محمد صادق جنان صفت

روسیه تحت قیمو‌میت ولادیمیر پوتین و یارانش درک کرده در حال حاضر بازیگر اول تجارت گاز در عرضه این ماده شده است.

این بازیگر اصلی عرضه گاز این را نیز درک کرده است که ایران در شرایط عادی مناسبات جهانی، بیشترین توانایی بالفعل برای رقابت با او را در بخش عرضه گاز دارد. روسیه در این وضعیت چه می‌کند؟

این بازیگر در یک حرکت دوسویه سعی خواهد کرد بخش تقاضای بازار گاز را با خود همراه کند و در این سو به هیچ وجه از بازار اروپا چشم نخواهد پوشید.

اما کارنامه روسیه در بازارهای انحصاری با برخی رفتارهای عجیب از طرف پوتین و اشتباه‌های استراتژیک وی تا حدی عقیم مانده است. اکنون اما روسیه سعی دارد تجارت گاز را تحت کنترل درآورد. برخی شرایط تاریخی و بین‌المللی موجب شده است تا روسیه دست کم درباره کنترل تجارت گاز از سوی کشورهای حاشیه دریای خزر کامیابی نسبی داشته باشد و درآینده نیز احتمالا با استفاده از نیروی سیاسی این کار را ادامه دهد.

اما روسیه در برابر ایران که پس از او دومین رتبه ذخایر گاز را دارا است چه خواهد کرد؟ واکنش اعتراضی به اقدام اولیه ایران برای عرضه گاز ترکمنستان به ترکیه این ادعا را ثابت می‌کند.مدیران گاز پروم، غول گازی روسیه در واکنش به این رفتار ایران سعی کرده است آن را نفی کرده و نادیده بگیرد. غول گازی روسیه اکنون که ایران یک گام کوچک برداشته و تحرک تازه‌ای آغاز کرده است این واکنش را نشان می‌دهد که هم‌اینک این پرسش پیش روی ایران است که اگر تحرک واقعی و گسترده در تجارت گاز داشته باشد روسیه چه واکنشی خواهد داشت؟ تجارت گاز برای ایران می‌تواند راه صلح را در بلند مدت هموار کند به شرطی که خوب همه جا را ببیند و در دام رقیب نیفتد.