نحوه محاسبه قیمت ارز در مرکز مبادلات

مژگان میرزائی- مهدی غضنفری وزیر صنعت، معدن و تجارت این روزها چشمی به تجارت و تولید دارد و چشمی به بازار ارز. حضور و تحرک جدی او در مباحث مرتبط با تحولات ارزی به اندازه‌ای است که گویا در نقش ریاست کل بانک مرکزی قرار گرفته است.

وزیر صنعت، معدن و تجارت می‌داند اگر نرخ تبدیل دلار به ریال قرار و آرام پیدا نکند و به ثبات نرسد، احتمال آرام شدن بازار کالاها نیز ناممکن خواهد شد. به همین دلیل است که او حتی از نیروهای امنیتی و سیاسی کمک می‌خواهد تا بازار ارز را گونه‌ای سامان دهند تا مسوولان سازمان تعزیرات ناگزیر نشوند یک میلیون پرونده در تعزیرات برای متخلفان تشکیل و مدارک مستند تهیه شود.

غضنفری نیک می‌داند تاکید روی اینکه «شمار دریافت‌کنندگان ارز در گروه‌های کالایی افزایش می‌یابد» می‌تواند از فشار تقاضا بکاهد، می‌گوید: «امیدواریم با توجه به تلاش‌های بسیار برای پاسخ‌دهی به نیازهای واردکنندگان افزایش خدمات جدید و اضافه شدن خدمات دیگر در آینده‌ای نزدیک به زودی در میزان تقاضای ارز تعادل ایجاد شود»، تازه‌ترین اخبار ارائه شده از سوی وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره بازار ارز را در ادامه می‌خوانید.

مهدی غضنفری در این خصوص می‌گوید: تصمیم اخیر بانک مرکزی و صرافان که امیدواریم تا پایان هفته جاری اجرایی شود، بسیار خوب بوده و قطعا می‌تواند بخشی از نیازهای خرد را که در تقاضای بازار نیز تاثیرگذار است، پاسخگو باشد.

وزیر صنعت، معدن و تجارت که این سخنان را در حاشیه بازدید از ۲ طبقه جدید پیش‌بینی شده برای پاسخگویی به پرسش‌های مراجعه‌کنندگان و همچنین استقرار نمایندگان بانک‌های عامل در طبقات زیرین مرکز مبادلات ارزی عنوان می‌کرد، افزود: صرافان مجاز و معتبر برای تامین نیازهای خرد ( این میزان از نظر تعداد زیاد است اما از جهت رقم چندان بالا نیست) ارز را با قیمتی حول و حوش مرکز مبادلات ارزی که هر روز بانک مرکزی اعلام می‌کند، عرضه خواهند کرد.

غضنفری افزود: این شیوه به نوعی خرید و فروش‌های ارز توسط مردم یا بانک‌های عامل را در مقادیر کمی که مربوط به خدمات است و به واردات ارتباطی ندارد، رسمیت می‌بخشد.

وی همچنین در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه مرکز مبادلات ارزی با استقبال خوب تولید‌کنندگان و وارد‌کنندگان مواد اولیه مواجه شده، افزود: از ابتدای راه‌اندازی مرکز هر روز شاهد مراجعه افراد بیشتری از فعالان اقتصادی هستیم به این دلیل برخی توسعه‌ها در فضای مرکز انجام دادیم و ارائه سرویس‌های جدید را آغاز کرده‌ایم.

غضنفری افزود: تعداد بانک‌های عامل در مرکز مبادلات ارزی از ۲ بانک (ملت و کشاورزی) به ۱۲ بانک در روز دوشنبه دهم مهرماه رسید و این بانک‌ها به نمایندگی از مشتریان متقاضی واردات، در محل مرکز مبادلات ارزی مستقر شده‌اند.

وی با اشاره براینکه براساس تصمیم قبلی مقرر شد تا متقاضیان از مراجعه مستقیم به مرکز خودداری کنند، افزود: افراد دارای برگه معتبر ثبت سفارش می‌توانند با مراجعه به شعب بانک‌های مختلف کار تخصیص ارز را در مرکز مبادلات ارزی دنبال کنند.

غضنفری سپس گفت: خوشبختانه اقدام مناسب راه‌اندازی مرکز مبادله ارزی که نتیجه تصمیم کارگروه مشترک دولت و مجلس بود، موجب شده تا روز به روز بر حجم مبادله افزوده شود و عرضه ارز در مرکز تا دو روز گذشته به ۱۸۰ میلیون دلار رسید و حجم آن در روز گذشته تا قبل از پایان عرضه به ۷۰ میلیون دلار رسید.

غضنفری افزود: انتظار می‌رود علاوه بر افزایش تعداد بانک‌های عامل به محض اینکه اولویت‌های ۳ تا ۵ واردات به نقطه قابل قبولی برسد، به سراغ اولویت‌های ۶ و ۷ از گروه ده‌گانه کالاهای وارداتی، برویم.

همچنین مهدی غضنفری در گفت‌و‌گو با رادیو سراسری نیز درباره وضعیت نرخ ارز در بازار مبادلات ارزی توضیح داد: ارز در کشور ابعاد غیر‌اقتصادی نظیر ابعاد سیاسی، امنیتی و اجتماعی گرفته است.

وی با بیان اینکه مرکز مبادلات ارزی جنبه‌های اقتصادی ارز را در بازار مدیریت می‌کند و سعی می‌کند با جذب تقاضا‌های بیشتر به سمت خودش تقاضا‌های بازار آزاد را کاهش دهد، افزود: اما جنبه‌های سیاسی، امنیتی و اجتماعی این موضوع باید توسط نهادهای ذی‌ربط مدیریت شود، تا راهکار جدید ایجاد مرکز مبادلات ارزی که یک هفته است راه‌اندازی شده خودش را نشان دهد.

وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: خوشبختانه دستگاه‌های مختلفی که مسوولیت غیر‌اقتصادی دارند برنامه‌هایی را برای مدیریت بازار ارز دارند، ولی هنوز اجرایی نشده است.

غضنفری با بیان این جمله که گفته بودیم، در مرکز مبادلات ارزی ۲ درصد زیر قیمت بازار مبادله انجام می‌شود، افزود: محاسبه قیمت بازار یک میانگین وزنی بود برای مثال دیدیم که دلار با قیمت‌های مختلف چقدر فروخته شده و پس از آن یک میانگین وزنی برای آن در نظر گرفتیم.

وی افزود: به‌تدریج که وزن مرکز مبادلات بالاتر می‌رود، میانگین به سمت خودش نزدیک‌تر می‌شود؛ یعنی مقدار مبادله شده، باعث می‌شود تا میانگین بازار عدد خودش شود که اگر این اتفاق تا هفته آینده رخ دهد به‌تدریج بانک مرکزی عدد بازار را مرکز مبادلات می‌گیرد و می‌تواند زیر این عدد قیمت بدهد.

وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: هفته گذشته عددی که در مرکز مبادلات معامله شد به قدری نبود که بتواند خودش را نشان دهد، اما هفته بعد با توجه به اینکه عدد مبادلات این مرکز از مبادلات بازار بزرگ‌تر خواهد شد میانگین وزنی به سمت عدد مرکز مبادلات می‌آید و به‌تدریج باید۲ درصد زیر عدد خود کار کند و می‌تواند کاملا محسوس عدد‌هایش کاهش پیدا کند و شرط آن این است که رقم بالای ۱۰۰ میلیون دلار را که مرکز مبادلات در این ۲ روز به آن رسیده حفظ کنیم که در محاسبات مرکز مبادلات این عدد مبنای قیمت دیروز تلقی شود.

یکی از خبرنگاران از غضنفری پرسید، امروز اعلام شده که نرخ دلار در مرکز مبادلات ارزی ۲۶۷۲ تومان هست. از طرفی هم اعلام می‌شود که روند مراجعه فروشندگان و خریداران ارز رو به افزایش بود. شما فکر می‌کنید این روند افزایشی ادامه داشته باشد، وی پاسخ داد: این مرکز به طور کامل مورد توجه فعالان اقتصادی واقع شده. ما روز اول اصلا معامله نداشتیم، فعالان آمدند؛ اما معامله‌ای انجام ندادند و پس از آن مراجعات شروع شد و هر روز مراجعه می‌کردند و اعلام کردیم که می‌خواهیم مراجعه حضوری را به صفر برسانیم.

غضنفری همچنین در پاسخ به این پرسش که وضعیت نرخ دلار روی بازار باعث می‌شود که برخی قیمت‌ها را لحظه‌ای در سطح بازار تغییر دهند، نقش نظارتی سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان در این خصوص چیست ؟ گفت: حجم پرونده‌ها و بازرسی‌های ما چند برابر شده یعنی بیش از یک میلیون پرونده در تعزیرات برای متخلفین تشکیل و مدارک مستند را تهیه کردیم این میزان بسیار بیشتر از سال‌های گذشته است.

مشکل این است که وقتی از سرچشمه نتوانیم قیمت ارز را مدیریت کنیم. آثار نظارت و کنترل در نزد مردم محسوس نیست، ما حداقل ۳ میلیون واحد صنفی که ۷۰ هزار واحد تولیدی است با اینکه پایین دست کار بازرسی و نظارت تشدید و چند برابر شده؛ اما مردم آن را احساس نمی کنند برایشان مشهود نیست، علت آن هم این است که باید قیمت ارز را به عنوان جریان خونی که در بدن اقتصاد جاری است بتوانیم، مدیریت کنیم.

غضنفری سپس گفت: گزارشی از مشکلات تعزیرات ناشی از اجرای احکام، داده شده، ناجا باید احکام تعزیرات، اگر پلمب، جریمه یا بازداشت است را فورا اجرا کند تا بازار بداند که تنبیهات و برخورد با تخلفات بازدارنده است.

وی گفت: در حال حاضر که بانک مرکزی سه منبع ارزی در اختیار دارد، قول داده به محض اینکه طول سقف اولویت‌های یک تا پنج آن کوتاه شد، سراغ سایر اولویت‌ها برویم و این را هم من عرض کنم ما هنوز از ارز خود بانک مرکزی در مرکز مبادله‌ای ارزی استفاده نکردیم.

وزیر صنعت، معدن و تجارت در باره نحوه استفاده از منابع در مرکز مبادلات ارزی تصریح کرد: این موضوع تصمیمی است که در کارگروه مشترک دولت و مجلس اتخاذ شده، شامل ارز بخش نفت (۵/۱۴ درصد درآمد نفتی)، صندوق توسعه ملی و پتروشیمی‌ها است، هنوز ارز بانک مرکزی وارد سیستم نشده است.

وی ادامه داد: البته اولویت‌های یک و دوم کالاهای اساسی و دارو است، آنها ارز بانک مرکزی را با نرخ ۱۲۲۶ تومان استفاده می‌کنند؛ اما اولویت‌های سه، چهار و پنج از ارز بانک مرکزی استفاده نمی کنند، اگر فاز بعدی ارز مرکزی هم به این پروژه اضافه شود سرعت پردازش پرونده‌ها خیلی بالاتر می‌رود و می‌توانیم به راحتی سود ۲۰۰ میلیون دلار را رکورد بزنیم.

غضنفری در ادامه گفت: همچنین ما یک بازار خرده فروشی ارز داریم که مردم نیاز هم دارند مثلا سفر حج در پیش دارند یا سفر مسافرتی، برای کار تجاری یا شکل دیگری یا برای درمان به خارج از کشور می‌روند؛ همچنین دانشجویی غیر‌بورسیه دارند و پدر و مادرها نگران هستند باید ارز برای آنها بفرستند و این را ما نامگذاری می‌کنیم به نام نیازمندی‌های خدماتی که برای کالا نیست این نیازمندی‌های خدماتی که اتفاقا خیلی هم خرد و مبالغ آن ناچیز است، اما تعدادی که مراجعه می‌کنند و این نیازمندی‌ها را دارند خیلی زیاد است.