهم به ۲۱۵میلیارد دلار رسید. وی در ادامه به کل تجارت خارجی اشاره کرد و گفت: کمتر به این موضوع توجه می‌شود، اما این رقم در دولت‌های هفتم و هشتم ۲۰۰ میلیارد دلار بود ولی در دولت‌های نهم و دهم به ۶۳۵ میلیارد دلار رسید. غضنفری میزان صادرات خدمات فنی و مهندسی در ۸ سال فعالیت دولت‌های نهم و دهم را ۲۱ میلیارد دلار با رشد بیش از ۷ برابری اعلام کرد و افزود: این رقم در مدت مشابه قبل از آن ۷/۲ میلیارد دلار بود. وی ادامه داد: آمارهای صادرات غیرنفتی این موضوع را یادآوری می‌کند که به طور متوسط در حوزه صادرات غیرنفتی سالانه ۲۲ درصد رشد را شاهد بوده‌ایم. وی در ادامه با تشریح وضعیت تولید در شرایط فعلی، اظهار کرد: در سال‌های ۹۰ و ۹۱ در تولید برخی از کالاها رشد خوبی داشتیم، اما در برخی از کالاها مانند خودرو شاهد کاهش ۵۰ درصدی تولید بوده‌ایم. وی در خاتمه صحبت‌های خود با اشاره به جایگاه حوزه معدن به عنوان جایگزینی برای درآمد نفت از اختصاص ۴هزار میلیارد تومان اعتبار جدید به این بخش خبر داد. غضنفری با بیان اینکه چاره اصلی برای عبور از تحریم‌ها تولید صادرات‌گرا است، گفت: کشور بدون ارز نمی‌تواند مدیریت شود. وی با بیان اینکه چشم امید دولت‌های بعدی به شما صنعتگران است، گفت: امیدوارم که این مسوولیت را به خوبی به نفر بعدی تحویل بدهم. روابط ایران با دنیا ترمیم شود محمد مروج حسینی، رییس انجمن صنایع نساجی ایران نیز در این همایش با اشاره به روی کار آمدن دولت جدید تا یک ماه آینده گفت: رییس‌جمهور منتخب که با رای بسیار بالایی روی کار آمده و شناخت کافی از قطعنامه‌ها دارد، می‌تواند روابط ایران را در جامعه جهانی به عنوان یک عضو با فرهنگ احیا کرده و بهبود ببخشد. مروج افزود: روابط ایران باید با دنیا ترمیم شود تا بیش از این هزینه‌های سنگین یک التهاب سیاسی به جامعه تحمیل نشود. وی افزود: تحمیل هزینه‌های سنگین سیاسی به جامعه موجب شده تا از یک سو بخش تولید با کاهش ظرفیت مواجه شده و از سوی دیگر سرمایه‌های بخش تولید به جیب چینی‌ها و ویتنامی‌ها وارد شود. مروج با تاکید بر ضرورت بهبود روابط سیاسی ایران با دنیا متذکر شد: شاید در سه سال آینده ما سال‌های سختی را در پیش رو داشته باشیم، اما آشتی با جهان و مردم داخل کشور تحمل این سختی‌ها را شیرین می‌‌کند. در خدمت دولت آتی باشیم محسن خلیلی عراقی، رییس هیات مدیره انجمن مدیران صنایع که تا آمدن به جایگاه سخنرانی با تشویق حضار همراه شد، گفت: باید با تمام توان خود پشت دولت‌های خود باشیم تا به سرنوشت تلخ دچار نشویم. وی با بیان اینکه در کشور ضدیت مردم و دولت متداول بوده است، افزود: مردم آن طور که باید در سال‌های گذشته از دولت خود محافظت نمی‌کردند، امیدوارم که تاریخ برای ما تجربه باشد که در خدمت دولت آتی باشیم. خلیلی عراقی با بیان اینکه آزادی اقتصادی یکی از راه‌های توفیق است، گفت: فعالان صنعتی باید به پرداخت مالیات‌ها اعتقاد داشته باشند تا اتکا به درآمدهای نفتی. ۲۰ پیشنهاد بخش خصوصی حسین ساسانی، دبیرکل کنفدراسیون صنعت نیز در این همایش بیانیه تشکل‌های صنعتی را که شامل ۲۰ پیشنهاد می‌شد، ارائه کرد. به گفته ساسانی، روز صنعت و معدن امسال مصادف با انتقال دولت است به همین دلیل صنعتگران ۲۰ راهکار برای عبور از مشکلات بخش صنعتی را ارائه می‌کنند. رسیدن به اقتصاد پویا، تدام توسعه صنعتی، بهبود فضای کسب و کار، مدیریت منابع ارزی، هدایت منابع مالی به سمت تولید، کارآمدسازی مدیریت منابع، تغییر اصلاح قوانین و مقررات و... از جمله مواردی است که ساسانی به عنوان محورهای بیانیه مطرح کرد. تحقیق و توسعه لازمه رشد فیروز علی نیا، پیشکسوت حوزه معدن و صنایع معدنی نیز در این همایش با اشاره به اینکه بخش معدن نیازمند ایجاد تیم‌های تحقیقاتی است، گفت: در کشورهای توسعه یافته هر واحد معدنی و صنایع معدنی دارای یک واحد تحقیق و توسعه است. در کشور ما نیز در این خصوص اقداماتی صورت گرفته، اما چندان جدی نبود؛ چرا که صنعت مونتاژ کار است و ارتباط بین دانشگاه و صنعت و معدن نیز چندان قوی نیست. به گفته علی‌نیا، برای ایجاد تیم‌های تحقیقاتی در بخش معدن باید شرایط ارتباط بین صنعت و دانشگاه را ایجاد کرد که می‌تواند به کیفیت عملیات معدنکاری و کارهای صنعتی منجر شود. وی در ادامه با بیان اینکه تاکنون در بخش معدن و صنایع معدنی پیشرفت‌های خوبی را شاهد بوده‌ایم، اما با ایده‌آل‌ها فاصله داشته‌ایم افزود: یکی از ضعف‌های ما مدیریت و زمانبندی ضعیف در بخش معدن است که سبب می‌شود سرمایه‌گذاری‌های زیادی را در این بخش شاهد نباشیم. وی ادامه داد: با ایجاد ارتباط بین صنعت و دانشگاه می‌توانیم در همه بخش‌های معدن و به ویژه اکتشاف به حد مطلوبی برسیم، البته این امر مستلزم افزایش بودجه اکتشاف و تقویت سازمان زمین‌شناسی نیز هست. قطع بودجه بخش اکتشاف یکی دیگر از نکاتی است که علی‌نیا به آن اشاره کرده و در این خصوص می‌گوید: در همه بخش‌های معدن، اکتشاف بخش پایه‌ای است، اما در کشور ما نه تنها بودجه کافی به این بخش اختصاص نیافته، بلکه چند سالی است که بودجه این بخش قطع شده است. تولید نیازمند پنجره واحد محمدرضا بهرامن، نایب رییس خانه معدن ایران نیز با اعلام اینکه تشکل‌ها آمادگی دارند در یک مسیر کاملا مهندسی وارد بخش صنعت و معدن شوند، گفت: بخش معدن یک مزیت نسبی در کشور محسوب می‌شود و جریان تحریم‌ها به ما ثابت کرد که به این مزیت نیاز داریم. وی با بیان اینکه بخش تولید محور توسعه اقتصادی کشور محسوب می‌شود، گفت: نظارت‌ بر بخش معدن باید دقیق باشد، اما نباید این امر منجر به مداخله برخی از سازمان‌ها در کار معدن شود و تنها راه مقابله با مداخله‌های سازمان‌های مختلف ایجاد پنجره‌ واحد است. وی با بیان اینکه متولی بخش معدن باید همزمان با این بخش به لحاظ کمی و کیفی پیشرفت کند، افزود: در حال حاضر نگاه دنیا در بخش معدن به سمت ایجاد ارزش افزوده حرکت کرده و تحقق این امر نیازمند تکنولوژی‌های نوین و راهکارهای مشوق برای جذب سرمایه‌گذاری‌های آزاد است. این نشان می‌دهد که ایران برای ایجاد ارزش افزوده بیشتر در بخش معدن راهی جز استفاده از تکنولوژی‌های نوین و جذب سرمایه‌گذاری‌های آزاد ندارد. وی ادامه داد: تحقق اهداف تولیدی و صادراتی بخش معدن در برنامه چهارم توسعه نشان‌دهنده این مزیت نسبی است و تحریم‌ها باعث شد که بخش معدن در حاشیه به متن اقتصاد بیاید. بهرامن با اشاره به اینکه بخش اکتشاف نیازمند تکنولوژی نوین است، افزود: اکتشاف از کمبود بودجه رنج می‌برد و بودجه‌ای که باید برای بخش معدن در نظر گرفته می‌شد محقق نشد و این امر باعث شد اکتشافات ما سطحی باقی بماند. منابع صندوق به ۵۲میلیارد دلار رسید محمدرضا فرزین، رییس صندوق توسعه ملی نیز در این مراسم با بیان اینکه تامین منابع مالی لازمه رشد بخش صنعت است، گفت: سهم صنعت و معدن در تولید ناخالص ملی کشور ۲۵ درصد است و یکی از راهکارهای توسعه تولید بحث تامین مالی است و تا زمانی که راهکاری در این خصوص در نظر گرفته نشود، مشکل تولید برطرف نخواهد شد. تغییر در نظام قانونی کشور یکی از راهکارهایی است که فرزین به آن اشاره کرد و افزود: تامین منابع مالی بخش تولید نیازمند تغییراتی در نظام قانونی کشور است، چرا که صندوق ملزم است تسهیلات را از طریق بانک‌ها در اختیار تولید قرار دهد که این امر زمانبر است. رییس صندوق توسعه ملی از رسیدن منابع این صندوق به ۵۲میلیارد دلار خبر داد و افزود: منابع صندوق سالانه دو درصد افزایش می‌یابد و تنها بخش خصوصی می‌تواند از تسهیلات صندوق بهره ببرد. فرزین با اعلام اینکه تاکنون ۳۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار با بانک‌ها قرار داد بسته شده است،گفت: در ۵/۲سال گذشته ۲۱ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار منابع ارزی به پروژه‌های مختلف اختصاص دادیم و مسدودی آن‌ را به بانک مرکزی اعلام کردیم که از این میزان ۱۹ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار مربوط به پروژه‌های صنعت، معدن و کشاورزی بوده است. وی در خصوص صنایعی که از منابع بانک بهره بردند نیز گفت: طی این مدت به ۳۱ پروژه فولادی ۸/۱ میلیارد دلار، به ۲۲ پروژه سیمانی ۴۶۷ میلیون دلار و به ۱۷۶ پروژه صنعتی دیگر ۱/۲ میلیارد دلار منابع ارزی اختصاص یافته است. وی با اشاره به انعقاد قرارداد عاملیت ریالی با ۹ بانک، گفت: تاکنون بیش از ۶هزار میلیارد تومان منابع ریالی از صندوق توسعه ملی به صنعت، معدن و کشاورزی اختصاص یافته است و در خصوص سرمایه در گردش نیز ۹ هزار میلیارد تومان منابع برای سرمایه درگردش به این دو بخش اختصاص یافته است. رییس صندوق توسعه ملی با بیان اینکه به دلیل قطع شدن فاینانس‌های خارجی و تشدید تحریم‌ها، صندوق روی پروژه‌های داخلی متمرکز شده است، اضافه کرد: تاکنون یک ریال از منابع صندوق به بخش دولتی اختصاص نیافته است. خداحافظی رییس خانه صنعت هادی غنیمی‌فرد، رییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران نیز در این مراسم با اعلام خبر خداحافظی خود از ریاست این تشکل بخش خصوصی گفت: به رسم هر سال روز صنعت و معدن روز گلایه‌ها از دولت اعلام می‌شود. اما من خواستار شروع و ایجاد آشتی ملی هستم. وی با بیان اینکه آشتی با جهان بعد از آشتی ملی نیز باید مورد توجه قرار گیرد، افزود: از تمام تشکل‌ها دعوت می‌کنم تا باعث یک تجدید حیات در خانه صنعت، معدن و تجارت شوند. وی با تاکید بر حضور تشکل‌ها و انجمن‌ها در کنار تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌های دولت جدید گفت: تقاضا داریم تمامی نیازها و خواسته‌های صنعتگران به دولت بعد نیز انتقال پیدا کند. وی صحبت‌های خود را با زنده باد ایران و زنده باد مردم ایران به پایان برد. آشتی ملی برقرار است محمدرضا رحیمی، معاون رییس‌جمهور آخرین سخنران همایش روز صنعت بود. وی در همان ابتدا از اظهارات برخی از سخنرانان مبنی بر آشتی ملی در کشور و بهبود روابط سیاسی انتقاد کرد و گفت: صحبت‌های مطرح شده به گونه‌ای بود که گویی در کشور نزاع عمومی وجود دارد که باید آشتی کنیم و انگار با مردم جهان قهریم، در حالی که ما با همه دنیا آشتی هستیم و روابط خوبی داریم. به گفته رحیمی، در کشور نیاز به آشتی ملی نیست و ما در آشتی ملی هستیم. رحیمی با اشاره به تحریم‌های اعمال شده علیه کشور گفت: در حال حاضر تحریم‌ها باعث شده تا صنعتگران بیش از گذشته در عرصه تحولات صنعتی و معدنی فعال باشند.