صبحانه در اتاق تهران، شام در اتاق ایران
بزرگترین شب نشینی معدنی سال
گروه صنعت و معدن – صابر دری‌نژاد: نمایندگان بخش خصوصی در اتاق بازرگانی، روز پر رفت و آمدی را سپری کردند. روز دوشنبه صبحانه را با وزیر صنایع در اتاق تهران خوردند و شام را هم با وی در اتاق ایران. وزیری که شائبه استیضاح وی از سوی نمایندگان مجلس در همین روز بالا گرفته بود.
عکس: سایت ایمیدرو
گروه صنعت و معدن - صابر دری‌نژاد: نمایندگان بخش خصوصی در اتاق بازرگانی، روز پر رفت و آمدی را سپری کردند. روز دوشنبه صبحانه را با وزیر صنایع در اتاق تهران خوردند و شام را هم با وی در اتاق ایران. وزیری که شائبه استیضاح وی از سوی نمایندگان مجلس در همین روز بالا گرفته بود. اینجا اتاق بازرگانی ایران است، طبقه دهم ساعت ۵ بعد از ظهر. دومین همایش نقش معدن و صنایع معدنی در اقتصاد ایران همین جا برگزار می‌شود. تقریبا همه آمده‌اند یا حداقل قول داده‌اند که خودشان را برسانند. رییس سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی، اولین مقام دولتی است که خودش را به مراسم می‌رساند. پس از او هم سمیعی‌نژاد معاون معدنی وزیر صنایع، رجایی رییس کمیسیون کشاورزی، سجادیان رییس کمیته معدن و صادق عضو کمیسیون صنایع مجلس خودشان را به مراسم می‌رسانند. کم‌کم جا برای سوزن انداختن نیست.
دومین همایش «معدن و نقش آن در اقتصاد ایران»، مجالی شد تا بخش خصوصی و نمایندگان مجلس و دولتی‌ها، خواسته‌ها و ناخواسته‌های خود را از یکدیگر مطالبه کنند. همایش معدن به یک لابی حرفه‌ای و صنفی تبدیل شده بود. چیزی که فراتر از سخنرانی‌های ممتد و یکنواخت، برای حاضران همیشه جذاب است.معدن کاران از مشکلاتشان با محیط‌زیست گفتند. نمایندگان مجلس سراغ قانون معادن را از وزیر گرفتند. آنها از هیات دولت خواستند حداقل ۵ تا ۱۰میلیارد دلار به این بخش تزریق کند. وزیر هم از اوضاع رو به رشد و توسعه بخش معدن مثل همیشه ابراز خرسندی کرد و گفت که وقت خوبی برای بخش معدن می‌گذارد. «حداقل هفته‌ای پنج‌بار، یا او به سراغ معدن‌کاران می‌رود یا معدن‌کاران به سراغ او می‌آیند.»
عملیات ۸۰۰ میلیون تنی
حمیدی انارکی، دبیر خانه معدن به عنوان اولین سخنران پشت تریبون قرار گرفت. خیلی کوتاه و صریح از دغدغه‌های فعالان معدنی گفت. سوالی پرسید و مسوولان را به چالش کشید.
وی گفت: با تداوم روند کنونی میزان تولید محصولات معدنی تا پایان برنامه پنجم توسعه به بیش از ۳۹۴ میلیون تن خواهد رسید؛ در این سال میزان عملیات معدنی به ۸۰۰ میلیون تن خواهد رسید، یعنی دو برابر میزان کنونی. آیا فکری برای ایجاد زیرساخت‌های لازم برای این حجم عملیات معدنی مثل خرید ماشین‌آلات، بسترهای حمل و نقل و غیره شده است؟ نشده است؟
وی در ادامه از ضرورت اصلاح قوانین جذب سرمایه‌گذاری، تسریع روند واگذاری معادن، نگرانی فعالان معدنی از ادغام وزارتخانه‌های صنعت و تجارت و لزوم ارائه استراتژی معدن سخن گفت تا اینکه تذکر شفاهی «ضیق وقت» را از رییس خانه معدن گرفت.
به دنبال قانون
بعد از انارکی، «محمد رضا سجادیان»، رییس کمیته معدن مجلس سخنرانی کرد. سجادیان با بیان اینکه قانون معادن باید هرچه سریع‌تر به دست نمایندگان برسد تا واگذاری معادن تسهیل شود، افزود: با توجه به تجربه ورود شبه‌دولتی‌ها به این عرصه، واگذاری معادن باید با طمانینه بیشتری صورت گیرد.
او با اشاره به اینکه بخش معدن تا به حال نتوانسته‌است سهم خود را در اقتصاد پیدا کند، تاکید کرد: در حالی بیش از ۳درصد ذخایر معدنی دنیا در اختیار کشور ما است که سهم ایران از تولید جهانی محصولات معدنی بین ۸/۰ تا ۲/۱درصد است.
به عقیده سجادیان، با تشکیل و تقویت کنسرسیوم‌های مختلف در بخش معدن، می‌توان اقتصاد کشور در این بخش را متحول کرد.
سهم یک دهم درصدی از اکتشاف
او با اشاره به اینکه بخش معدن سوددهی خوبی دارد، خاطرنشان کرد: با وجود بحث‌هایی که در بخش صنعت به وجود آمده، در بخش معدن تقریبا هیچ بنگاهی نبوده که ضررده باشد. به عنوان مثال فولاد مبارکه سال گذشته بیش از ۱۲۰۰ میلیارد تومان سود داشته است.
رییس کمیته معدن، در ادامه از لزوم تقویت بخش اکتشاف در حوزه معدن سخن به میان می‌آورد و نسبت به اوضاع اکتشاف در کشور ابراز نگرانی می‌کند. به گفته سجادیان، از ۵میلیارد دلاری که در سال ۲۰۰۷ در بخش اکتشاف هزینه شده است، سهم ایران تنها
۰/۱۵ تا ۱/۰ درصد بوده است.
ماده ۲۲ را حذف کنید
او در بخش دیگری از سخنانش، لایحه جامع منابع طبیعی و آبخیزداری را که چندی است در مجلس در حال بررسی است به عنوان یکی از دغدغه‌های اصلی بخش معدن یاد می‌کند و می‌گوید که در بند ۲۲ این لایحه مواردی آمده است که اگر تصویب شود، عمده امور معادن از وزارت صنایع گرفته شده و به وزارت جهاد کشاورزی سپرده می‌شود. اگر بخواهیم بدون تعصب با موضوع برخورد کنیم، این ماده باید از لایحه حذف شود.
بورس مواد معدنی هم می‌رسد
رییس کمیته معدن مجلس شورای اسلامی‌در پایان سخنانش از تشکیل بورس مواد معدنی به عنوان یکی از راهکارهای تقویت بخش معدن و عادلانه‌تر شدن قیمت‌ها خبر می‌دهد و می‌گوید: در صورت ایجاد بورس مواد معدنی بازار مواد معدنی متعادل تر دنبال خواهد شد.
ساعت حدود ۷ است که رییس اتاق بازرگانی هم به جمع حاضرین می‌پیوندد. رییس خانه معدن به او خوش آمد می‌گوید و از سخنران بعدی دعوت می‌کند.
چه خبر از استراتژی؟
رییس کمیته اکتشاف خانه معدن، پشت تریبون قرار گرفت و بی درنگ گفت: بخش معدن کشور، استراتژی اکتشاف را چند سالی است که در اختیار دارد. اما هنوز خبری از استراتژی معدن نیست، در صورتی که فعالان این بخش منتظر تکمیل و ارائه آن هستند.
از قضا محمد حسین بصیری، مجری تدوین استراتژی معدن نیامده بود. شاید اگر بود بازهم مثل قبل می‌گفت: «اگر بودجه را بدهند، کار دو ماهه تمام می‌شود.»
خودتان بشنوید
صادق پناه در ادامه سکوت کرد و گفت خودتان ببینید و بشنوید، و بخش‌هایی از گفت‌وگوی تلویزیونی معاون معدنی وزیر صنایع و رییس کمیسیون صنایع و معادن را پخش کرد.
سمیعی‌نژاد روی پرده ویدئو پروجکشن می‌آید و می‌گوید که ما در بخش اکتشاف با کاستی‌های فراوانی رو به رو هستیم. ما تا ۲۰۰ متر بیشتر حفاری نکرده‌ایم در حالی که دنیا تا ۴هزار متری زیر زمین هم پیش رفته است.
صحبت‌ها قطع می‌شود. نوبت به حسین‌هاشمی می‌رسد. خود او هنوز نیامده.هاشمی می‌گوید که از ابتدای کشف نفت در ایران تا به امروز بیش از هزار میلیارد دلار عاید کشور شده است. در حالی که سهم معدن صنایع معدنی از این همه درآمد، فقط ۲۳ میلیارد دلار بوده است. با این حال تمام مسوولان همیشه از این بخش به عنوان یک مزیت نسبی یاد می‌کنند و به اقداماتی که تاکنون شده افتخار می‌کنند.
یک نفر هم از کشاورزی
همایش معدن و نقش آن در اقتصاد ایران از یک نظر جالب توجه بود. آن هم اینکه، همه آنهایی که آمده بودند از جنس معدن و صنایع معدنی بودند به جز یک نفر: «عباس رجایی»، رییس کمیسیون کشاورزی. گویا همه در یک طرف میدان بودند او در طرف دیگر. رجایی سخنرانی خود را این‌گونه آغاز می‌کند که یک روی سکه بخش معدن است و روی دیگر سکه کشاورزی و محیط‌زیست. هر جا که به طبیعت ظلم شود، خسارت آن را خواهیم دید. بخش معدن و صنایع معدنی همانند دو لبه قیچی در طبیعت هستند و باید مراقب این دو بخش بود.
او با بیان اینکه نمی‌توان با محیط‌زیست همانند یک کالای لوکس برخورد کرد که فقط باید در اختیار عده‌ای خاص قرار گیرد، می‌گوید: براساس تازه‌ترین آمارهای جهانی، در شهر تهران سالانه ۶۴۰ میلیون دلار ارزش خسارت‌های آب و هوایی است. البته این معضل فقط مختص تهران نیست. بلکه به عنوان نمونه معدن مس کرمان باعث شده تمام دشت‌های اطراف کارخانه دچار آسیب شوند و دیگر قابل استفاده نباشند.
رجایی در ادامه رو به هراتی نیک کرده و خطاب به او می‌گوید: چقدر در این سال‌ها خسارات زیست محیطی معادن محاسبه شده است؟ چه کسی مسوول پاسخگویی به این خسارت‌ها است؟
سر ۵۰۰ تومان چانه نزنید
رییس کمیسیون کشاورزی ادامه می‌دهد: «در اینکه صنایع زیربنایی و مادر باید در کشور ایجاد شوند بحثی نیست، اما به طور کلی باید به سمت صنایع‌های - تک پیش رفت. امروز تولید کنندگان برسر کیلویی ۵۰۰ بالاتر یا پایین‌تر فولاد چانه می‌زنند، در حالی که کشورهای پیشرفته ۱۰۰ گرم موبایل تولید می‌کنند و ۴۰۰ هزار تومان می‌فروشند.»
رجایی خاطرنشان می‌کند: در حال تهیه طرحی هستیم تا براساس آن از ورود پسماندهای صنعتی و معدنی به تالاب‌ها جلوگیری کنیم.
دولت سختگیری کرده نه مجلس
او در رابطه با لایحه جامع منابع طبیعی هم توضیح می‌دهد: «طرحی که در ابتدا مجلس تهیه کرده بود روان‌تر از این لایحه‌ای بود که دولت تهیه کرده است. بنابراین خود دولت در این زمینه سختگیرانه‌تر برخورد کرده است. ضمنا همه اعضای هیات دولت هم آن را امضا کرده‌اند. حتی خود وزیر صنایع.» البته این بخش از سخنان رجایی در ادامه همایش، مورد انتقاد وزیر قرار گرفت و او توضیحاتی در این باره داد.
رجایی ادامه داد: هم‌اکنون کلیات این لایحه تصویب شده و به کمیسیون‌های فرعی رفته و در شور دوم قرار دارد. قول می‌دهیم در زمان تصویب نهایی آن از اعضای کمیسیون صنایع دعوت کنیم تا نظرات خود را ارائه کنند.
قول آقای وزیر
عقربه‌های ساعت، ۷ و ۳۰ دقیقه را نشان می‌دهند. همزمان با پایان سخنان رجایی، وزیر صنایع هم از راه می‌رسد. به فاصله چند دقیقه بعد از او هم هاشمی، رییس کمیسیون صنایع می‌رسد. در زمان ورود وزیر به سالن، «علامیرمحمد صادقی»، رییس خانه معدن ایران، از پشت تریبون به وزیر خوش‌آمد گفته و به مزاح گفت: «وزیر امروز را کلا وقف بخش خصوصی بودند. از ۷ صبح در اتاق بازرگانی تهران بودند. ظهر هم که شخصا در خدمتشان بودیم. الان هم که شام را در خدمتشان هستیم. آقای وزیر قول داده‌اند با اتاق بازرگانی همکاری‌شان را بیشتر کنند.»
دو دوتا چهارتای معدنی
نوبت به سخنرانی دکتر ارویی استاد دانشگاه رسید. هنگام سخنرانی پاورپوینتی را به حاضران نشان داد. بعد از کلی محاسبه به این نتیجه رسید که به ازای هر ۳ درصد بسط پایه پولی در بخش صنعت و معدن، یک درصد رشد اقتصادی نصیب کشور می‌شود. البته برخی از محاسبات او از جمله اینکه سهم معدن از اقتصاد ایران ۲۹ درصد است، مورد استقبال نمایندگان مجلس قرار نگرفت. چراکه به گفته هاشمی، هم اکنون سهم معدن از تولید ناخالص داخلی حدود ۶/۱ درصد است.
اقتصاد سنجی با فرمول‌های فیزیک
دکتر ارویی ادامه داد: «چون حجم معدن از اقتصاد یک درصد است، سه درصد انبساط در یک درصد اقتصاد معادل است با سه صدم درصد انبساط در کشور. بنابراین با ایجاد تنها ۰۳/۰ درصد انبساط در اقتصاد ایران، یک درصد رشد اقتصادی به وجود می‌آید. این بدان معناست که انبساط در بخش معدن حدود ۳۰ برابر بازدهی دارد.»
اگرچه همه آنهایی که به همایش آمده بودند سر از محاسبات دکتر در نیاوردند، اما همگی او را تشویق کردند. نهاوندیان بازهم از اصلاح نرخ ارز گفت: نوبت به سخنرانی نهاوندیان رییس اتاق بازرگانی تهران رسید. او در صحبت‌هایش به چهار نکته اساسی اشاره کرد. او در اولین نکته مدنظرش خواستار پیوند بخش معدن با دیگر بخش‌های اقتصاد ایران شد و گفت که معدن باید در زنجیره تولید ارزش در اقتصاد ایران دیده شود.
«محمد نهاوندیان» ادامه داد: نباید از معدن‌کار توقع داشت که خلاف منطق اقتصادی عمل کند؛ همانطور که نمی‌شود به آب گفت سر بالا برود. سیاست‌های ارزی باید مورد بازنگری قرار بگیرند. اگر ممکن است این اقدام عوارضی را ایجاد کند، برای آن عوارض باید اقدامات جبرانی در نظر گرفت. به عقیده رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، نمی‌توان نرخ حامل‌های انرژی را اصلاح کرد و نرخ ارز و نرخ سود بانکی را اصلاح نکرد.
نهاوندیان در بخش دیگری از سخنانش، با اشاره به اینکه برای حضور در بازارهای جهانی، باید در روابط اقتصادی خارجی خود بازنگری کرد، خاطرنشان کرد: بخش معدن کشور یکی از بهترین بخش‌ها برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی است. بنابراین دستگاه دیپلماسی باید کمک کند به این که این مناسبات به طور مطمئن و درازمدت عملیاتی شود.
توقع ۱۰میلیارد دلاری
پس از سخنرانی رییس اتاق بازرگانی ایران، «سید حسین‌هاشمی» رییس کمیسیون صنایع مجلس به سخنرانی می‌پردازد.
او در ابتدای سخنانش گفت: اگر دولت می‌خواهد در بازارهای جهانی حضور جدی پیدا کند، هیچ بخشی به اندازه معدن مزیت ندارد.
رییس کمیسیون صنایع سپس رو به رییس کمیسیون کشاورزی کرد و گفت: «پس از بخش معدن هم بخش کشاورزی در اولویت قرار دارد. البته این را گفتم که شما که امشب به جمع اهالی معدن آمده‌اید زیاد ناراحت نشوید.»
هاشمی در ادامه از دولت خواست که از مازاد درآمد ارزی خود ، ۱۰ میلیارد دلار را در اختیار بخش معدن قرار دهد تا از این بحرانی که به عقیده او، غرب ما را گرفتار آن کرده، رهایی یابیم.
امضا دادم؛ اما قبول ندارم
اما نوبت به وزیر صنایع رسید. «علی‌اکبر محرابیان» با اشاره به اینکه در شرایط فعلی توجه به افزایش تولید و بهره‌وری باید مورد توجه قرار گیرد، خاطرنشان می‌کند: در بسیاری از معادن، از ماشین‌آلات به روز استفاده نمی‌شود و تولید محصول نهایی را کاهش می‌دهد. در بهره‌وری عوامل سرمایه رشد کرده‌ایم، اما در بهره‌وری کار، کارهای نکرده زیادی داریم.
وزیر صنایع در رابطه با موضوع لایحه جامع محیط‌زیست که موضوع سخنان رجایی بود، خاطرنشان کرد: «چون امضای من پای آن لایحه است، دلیل نمی‌شود که حتما نسبت به آن نظر مساعد داشته باشم. همانطور که وقتی یک قانون در مجلس تصویب می‌شود لزوما همه نمایندگان به آن رای مثبت نداده‌اند. وقتی یک قانون به تصویب هیات دولت می‌رسد همه پای آن را امضا می‌کنند. در مورد ماده ۲۲ این لایحه هم با رییس جمهور مشورت کرده‌ایم تا آن را حذف کنند.
پول معدن سر سفره روستاییان
محرابیان در بخش دیگری از سخنانش، با اشاره به اینکه برخی اوقات معادنی که در مجاورت روستاها هستند دچار مشکلاتی بین معدن کار و اهالی روستا می‌شوند، گفت: هم‌اکنون وزارت صنایع طرحی را آماده کرده است که براساس آن روستایی‌های کشور که در مجاورت معادن زندگی می‌کنند، در معادن شریک شوند. البته این بدان معنا نیست که از سهم معدن‌کار زده شود. بلکه فقط بنا داریم، از تنش‌های موجود میان معدن‌کار و روستاییان بکاهیم.
به گفته محرابیان، این طرح از نظر فنی مورد بررسی قرار گرفته و به نتیجه رسیده است و هم‌اکنون در حال پیگیری مسائل حقوقی است.
پس از اتمام سخنان وزیر صنایع، رییس خانه معدن خطاب به حاضران گفت: امشب پیشنهاد‌های زیادی برای رشد بخش معدن داده شد، اما همه سخنرانان نسخه پیچیدند که آقای سمیعی‌نژاد اجرا کند و به این ترتیب تلویحا از سمیعی‌نژاد می‌خواهد سخنرانی کند.
معاون معدنی وزیر صنایع پشت تریبون قرار گرفت و گفت: بخش معدن در هشت ماه گذشته بالاترین رتبه را در صادرات صنعتی و معدنی داشته است. ایران در هشت ماه گذشته حدود چهار هزار و ۳۲۰ میلیون دلار معادل ۷/۴۶ درصد از صادرات صنعتی و معدنی را به خود اختصاص داده است.
وی در پایان خاطر نشان کرد: زیر بنای توسعه کشور وابسته به بخش معدن است و این بخش مورد توجه دولت و مجلس و همچنین مقام معظم رهبری قرار گرفته است. در نتیجه باید به این بخش اهمیت بسزایی داده شود تا بتوانیم به رشد اقتصادی خوبی در بخش معدن برسیم.
دومین همایش معدن در اقتصاد ایران یا شب نشینی بزرگ فعالان معدنی در حالی به کار خود پایان داد که فرصتی برای پرسش و پاسخ معدن‌کاران با وزیر باقی نماند. همه در طبقه زیرین دعوت به شام شدند... و این گونه همایش نقش معدن در اقتصاد ایران به پایان رسید.
ارسال نظر