گروه سوخت و نیرو- از واگذاری نیروگاه‌ها چه خبر؟ این سوالی است که محور سخنرانی مقامات وزارت نیرو در کنفرانسی با محوریت «صنعت برق» قرار گرفت. بر اساس گزارشی که امسال از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر شده، تجارت جهانی، خصوصی‌سازی و آزادسازی صنعت برق نشان می‌دهد که در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ نارضایتی و ناکارآمدی بخش برق دولتی در ارائه خدمات در این صنعت، سیاست‌گذاران برخی کشورها را به فکر استفاده از بخش خصوصی در صنعت و خدمات مرتبط با آن انداخت. هر کشوری با توجه به ساختار حکومتی و وضع اقتصادی و اجتماعی جامعه نسبت به واگذاری خدمات دولتی به بخش خصوصی برنامه‌ریزی‌های متفاوتی را انجام دادند. در این میان، بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی ایران و کاهش تصدیگری دولت، گزارش‌های متفاوتی از روند اجرای این قانون از سوی وزارتخانه‌ها اعلام می‌شود. وزیر نیرو در رابطه با رویکرد این وزارتخانه در زمینه خصوصی‌سازی می‌گوید: رویکرد سال‌های اخیر صنعت برق بر مقوله خصوصی‌سازی و بهره‌گیری از توانمندی‌های بخش خصوصی و غیردولتی و ایجاد شرایطی برای جذب سرمایه‌‌گذاری‌های داخلی و خارجی در این صنعت بوده است.

۴۴ نیروگاه آماده واگذاری

به گزارش خبرنگار «دنیای اقتصاد»، مجید نامجو با بیان اینکه در حال آماده‌سازی نیروگاه‌ها و شرکت‌های توزیع برای واگذاری به بخش خصوصی هستیم، افزود: هم اکنون ۴۴نیروگاه به ظرفیت ۳۴هزار مگاوات با اعتبار ۲۲۰هزار میلیارد ریال برای واگذاری آماده می‌شوند.وی که در بیست و هفتمین کنفرانس بین‌المللی برق سخن می‌گفت، ادامه داد: همچنین ۱۷نیروگاه به ظرفیت ۱۶هزار مگاوات به ارزش ۹۰هزار میلیارد ریال از سوی سازمان خصوصی سازی واگذار شده است.وی با بیان اینکه از ۴۴نیروگاهی که در دستور کار واگذاری است، ۱۰نیروگاه از طریق بورس یا فرابورس عرضه می‌شود، گفت: ۳۴ نیروگاه دیگر نیز از طریق مزایده واگذار می شوند.

وی با اعلام اینکه مطابق اهداف برنامه پنجم توسعه باید تا پایان سال جاری ۲۷نیروگاه به بخش خصوصی واگذار شود، تصریح کرد: تاکنون قیمت گذاری ۲۱نیروگاه به پایان رسیده و ارزیابی ارزش ۶نیروگاه دیگر هم در دست اجرا است. نامجو در مورد واگذاری شرکت‌های توزیع برق نیز گفت: برای تسهیل در واگذاری شرکت‌های توزیع نیز آماده سازی‌های لازم صورت گرفته و باید گفت که تاخیر در واگذاری این شرکت‌ها به دلیل حساسیت بالایی است که واگذاری این شرکت‌ها دارد.

ظرفیت ۶۷هزار مگاواتی نیروگاه‌ها

وزیر نیرو ظرفیت نیروگاه‌های کشور را بیش از ۶۷هزار مگاوات اعلام کرد و گفت: با وارد شدن نیروگاه‌های «گتوند» و «سیاه‌بیشه» تا پایان سال جاری ظرفیت نیروگاه‌های کشور به ۷۰هزار مگاوات خواهد رسید. وی اما میزان تلفات برق در شبکه را ۴۹درصد دانست و گفت: این میزان تا پایان برنامه پنجم توسعه باید به ۱۴درصد برسد.

درخواست وزیر از بخش خصوصی

وزیر نیرو اصلاح قیمت برق و هوشمندسازی شبکه‌ها، گسترش نیروگاه‌های تولید همزمان برق حرارتی و تولید پراکنده و کاهش تلفات برق را از اولویت‌های وزارت نیرو دانست و تاکید کرد: انتظار ما از شرکت‌های بخش خصوصی این است که با تمرکز بر این نیازها، همسو با صنعت برق کشور حرکت کرده و در همه این موارد فعالیت کنند. وزارت نیرو نیز منابع مالی خود را برای پروژه‌هایی نظیر ساخت کنتورهای هوشمند و تبدیل نیروگاه‌های کشور به سیکل ترکیبی اختصاص دهد.

مدیرعامل توانیر نیز در این مراسم با اشاره به واگذاری ۶۰درصد نیروگاه‌های برق به بخش خصوصی از برنامه‌ریزی برای واگذاری شرکت‌های توزیع برق خبر داد و گفت: در حال حاضر یکی از اهداف توسعه صنعت برق مشارکت و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است. همایون حائری با اشاره به بسترسازی و رفع برخی از موانع برای واگذاری شرکت‌های توزیع برق به بخش خصوصی گفت: در شرایط فعلی بخش خصوصی در زنجیره تولید، انتقال و توزیع برق نقش اساسی را ایفا می‌کند. وی همچنین از صادرات گسترده خدمات فنی و مهندسی، همچنین تجهیزات و کالاهای توزیع، انتقال برق از سوی بخش خصوصی خبر داد. وی با اشاره به پشت سرگذاشتن تابستانی بدون خاموشی برنامه‌ریزی شده در سطح شبکه انتقال و توزیع برق گفت: در شرایط فعلی یکی از سیاست‌های کلان وزارت نیرو افزایش ظرفیت تولید برق کشور است، به طوری که هم اکنون ایران بزرگترین تولیدکننده برق در منطقه خاورمیانه و پانزدهمین قطب تولید برق جهان است. حائری از افزایش ظرفیت تولید برق ایران به بیش از ۷۰هزار مگاوات تا پایان سال جاری خبر داد و تاکید کرد: ‌ظرفیت تولید برق در مقایسه با سه دهه گذشته بیش از ۱۰برابر افزایش یافته است.

در ادامه این مراسم محمد بهزاد، معاون وزیر نیرو در امور برق با بیان اینکه به طور متوسط سالانه باید ۵هزار مگاوات برق به ظرفیت نیروگاه‌های کشور اضافه شود، گفت: تحقق این امر نیازمند ۷۵۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری جدید است.

وی ادامه داد: صنعت برق کشور ۱۱۲سال سابقه تاریخی دارد و در ۶۰سال اول (تا دهه ۴۰) ایجاد نیروگاه‌های کوچک توسط بخش خصوصی و با دخالت محدود دولت در حد صدور مجوز و ایجاد روشنایی معابر عمومی بود و برق کالای تجاری محسوب می‌شد؛ مصرف‌کننده پول برق را می‌پرداخت بخش خصوصی سود آن را می‌برد و دولت مالیات می‌گرفت. در ماده ۲ تعرفه سال ۱۳۱۹ برای هر کیلووات برق سه ریال اخذ می‌شد. وی افزود: به مرور روند مصرف برق از سال ۴۶ تاکنون به سرعت رشد کرد، به طوری که در سال ۹۰ میزان پیک مصرف برق به ۴۲ هزار و ۲۴۸ مگاوات رسید. در تابستان سال ۹۱ نیز پیک مصرف برق به میزان ۴۳ هزار و ۳۳۷ مگاوات بود.

ضرورت متنوع سازی سبد انرژی

معاون وزیر نیرو با بیان اینکه پیش بینی می شود تا سال ۲۰۵۰میلادی بیش از ۵۰درصد از انرژی‌های جهان توسط انرژی‌های نو تامین شود، گفت: در شرایط فعلی ۲۰۹ مگاوات برق تجدیدپذیر در سطح کشور تولید می‌شود و تا پایان برنامه پنجم حدود ۵درصد ظرفیت تولید برق توسط انرژی‌های نو و تجدیدپذیر تامین خواهد شد. اما در کل باید به دنبال برنامه جدیدی برای تولید برق باشیم.

وی با اشاره به ضرورت متنوع سازی سبد انرژی تاکید کرد: امروزه کشورهای دنیا به دنبال ایجاد نیروگاه‌های گازی، اتمی، تجدیدپذیر و ... برای تامین برق هستند، اما باید استفاده از سبد متنوع از انرژی در دستور کار قرار گیرد.

حاشیه‌های صحبت‌های وزیر

توافق برقی با هندی‌ها، نحوه وصول مطالبات برق از کشورهای همسایه، تبدیل صادرات گاز به برق نیز از محورهای خبری است که وزیر نیرو در حاشیه این کنفرانس به خبرنگاران در رابطه با آن توضیح داد. وزیر نیرو با اشاره به توافق برای ساخت نیروگاهی در ایران با سرمایه هندی‌ها، از صادرات دو هزار مگاوات برق به این کشور از مسیر پاکستان با خطوط زیردریایی خبر داد.

وزیر نیرو افزود: در برنامه دراز مدتی که با هند تدوین کردیم قرار است که نیروگاهی با سرمایه آنها ساخته شود که دارای ظرفیت شش هزار مگاواتی باشد.نامجو افزود: چهار هزار مگاوات برای مصرف داخل و صادرات به سایر نقاط مصرف می‌شود و دو هزار مگاوات از برق تولیدی به هند از طریق پاکستان یا از طریق کابل دریایی صادر می‌شود.

وی درباره احتمال تبدیل گاز به برق برای صادرات تاکید کرد:‌ یکی از روش‌های صادرات انرژی از طریق برق است؛ یعنی گاز را تبدیل به انرژی برق می‌کنند و از طریق کابل صادر می‌شود.

وزیر نیرو افزود: تبدیل گاز به برق برای صادرات یک کار عرف است که در دنیا انجام می‌شود و ایران هم باتوجه به اینکه امسال مرز صادرات برق را به ۷/۸ میلیارد کیلووات ساعت خواهد رساند، در این زمینه برنامه‌ریزی دارد. نامجو تاکید کرد: ‌بنا داریم میزان صادرات برق را تا پایان سال به ۱۰میلیارد کیلووات ساعت برسانیم.نامجو درباره بدهی کشورهای همسایه در حوزه صادرات برق ایران از جمله عراق گفت: در رابطه با تحریم‌ها مشکلاتی پیش آمد که تعادل بین دریافت‌ها را بر هم زد. وزیر نیرو همچنین در مورد میزان بدهی‌ها گفت: میزان بدهی‌ها به کمتر از ۵۰۰میلیون دلار رسیده و اخذ طلب‌ها ادامه دارد.