چالش‌های تولید و بازار لوازم خانگی

عکس و گزارش: مژگان میرزایی

گروه صنعت و معدن- واردات گسترده را می‌توان چالش عمده تولیدکنندگان صنعت لوازم خانگی دانست، چالشی که با ابلاغ منع قانون واردات از سر راه تولیدکنندگان برداشته شد. در حالی که تنها چند هفته از ابلاغ ممنوعیت در نظر گرفته شده می‌گذرد رایزنی برای عبور از این قانون به بهانه عدم توانایی تولیدکنندگان بر کنترل بازار از سوی برخی از واردکنندگان آغاز شده است. واردکنندگان در حالی این ادعا را مطرح می‌کنند که تولیدکنندگان در جلسه‌ای در وزارت صنعت، معدن و تجارت از تعهد داده شده این فعالان به این وزارتخانه برای تامین کمی و کیفی بازار خبر می‌دهند. به گفته فعالان این بخش در جلسه‌ای که با حضور تولیدکنندگان لوازم خانگی و محمد صادق مفتح قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت برگزار شد تولیدکنندگان متعهد شدند تا در صورت توقف واردات به لحاظ کمی و کیفی پاسخگوی نیاز بازار باشند و در این خصوص بازار لوازم خانگی با مشکل مواجه نشود.

از سوی دیگر اگرچه فعالان این عرصه مدعی هستند که توانایی پاسخگویی نیاز بازار را دارند اما این نکته را باید مد نظر قرار داد که هنوز تولیدکنندگان داخلی نتوانسته‌اند به لحاظ کیفی رضایت مشتریان داخلی را جلب کنند و برای طی کردن این مسیر راه طولانی در پیش دارند. براساس آمار اعلام شده از سوی انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی در حال حاضر بیش از ۶۵ درصد از بازار داخلی در اختیار سه برند معتبر داخلی است و شکست انحصار به وجود آمده به طور حتم کار چندان آسانی نیست.

ظرفیت تولید در کشور وجود دارد

محمدرضا دیانی رییس انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی ایران در حاشیه بازدید خبرنگاران از خطوط تولید انواع لوازم خانگی با اشاره به وجود ظرفیت تولیدحدود دو میلیون و ۴۵۰ هزار دستگاه یخچال در کشورگفت: ظرفیت بازار حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار دستگاه می‌باشد که ۵۰۰ هزار دستگاه از طریق واردات تامین می‌شود و بالغ بر یک میلیون و ۲۲۰ هزار دستگاه نیز در داخل تولید می‌شود.

دیانی ظرفیت تولید ماشین لباسشویی در کشور را یک میلیون و ۸۰۰ هزار دستگاه ذکر کرد و تصریح کرد یک میلیون و ۳۵۰ هزار دستگاه پیش‌بینی ظرفیت بازار است که سهم برندهای وارداتی حدود ۵۰۰ هزار دستگاه و برندهای تولید داخل بیش از ۹۰۰ هزار دستگاه می‌باشد.

وی همچنین ظرفیت تولید اجاق گاز در کشور را یک میلیون و ۸۰۰ هزار دستگاه در سال عنوان کرد و ادامه داد: در این بخش ۵۰ هزار دستگاه وارد می‌شود و یک میلیون دستگاه نیز در داخل تولید می‌شود.

اگرچه آمار اعلام شده در تولید برخی از لوازم خانگی امید بخش است اما در تولید جاروبرقی تولیدکنندگان لوازم خانگی توافق چندانی نداشته‌اند که به گفته دیانی حمل راحت این کالا از یک‌سو و تولید آن در برندهای مختلف از سوی دیگر موجب شده تا تولید در این بخش با مشکلاتی مواجه شود. به گفته رییس انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی ایران تقاضای بازار دو میلیون دستگاه جاروبرقی پیش‌بینی شده که حدود یک میلیون دستگاه آن از طریق واردات و ۵۰ هزار دستگاه آن از تولید داخل تامین می‌شود. دیانی ظرفیت تولید جاروبرقی در کشور را نیز بالغ بر یک میلیون و ۸۰۰ هزار دستگاه اعلام کرد.

وی در ادامه تصریح کرد: آنچه تولید را از مونتاژ متفاوت می‌کند بومی‌سازی دانش فنی است به طوری که در حال حاضر در یخچال توانایی طراحی، قالب‌سازی وغیره به وجود آمده است و دانش فنی تولید سایدبای ساید را نیز به دست آورده‌ایم و در بحث طراحی یخچال از خودرو جلوتر هستیم.

دیانی یادآور شد فولاد مبارکه و صنایع پتروشیمی کشور نیز می‌توانند ۸۰ درصد مواد اولیه مورد نیاز تولیدکنندگان را تامین کنند، اما این به شرطی است که کارخانه‌ها بتوانند با ظرفیت اصلی خود تولید کنند تا تولید مواد اولیه لوازم خانگی برای صنعت پتروشیمی توجیه پذیر باشد.

وی با بیان اینکه ظرف سه چهار سال گذشته گروه صنعتی انتخاب ۵۰ تا ۶۰ میلیارد تومان در بخش تحقیق و توسعه هزینه صرف کرده است، گفت: در صورتی که دولت به مدت سه سال مانع واردات ساید بای ساید شود تضمین می دهیم تا سه سال آینده بتوانیم ۵۰ درصد محصولات خود را صادر کنیم.

رییس انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی ایران در پاسخ به این پرسش که بخش اعظمی از لوازم خانگی به صورت تحت لیسانس در کشور تولید می‌شوند با این شرایط آیا صادرات با مشکل مواجه نخواهد شد، عنوان کرد: برای صادرات با سایر برندها مشکلی وجود ندارد و از سوی دیگر در حال حاضر برخی از محصولات با برند در حالی تولید می‌شوند که برای صادرات آنها اقداماتی در نظر گرفته شده است.

وی با اشاره به اقداماتی که برای ایجاد پایگاه صادراتی در سایر کشورها نیز تصریح کرد: هنوز زیرساخت‌های صادراتی در کشور فراهم نشده و برای حل این مشکلات پایگاهی در سوریه در نظر گرفته شد که متاسفانه با مشکلات به وجود آمده در سوریه کار با مشکل مواجه شد و در حال حاضر مذاکره با عراق برای تبدیل این کشور به پایگاه صادراتی در حال انجام است.

برای لغو ممنوعیت تلاش می‌کنند

رییس انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی ایران گفت: با وجود آنکه واردکنندگان برای ورود لوازم خانگی تا یک سال آینده ثبت سفارش کرده‌اند و کمبودی از این نظر در بازار وجود ندارد، عده‌ای با جنجال آفرینی برای لغو مصوبه ممنوعیت واردات لوازم خانگی به کشور تلاش می‌کنند.

وی در ادامه تصریح کرد: مشخص نیست چرا عده‌ای با وجود آنکه امکان تولید لوازم خانگی با کیفیت در کشور وجود دارد و امرار معاش بسیاری به آن بستگی دارد به جای حمایت از تولید به دنبال ضربه زدن به آن هستند.

وی با راکد خواندن وضعیت تولید در برخی کارخانجات لوازم خانگی، اظهار کرد: در صورت لغو مصوبه ممنوعیت واردات لوازم خانگی به کشور، تولیدکنندگان نیز باید به سمت واردات روی بیاورند که این امر تبعات جبران ناپذیری را برای کشور به همراه دارد.

وی تصریح کرد: امسال ظرفیت بالفعل کارخانه‌های لوازم خانگی به دلیل مشکلات اقتصادی به وجود آمده بین ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش یافته است و اضافه‌کاری‌ها نیز حذف شده است؛ بنابراین در صورت عدم حمایت جدی دولت از این صنعت باید شاهد از دست رفتن صنعتی باشیم که دانش فنی تولیددر آن بومی‌سازی شده و دومین صنعت اشتغالزای کشور به شمار می‌رود.

وی افزود: از دولت می‌خواهیم تصمیم خود را تغییر ندهد، زیرا در حال حاضر نیز بیش از ۶۵ درصد بازار لوازم خانگی در اختیار دو تا سه برند خارجی است

به گفته دیانی، در ماه های اردیبهشت و خرداد امسال به وارد‌کنندگان لوازم خانگی ارز ۱۲۰۰ تومانی برای واردات داده شد و من با قطعیت می‌گویم که لوازم خانگی خارجی دست‌کم تا شش ماه نخست سال آینده وارد کشور خواهد شد؛ چرا که وارد‌کنندگان از مدت‌ها قبل ثبت سفارش کرده‌اند.

واردکنندگان سخنگوی تولیدکنندگان شده‌اند

وی با اشاره به اینکه به دلیل عدم وجود یک تشکل خاص، واردکنندگان و توزیع‌کنندگان سخنگوی تولید شده‌اند عنوان کرد: کسانی راجع به این صنعت سخن می‌گویند که تولیدکننده نبوده و اطلاعی از وضعیت تولید ندارند.

دیانی یادآورشد: اگر قرار است عده‌ای از رانت تعرفه‌ای استفاده کرده و با تعرفه پایین‌تر اقدام به واردات قطعات منفصله و مونتاژ آن کنند بهتراست واردات آزاد شود.

رییس انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی ایران تصریح کرد باید تولیدکنندگان واقعی و مونتاژکار در این صنعت مشخص شود تا از ایجاد رانت در این بخش جلوگیری شود.

دیانی در خصوص تفاوت قیمت لوازم خانگی تولید داخلی با مشابه خارجی نیز عنوان کرد: قیمت محصولات تولیدی در داخل حدود ۴۰ درصد محصولات مشابه خارجی است و با توجه به افزایش هزینه‌های جانبی تولید از ابتدای سال جاری در خواست افزایش ۷۰درصدی قیمت به سازمان حمایت ارائه شد که این سازمان با افزایش ۳۰ درصدی موافقت کرد.

نامه‌ای برای رییس‌جمهوری

مشکلات به وجود آمده در این صنعت موجب شد تا اعضای انجمن لوازم خانگی طی نامه‌ای به ریاست‌جمهوری خواهان ادامه توقف ثبت سفارش واردات لوازم خانگی به کشور شدند. در این نامه آمده شورای هماهنگی انجمن‌های تولیدکنندگان لوازم خانگی کشور ضمن حمایت از این اقدام هوشمندانه اعلام می‌کند مجموعه کارخانه‌های تولیدی لوازم خانگی کشور توان تولید و تامین لوازم خانگی مورد نیاز همه لوازم خانگی را دارا است.

براساس نامه منتشر شده سرمایه‌گذاری در بخش لوازم خانگی بالغ بر صدها میلیون دلار است پاسخگوی تولید تا ظرفیتی بیش از

۵/۱ برابر نیاز بازار فعلی است که این موضوع را می‌توان با انجام مطالعه توسط یک تیم کارشناسی از متخصصان وزارت صنعت، معدن و تجارت قابل بررسی است. همچنین در این نامه آمده که این شورا آمادگی خویش را طبق تفاهم‌نامه با وزارت صنایع برای هرگونه همکاری و کنترل بازار و تامین اقلام مورد نیاز مصرف‌کنندگان و تحقق عملی حمایت از تولید ملی، کار و سرمایه ایرانی و ایجاد برند ملی در این صنعت اعلام می‌دارد. علاوه بر نامه مذکور اعضای این شورا طی نامه‌ای به کمیسیون صنایع و معادن مجلس خواهان پیگیری جدی ممنوعیت واردات لوازم خانگی به کشور شدند.

ممنوعیت واردات برخی کالاها برای حمایت از تولید ملی است

معاون مدیرکل دفتر امور اقتصادی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: ممنوعیت ایجاد شده برای واردات برخی کالاها در راستای حمایت از تولید ملی است.

علی‌اکبر کریمی با بیان اینکه در سال تولید ملی باید منابع کشور به سمت تامین نیازمندی‌های ضروری جامعه روانه شود، افزود: چنانچه محدودیتی در واردات برخی کالاها صورت گرفته به خاطر آن است که در کشور قابلیت تولید این کالاها وجود دارد و با این تصمیم وضعیت تولید کالاهای داخلی بهتر خواهد شد.

وی افزود: به طور مثال هم اکنون کالاهایی نظیر بخاری، آبگرمکن، کولر آبی، لوازم خانگی کوچک و باتری ماشین از جمله اقلام فهرست شده برای ممنوعیت واردات است که البته این کالاها با تولید بسیار بالایی که در کشور دارند پاسخگوی کل نیاز کشور و جامعه است.

وی با بیان اینکه قرار نیست یک محصول را تمام و کمال وارد کنیم، افزود: به عنوان مثال برای ساخت یک رایانه نیاز به قطعات مورد نیاز است و آن دسته از قطعات رایانه که در کشور تولید نمی‌شود هیچ گونه محدودیتی برای واردات ندارد.

معاون مدیرکل دفتر امور اقتصادی وزارت صنعت، معدن و تجارت همچنین به ممنوعیت واردات گوشی تلفن همراه نیز اشاره کرد و گفت: در سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری‌های زیادی برای تولید گوشی تلفن همراه انجام شد و با ممنوعیت واردات این کالا نیز امکان تولید بیشتر آن فراهم می‌شود.

کریمی در خصوص ممنوعیت واردات لوازم خانگی به کشور نیز به «شاتا» گفت: در بخش لوازم خانگی ظرفیت تولید به گونه‌ای است که امکان پاسخگویی به نیاز جامعه در سطح لوازم خانگی کوچک وجود دارد.