گروه انرژی- دور جدید مذاکرات ایران و قطر در حالی در تهران برگزار شده که صدور بخشی از گاز میدان مشترک پارس جنوبی (میان ایران و قطر) به این همسایه حاشیه جنوبی خلیج‌فارس، مهم‌ترین محور این مذاکرات عنوان شده است. به این ترتیب ایران که در «پارس‌جنوبی» به عنوان بزرگ‌ترین میدان مشترک گازی جهان با ذخیره ۱۴ تریلیون مترمکعب گاز با قطر بر سر برداشت گاز رقابت دارد، بر سر فروش گاز با رقیب قطری به مذاکره نشسته است.

براساس گزارشی که از سوی خبرگزاری «مهر» منتشر شده، همزمان با سفر «حمد بن خلیفه آل ثانی»، امیر قطر به تهران، دور جدیدی از مذاکرات گازی ایران و قطر در پشت در‌های بسته آغاز شده که هدف اصلی آن صادرات گاز به قطر است.

قطر که خود سومین صادرکننده گاز در جهان است، گفته می‌شود که به علت افزایش نیاز داخلی به تولید برق و فشار تعهدات ناشی از امضای قراردادهای بلندمدت فروش «ال.ان.جی» به شرکت‌های مختلف آسیایی و اروپایی، با کمبود گاز طبیعی مواجه شده است و به همین دلیل، پای میز مذاکره با تهران نشسته است. در این بین اگرچه دور جدید مذاکرات ایران با این کشور با هدف صادرات گاز آغاز شده، اما به نظر می‌رسد که تاکنون توافق نهایی بین این دو رقیب گازی صورت نگرفته است.

در همین حال، «مرضیه ریاحی»، مدیر کل کشورهای آسیا و اقیانوسیه وزارت نفت در تشریح جزئیات این مذاکرات گازی با بیان اینکه تاکنون «تهران - دوحه» برای فروش گاز طبیعی به توافق نهایی دست نیافته اند، قیمت یارانه ای فرآورده‌های نفتی در قطر را یکی از دلایل عدم توافق دو کشور اعلام کرد.

این مقام مسوول در گفت‌وگو با «مهر» گفته است: «از سوی دیگر ایران ناچار بوده در چارچوب قواعد بین‌المللی و قیمت‌های جهانی، گاز را صادر کند که این مسائل موجب شده دو طرف به نتایج مطلوب دست پیدا نکنند.»

بر این اساس، پیش‌بینی می‌شود به زودی دور دیگر مذاکرات این دو شریک گازی برای دستیابی به یک توافق کلی به میزبانی دوحه برگزار شود.

به نظر کارشناسان، اگر چه افزایش سهم ایران در تجارت جهانی گاز به حدود ۱۰ درصد و توسعه بازارهای صادراتی گاز طبیعی یکی از برنامه‌های اولویت‌دار وزارت نفت در برنامه پنجم توسعه است، اما برنامه صادرات گاز به رقیب گازی جای سوال بسیار دارد.

قطری‌ها که به گفته برخی از منابع خبری ۱۱ سال زودتر از ایران توسعه میدان مشترک پارس‌جنوبی را آغاز کرده‌اند، هم‌اکنون با حضور شرکت‌های بزرگ بین‌المللی به روند توسعه خود در این میدان شتاب بیشتر نیز داده‌اند.

بنابراین به نظر می‌رسد که قطری‌ها اهداف راهبردی را دنبال می‌کنند. اگر نخواهیم با نگاه توهم توطئه به موضوع بنگریم وصرفا مساله را از دید تجاری ببینیم، به نظر نمی‌رسد که قطری‌ها فقط به دلیل مساله کمبود داخلی گاز خواهان خرید گاز از ایران باشند بلکه، صدور گاز به قطر به معنی استخراج گاز از بخش ایرانی مخزن پارس‌جنوبی و فروش به رقیب قطری است.

در واقع صادرات گاز به طرف قطری به این معنی است که توان صادراتی این کشور که از توان تولید، برخورداری از تکنولوژی برتر استخراج و بهره‌برداری برخوردار است را تقویت می‌کنیم. اگرچه ایران با قطر همکاری‌های زیادی دارد، اما ایران درعمل با صادرات گاز طبیعی این امکان را به رقیب قطری می‌دهد که با توجه داشتن تکنولوژی برتر صادرات «ال ان جی» و ایجاد ارزش افزوده بیشتر، توان و سهم‌شان را از بازار جهان گاز افزایش دهند.

در واقع نزدیک‌ترین کشور برای خرید گاز ایران که خود بزرگ‌ترین صادرکننده گاز است، بهترین خریدار برای گاز ایران محسوب نمی‌شود. اگر صادرات گاز ایران به هند و اروپا درگیر مسائل سیاسی است، قرار نیست تقویت رقیب بیشترین منافع ملی را تامین کند؟ ایران می‌توانست با تدبیر، رفع موانع و توسعه فناوری، روی صادرات «ال ان جی» سرمایه‌گذاری کند.آیا خام فروشی منابع ملی، منافع کشور را تامین می‌کند؟