مصائب صادرات ۱۲ میلیارد دلاری نفت به هند
بدهکاری که شرط می‌گذارد
گروه انرژی- از سر‌گیری فروش نفت ایران به هند وارد چرخه اخبار تکذیب و تایید شده است. به نظر می‌رسد قصه۲۰ ساله نه‌چندان جذاب خرید گاز ایران از سوی هندی‌ها تحت عنوان «خط لوله صلح» بار دیگر درخصوص خرید نفت ایران از سوی این کشور در حال تکرار است؟ این روزها هندی‌ها با پیروی از دیپلماسی روس‌ها، با کارت ایران در زمین آمریکا و با کارت آمریکا در زمین ایران بازی می‌کنند. این در شرایطی است که به نظر می‌رسد تهران این بار همانند سایر نمونه‌ها با بدهکار یک میلیارد یورویی خود که با وجود وعده‌های بسیار برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های نفت وگاز ایران مذاکرات بسیاری کرده و هیچ یک به فرجام نرسیده است، برخورد نکند.
در حالی که روز گذشته یک مقام نفتی ایران گفت: «مشکل معاملات نفتی ایران و هند با تغییر ارز معاملاتی حل شده است»، «رویترز» به نقل از منابع غیررسمی هند ادعا کرد: «این مشکل همچنان به قوت خود باقی است.» به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل «فارس» در حالی که معاون بین‌الملل وزارت نفت ایران روز گذشته گفت: «مشکل معاملات نفتی ایران و هند با تغییر ارز معاملاتی و تبدیل آن از یورو و دلار به دیگر ارزها حل شده است «رویترز» به نقل از منابع غیر رسمی هند اعلام کرد: «در نشست روز گذشته مقامات بانک‌های مرکزی دو کشور توافقی نهایی حاصل نشده است و مذاکره در این خصوص ادامه دارد.» وی افزود: «مساله در نشست روز گذشته حل نشد. امیدواریم که به زودی این مساله حل شود».
مقامات بانک مرکزی هند برگزاری چنین نشستی را تایید کردند، اما در مورد نتیجه آن گزارشی منتشر نکردند.
اما «احمد خالدی» معاون بین‌الملل وزارت نفت ایران روز جمعه تاکید کرد: «ایران تصمیم گرفته به جای دو ارز دلار و یورو از ارزهای دیگر مانند ین ژاپن، درهم امارات یا دیگر واحدهای پولی در معاملات خود با هند استفاده کند».
روزنامه تایمز چاپ هند خبر داده بود: «مقام‌های هند و ایران کوشش خواهند کرد تا مشکل ایجاد شده در زمینه چگونگی پرداخت هزینه نفت را از طریق سایر ارزهای بین‌المللی یا منطقه‌ای حل و فصل کنند».
بانک مرکزی هند دوشنبه گذشته انجام مبادلات تجاری با ایران از طریق اتحادیه پایاپای آسیایی که واسطه معاملاتی بین ایران و هند است را برای شرکت‌های هندی ممنوع اعلام کرد. رسانه‌های هند اعلام کردند این تصمیم در پی فشارهای آمریکا بر هند برای تحریم بیشتر ایران اتخاذ شده است.
ایران پس از عربستان دومین تامین‌کننده نفت خام هند است و ارزش تجارت نفت ایران با هند حدود ۱۲ میلیارد دلار در سال برآورد می‌شود. در پی خودداری ایران از فروش نفت به هند در خارج از چارچوب اتحادیه پایاپای آسیایی، بانک مرکزی هند در روز جمعه و پس از دو روز از تصمیم خود عقب‌نشینی کرد و به طور موقت ارائه تسهیلات برای واردات نفت از ایران را از سر گرفت.
مخالف فروش خارج از پیشنهاد تهران
یک مقام نفتی هند که نخواست نامش فاش شود،گفت: ایران تاکید کرده است که «خارج از چارچوب اتحادیه پایاپای آسیایی حاضر به فروش نفت خود به هند نخواهد بود.»
به گزارش «فارس» به نقل از روزنامه «بیزینس استاندارد»، بانک مرکزی هند اعلام کرد: «کلیه مبادلات نفتی ایران و هند از این پس باید خارج از مکانیسم اتحادیه پایاپای آسیایی انجام شود. این اتحادیه با ۹ عضو در سال ۱۹۷۴ میلادی تاسیس شد و کلیه مبادلات تجاری و ارزی این اتحادیه بر مبنای دلار و یورو انجام می‌شود.»
تهران اعتبار ۹۰ روزه داد
یک مقام ارشد نفتی هند گفت: «گرچه شرکت ملی نفت ایران اعتبار ۹۰ روزهای را در اختیار هند قرار داده، ولی مقام‌های ایرانی حاضر نیستند نفت خود را خارج از مکانیسم اتحادیه پایاپای آسیایی به هند بفروشند.»
«ساندرشان» معاون وزیر نفت هند نیز گفت: «کلیه مبادلات تجاری ایران و هند در چارچوب اتحادیه پایاپای آسیایی انجام می‌شود و امیدوارم طی روزهای آینده راهکاری برای حل این مشکل حاصل شود. مکانیسم‌های مختلفی را می‌توان جایگزین مکانیسم فعلی کرد که ین ژاپن و ارزهای منطقه‌ای بخشی از آن است.»
پرداخت پول ازطریق کشور ثالث
در همین حال، یک مقام هندی با تاکید بر لزوم حل هرچه سریع‌تر مشکل پدید آمده در زمینه مبادلات نفتی این کشور با ایران گفت: «می‌توان پول نفت وارداتی ایران را از طریق بانک‌های ژاپن و چین پرداخت کرد». به گزارش «فارس» روزنامه «هندی تایمز»، ضمن اشاره به مشکل اخیر پدید آمده در نحوه پرداخت پول نفت وارداتی هند از ایران نوشت: «ایران و هند در تلاش برای حل این مشکل هستند و به نظر می‌رسد این مشکل با استفاده از کشور ثالث برای ترانزیت نفت ایران حل می‌شود».
منابع رسمی هند اعلام کردند شرکت‌های نفتی این کشور به شدت نگران وضعیت ادامه واردات نفت از ایران هستند.
به دنبال راهی دیگر
یک مقام آگاه و نزدیک به مذاکرات بانک‌های مرکزی ایران و هند در این‌باره تاکید کرد: «برخی کشورها هنوز وجود دارند که زیر فشارهای تحریمی آمریکا بر ضد ایران قرار ندارند. بنا براین می‌توان پول نفت وارداتی ایران را از طریق بانک‌های ژاپن و چین پرداخت کرد.»
وی افزود: «البته استفاده از این مکانیسم پیچیدگی‌های خاص خود را خواهد داشت. دولت و بانک مرکزی هند باید هر چه زودتر مشکل به وجود آمده را با توجه به درخواست‌های تهران حل و فصل کنند. بخش زیادی از مبادلات نفتی ایران و هند تا سال ۲۰۰۸ بر اساس دلار بود، ولی پس از اعمال تحریم‌ها این مبادلات بر مبنای یورو بوده است. اتحادیه اروپا نیز اخیرا از هند خواسته تا کلیه مبادلات یورویی خود با ایران را متوقف کند.»
ایران و هند مبادلات تجاری گسترده‌ای دارند و ایران در قبال صادرات نفت و گاز به هند برنج و چای از این کشور وارد می‌کند. کسری تجاری هند با ایران در سه ماه نخست سال جاری مالی به بیش از ۴/۲ میلیارد دلار رسیده است. این رقم در آوریل تا ژوئن ۲۰۰۹ - ۲۰۱۰ به ۲ میلیارد دلار رسیده بود. میزان واردات نفت هند طی ماه‌های آوریل تا ژوئن امسال به بیش از ۷/۲ میلیارد دلار رسیده است. نفت ایران ۱۲ درصد کل واردات نفت هند را تشکیل می‌دهد.
مقامات بانک‌های مرکزی دو کشور در روز جمعه با یکدیگر دیدار کردند و شیامالا گوپیناس معاون بانک مرکزی هند قرار است با نمایندگان بانک مرکزی ایران طی روزهای آینده نیز مذاکره کند. مقام‌های هندی نیز قرار است ماه آینده به تهران سفر کنند. برخی کارشناسان فشارهای آمریکا را عامل اصلی ممنوع شدن مبادلات نفتی ایران و هند در چارچوب اتحادیه پایاپای آسیایی ارزیابی می‌کنند.
حزب کمونیست:شرم‌آور است
در همین حال، حجم انتقادات داخلی نسبت به تصمیم هند در تبعیت از تصمیمات غرب برای تحریم ایران بالا گرفته است، به‌طوری که حزب کمونیست هند در واکنش به تصمیم دولت شان اعلام کرد: «اقدام دهلی‌نو علیه واردات نفت ایران شرم‌آور بود»
حزب کمونیست با انتقاد شدید از اقدام اخیر «دهلی‌نو» در توقف ارائه تسهیلات ارزی برای واردات نفت از ایران اعلام کرد: «این اقدام، شرم‌آور و در راستای منافع آمریکا و نه منافع ملی هند است.»
به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از «هندوستان تایمز»، حزب کمونیست هند طی بیانیه‌ای تاکید کرد: «اقدامات جدید بانک مرکزی و دولت هند بر ضد ایران از سوی آمریکا دیکته شده است.» حزب کمونیست هند افزود: «تصمیم اخیر بانک مرکزی هند که زیر فشار مستقیم آمریکا اتخاذ شده به ضرر واردات نفت و گاز هند از ایران خواهد بود.»
بگو مگوی داخلی
اما در مقابل وزارت امور خارجه هند به‌جای دولت با انتشار بیانه‌ای، تاثیرپذیری و دنباله روی دولت هند از سیاست‌های آمریکا را رد می‌کند. دهلی‌نو دنباله‌روی از سیاست‌های آمریکا علیه ایران را رد کرد.
وزارت خارجه هند اعلام کرد: «دهلی‌نو زیر فشار هیچ کشور خارجی برای قطع مبادلات خود با ایران قرار ندارد.»
به گزارش خبرگزاری «فارس» به نقل از پایگاه اینترنتی «دی هندو»، وزارت خارجه هند در تلاش برای کاهش فشارها در این زمینه طی بیانیه‌ای اعلام کرد: «این یک مساله فنی و تکنیکی است که از سوی بانک مرکزی هند اتخاذ شده است. همه تلاش‌ها در حال انجام است تا این مشکل هر چه زودتر برطرف شود.»
این در حالی است که استیوارت لوی معاون وزیر دارایی آمریکا ضمن استقبال از این اقدام بانک مرکزی هند گفت: «این یک اقدام مهم و جدی است.»
انتقاد مطبوعات هند از تصمیم دولت «پاتیل»
اما به دنبال تصمیم اخیر «پاتیل» رییس دولت هند، برخی از مطبوعات این کشور نظیر «اکونومیک‌تایمز» از این تصمیم انتقاد کرده‌اند، این روزنامه با انتقاد از تصمیم اخیر دهلی‌نو در مورد مبادلات نفتی با ایران هشدار داد: «این تصمیم هزینه واردات نفت ایران توسط شرکت‌های هندی را افزایش می‌دهد.» به گزارش خبرگزاری «فارس» روزنامه هندی «اکونومیک تایمز» ضمن اشاره به تصمیم اخیر بانک مرکزی هند در ممنوعیت انجام مبادلات نفتی ایران بر مبنای دلار و یورو هشدار داد که این مساله موجب کاهش واردات نفت هند از ایران خواهد شد و تاثیر منفی زیادی بر صنعت پالایشگاهی این کشور خواهد داشت.
کمبود نفت در هند
کاهش واردات نفت هند از ایران موجب خواهد شد تا پالایشگاه‌های هند در ماه ژانویه با کاهش ظرفیت تولید روبه‌رو شده و ذخایر نفتی انبارهای این کشور نیز کاهش یابد.ایران براساس قرارداد قبلی قرار است ۱۰ میلیون بشکه نفت در ماه ژانویه به هند صادر کند؛ ولی با توجه به تصمیم اخیر بانک مرکزی هند، این مساله در ابهام قرار دارد.
اکونومیک تایمز هشدار داد: «این تصمیم بانک مرکزی هند، تاثیر منفی زیادی بر شرکت‌های نفتی این کشور خواهد داشت و موجب خواهد شد تا هزینه واردات نفت این شرکت‌ها از ایران افزایش یابد.»گرچه تحریم‌های آمریکا و اروپا شامل مبادلات نفتی ایران نمی‌شود، ولی وزارت دارایی آمریکا و بانک مرکزی اروپا فشار زیادی را به مشتریان نفتی ایران وارد کرده‌اند تا از مبادلات نفتی با ایران بر مبنای دلار و یورو خودداری کنند. هند در سال مالی ۲۰۰۹ - ۲۰۱۰ بیش از ۳/۲۱ میلیون تن نفت خام از ایران وارد کرده است. این رقم امسال با توجه به خودداری شرکت «ریلاینس»، از واردات نفت از ایران به کمتر از ۱۸ میلیون تن خواهد رسید.
بدهکاری که شرط تعیین می‌کند
یک منبع آگاه هندی هم دراین بین اعلام وضعیت کرد: «هند بابت مبادلات تجاری خود با ایران، بالغ بر یک میلیارد یورو به این کشور بدهکار است.»
به گزارش فارس، رویترز به نقل از یک منبع آگاه هندی اعلام کرد: این کشور بالغ بر یک میلیارد یورو به ایران بدهکار است. این بدهی بابت واردات این کشور از ایران است که بخش قابل توجهی از آن را نفت خام تشکیل می‌دهد. هند سالانه بالغ بر ۱۲میلیارد دلار نفت خام از ایران وارد می‌کند.
ارسال نظر