نماینده ایران در مجمع کشورهای صادرکننده گاز: چاره‌ای نبود یا ساماندهی، یا بلا تکلیفی

گروه انرژی- به دنبال انتخاب نماینده روسیه به عنوان دبیر کل مجمع کشورهای صادرکننده گاز، معاون سرمایه‌گذاری شرکت ملی نفت که خود کاندیدای ایران برای این سمت بود، ضمن تبریک به «لئونید بوخانوفسکی» اعلام کرد: «از این تصمیم استقبال می‌کنیم.» به گفته حجت‌الله غنیمی‌فرد، سه عامل میزان تولید، حجم ذخایر، صادرات گاز و قدمت حضور در بازارهای جهانی گاز دلایل انتخاب روسیه به‌عنوان دبیر کل مجمع کشورهای صادرکننده گاز بود.
بررسی‌های مفصل
وی درباره نحوه انتخاب اولین دبیرکل مجمع کشورهای صادرکننده گاز با بیان اینکه در نشست قبلی هیات اجرایی روی سوابق علمی‌و اجرایی نامزدها بحث و بررسی‌های مفصلی انجام شده بود، گفت: حتی در این نشست این امکان فراهم شد تا هر یک از نامزدها در حضور سایر اعضا به طور مستقیم برنامه‌ها و مطالب خود را تشریح کنند و به سوالات علمی‌و اجرایی آنها پاسخ دهند. به گزارش مهر، وی با تاکید بر اینکه برای انتخاب دبیر کل تصمیم‌گیری نهایی در نشست وزیران با حضور ۱۱ کشور عضو انجام گرفت، بیان کرد: در این اجلاس نیز نتیجه بررسی هیات اجرایی در اختیار وزرا قرار گرفته بود.
6 نامزد معرفی شد
معاون سرمایه‌گذاری شرکت ملی نفت ایران با اشاره به اینکه ۶ نامزد معرفی شده برای تصدی پست دبیرکلی مجمع تقریبا از شایستگی لازم مشترکی برخوردار بودند، تصریح کرد: اما در مجموع وزیران در اجلاس پس از بررسی و گفت‌وگو به این نتیجه رسیدند که نامزد کشوری را به عنوان دبیرکل انتخاب کنند که کشورش از امکانات بلندمدت و تجربه طولانی در بخش تولید و صادرات گاز طبیعی برخوردار باشد.
استفاده از تجربیات
این مقام مسوول با اشاره به اینکه با نظر مثبت ۱۱ کشور عضو در نهایت نامزد روسیه به عنوان دبیرکل مجمع صادرکنندگان گاز انتخاب شد، تبیین کرد: ایران نیز از انتخاب روسیه به عنوان دبیرکل مجمع استقبال می‌کند، زیرا معتقدیم با استفاده از تجربیات این کشور در زمینه تولید و صادرات گاز می‌توانیم برای ساماندهی بیشتر بازار گاز طبیعی در بلند مدت در جهان استفاده کنیم.
ساماندهی بازار گاز
از سوی دیگر، نماینده ایران در مجمع کشورهای صادرکننده گاز نیز با بیان اینکه روسیه با اجماع نظر اعضا به عنوان دبیرکل مجمع انتخاب شده است، گفت: هدف از این انتخاب ساماندهی بازارهای جهانی گاز بود.
محمدعلی خطیبی در گفت‌وگو با مهر در تشریح محورهای برگزاری نشست وزیران مجمع کشورهای صادرکننده گاز (GECF) در دوحه با بیان اینکه در این نشست بودجه سال 2010 میلادی مجمع تعیین شد، گفت: همچنین در این نشست موافقت‌نامه بین کشورهای عضو مجمع و کشور میزبان امضا شد.
وی انتخاب دبیر کل مجمع را یکی دیگر از تصمیمات گرفته شده وزیران در این نشست عنوان کرد و افزود: با توجه به اینکه برای دبیرکلی مجمع از ۶ کشور نامزدهایی معرفی شده بود، برای جلوگیری از بن بست، استقرار و به شروع به کار دبیرخانه و ساماندهی هر چه سریع‌تر بازارهای جهانی گاز طبیعی با اجماع نظر اعضا، نماینده روسیه به عنوان دبیر کل مجمع تعیین شد. نماینده ایران در مجمع کشورهای صادرکننده گاز، تصریح کرد: همچنین در این اجلاس مقرر شد تا پس از مطالعات جامع بازار گاز و چشم انداز آن، استراتژی مجمع در این مورد تعیین شود.
وی با اشاره به اینکه نشست آتی وزارتی مجمع کشورهای صادر کننده گاز آوریل 2010 میلادی به میزبانی الجزایر برگزار خواهد شد، اظهار داشت: همچنین بر اساس ترتیب حروف الفبایی از ابتدای سال 2010 میلادی ریاست اجلاس وزارتی مجمع به الجزایر واگذار خواهد شد.
ریاست اجلاس وزارتی مجمع به الجزایر
این مقام مسوول با یادآوری اینکه پس از الجزایر به ترتیب وزیران کشورهای بولیوی، مصر، گینه و ایران ریاست اجلاس‌های وزارتی را عهده دار خواهند بود، تاکید کرد که مدت این ریاست در مجمع کشورهای صادرکننده گاز یکساله است.
بر سر دو راهی
خطیبی همچنین در پاسخ به اینکه برخی از منتقدان دیپلماسی ضعیف ایران را عامل واگذاری دبیرکلی مجمع صادرکنندگان گاز به روسیه اعلام می‌کنند، توضیح داد: در این نشست دو راه وجود داشت که یا با انتخاب دبیر کل به وضع دبیرخانه مجمع و بازار گاز سر و سامانی داده شود یا اینکه بدون رسیدن به اجماع نظر با توجه به اختلاف نظر وضع دبیر کل، دبیرخانه و سامان دهی بازارهای جهانی در بلا تکلیفی باقی بماند.
رایزنی‌های حساب شده ای داشتیم
نماینده ایران در مجمع کشورهای صادرکننده گاز با تاکید بر اینکه پس از گفت‌وگوی اعضا در نهایت کاندیدای روسیه با اجماع نظر به عنوان دبیر کل مجمع برگزیده شد، تبیین کرد: وزارت نفت برای حمایت از کاندیدای ایران دیپلماسی کاملا فعالی داشته و حتی از مدت‌ها قبل با همکاری وزارت امور خارجه رایزنی‌های حساب شده‌ای در این باره آغاز کرده بود.
برخی کشور‌ها چی گفتند
وی اظهار داشت: از این رو حتی برخی از این کشورها به روسیه اعلام کرده بودند که نظر ایران برای آنها حائز اهمیت است. این مقام مسوول با تاکید بر اینکه دیپلماسی ایران در این باره کاملا فعال بوده است، گفت: با وجود آنکه با رایزنی‌های فراوان در این نشست توافق خاصی بر روی کاندیدای یک کشور حاصل نشده بود، اما با توجه به موقعیت روسیه از نظر تولید، صادرات، حجم ذخایر گاز طبیعی و حضور در بازارهای گاز در نهایت اعضا برای خروج از بن بست ایجاد شده با دبیرکلی روسیه موافقت کردند.
ما کجا هستیم؟
در این بین یک کارشناس بازار گاز با بیان اینکه ایران با داشتن تراز منفی گاز و سهمی ‌حدود یک درصد در تجارت جهانی گاز هیچگونه جایگاهی در بین کشورهای صادرکننده گاز ندارد، گفت: ایران برای تصدی دبیرکلی مجمع صادرکنندگان گاز برنامه‌ای نداشت.
مرتضی بهروزی‌فر درباره ناکامی‌ ایران در کسب پست دبیرکلی مجمع کشورهای صادرکننده گاز با بیان اینکه هم‌اکنون ایران با تراز منفی صادرات گاز جایگاه مناسبی در میان کشورهای صادرکننده گاز ندارد، گفت: این در حالی است که ایران باید با توسعه فعالیت‌های بالادستی و جذب تکنولوژی و سرمایه مورد نیاز، سهمی‌ متناسب با ذخایر گازی خود در بازارهای جهانی کسب کند و صادرات خود از طریق خط لوله یا LNG به بازارهای مختلف گاز دنیا افزایش دهد.
اگر ایران دبیر کل می‌شد
وی با اشاره به اینکه حجت‌الله غنیمی‌ فرد، نامزد ایران برای تصدی پست دبیرکلی مجمع کشورهای صادرکننده گاز از ویژگی‌های مطلوبی برای این پست برخوردار است، تصریح کرد: به نظر می‌رسد حتی اگر دبیرکلی مجمع صادرکنندگان گاز نیز به ایران واگذار می‌شد، استراتژی و برنامه مدونی برای تصدی‌گری و فعالیت در این پست در مجمع کشورهای صادرکننده گاز نداشتیم.
امتیاز سیاسی و مزیت اقتصادی
این کارشناس مسائل گاز اظهار داشت: دبیر کلی مجمع صادرکنندگان گاز به عنوان یک امتیاز سیاسی مطرح است، اما می‌تواند مزیت‌های اقتصادی نیز برای کشور به همراه داشته باشد.
نمونه دیپلماسی قوی و فعال
وی در ادامه با یادآوری این موضوع که ایران ارائه دهنده پیشنهاد تشکیل مجمع کشورهای صادر کننده گاز بوده است، بیان کرد: پس از واگذاری دبیرخانه دائمی ‌این مجمع به قطر، روسیه با ارائه یک دیپلماسی قوی و فعال، دبیرکلی مجمع را به مدت دو سال به خود اختصاص داد.
از امروز برای 2 سال آینده
بهروزی فر با تاکید بر اینکه در این ناکامی، وزارت امور خارجه هم شریک است، تبیین کرد: مدیران ارشد کشور برای در اختیار گرفتن این سمت کلیدی، باید از ماه‌ها قبل با دیگر اعضا رایزنی می‌کردند که عملا این فرصت از ایران گرفته شد.
وی با اشاره به اینکه از امروز باید به دنبال برنامه‌ریزی برای کسب این سمت در 2 سال آینده باشیم، گفت: هم اکنون ایران صرفا یک واردکننده گاز طبیعی بوده و باید با سرمایه‌گذاری در بخش‌های بالادستی صنعت گاز، ظرفیت تولید گاز طبیعی خود را افزایش دهد و دیپلماسی فعال و گسترده‌ای را در قبال اعضای این مجمع، اتخاذ کند.
به گفته وی به ویژه در شرایط فعلی، نفس حضور ایران در مجامع بین‌المللی به خصوص مجامع مرتبط با انرژی، مهم است و می‌تواند تلاش قدرت‌های بزرگ جهانی برای ایزوله کردن ایران را ناکام بگذارد.