تولید زود هنگام از «هنگام»؛ خرداد یا تیر و ...

عکس: شانا- امیرحسین هاشمی

عمان می‌گوید: روزانه ۱۰هزار بشکه نفت از میدان مشترک برداشت می‌کند

گروه انرژی - غزاله طایفه: وقتی از ارتفاع دو سه‌هزار پایی از پنجره بالگرد به سطح آب؛ یعنی جایی که سکوی چاه هنگام قرار دارد‌، نگاه کنید‌، فقط به فاصله رعایت مرز آبی دو کشور‌، چند کیلومتر آن سوتر‌، عمان چاه نفتی را حفر کرده که بتواند از سهم ۲۰‌درصدی خود از این میدان مشترک‌، نفت برداشت کند. میدان مشترک هنگام در سال ۱۹۷۲ کشف و حضور هیدروکربن توسط حفاری اولین چاه هنگام -۱ (He-۱) توسط ایران در سال ۱۹۷۵ اثبات شد که هم اکنون موقعیت آن به دلیل متوقف شدن روند اجرای پروژه طی چند سال نامشخص است. پس از آن دو چاه دیگر به ترتیب به نام‌های خساب -۱ (Khb-۱) در سال ۱۹۷۶ و بخای غربی-۱ (WB-۱) در سال ۱۹۸۶ در طرف عمانی حفاری شدند که به ترتیب به آب و ناحیه هیدروکربنی با تراوایی کم برخورد کردند‌.

پس از آن ایران برای به نتیجه رسیدن این پروژه در سال ۱۹۹۳ یک لرزه نگاری سه بعدی جدید در این میدان انجام داد و در نهایت در سال ۲۰۰۶ چاه هنگام-۲ در بخش شمالی (طرف ایران) حفر کرد‌. در مقابل عمان نیز چاه بخای غربی -۲ را در بخش جنوبی میدان و نزدیک مرز آبی ایران حفر کرد. در این بین ایران تصمیم دارد برنامه تولید زودهنگام از میدان مشترک هنگام را (ایران-عمان) با تولید روزانه ۵‌هزار بشکه در روز به احتمال زیاد در تیر ماه امسال محقق کند و افزایش تولید تا سقف ۱۶‌هزار بشکه در روز را تا پایان سال امکان پذیر کند، این در حالی است که پیش از این مدیر عامل شرکت نفت فلات قاره از راه‌اندازی و تولید زودهنگام از میدان هنگام با تولید روزانه ۱۶‌هزار بشکه در خرداد ماه امسال خبر داده بود.

مذاکرات بی نتیجه با عمان

در بازدید خبرنگاران از تاسیسات هنگام در جزیره قشم رییس طراحی و مهندسی طرح توسعه هنگام در مورد برنامه ایران برای همکاری مشترک ایران و عمان جهت توسعه میدان هنگام گفت: به‌رغم تلاش‌های صورت گرفته و مذاکرات انجام شده با کشور عمان طی سال‌های گذشته جهت همکاری مشترک در توسعه این میدان‌، تاکنون توافقی در زمینه بهره برداری مشترک از این میدان حاصل نشده است. در واقع از آنجایی روند توسعه این میدان در طرف عمان از سوی شرکت انگلیسی اینداگو انجام می‌شود، طرف مذاکره کننده ما انگلیسی‌ها بودند. علی حسنی افزود: در آذر ماه ۱۳۸۶ و به دنبال اقدام یک جانبه طرف عمانی در برنامه‌ریزی جهت توسعه و تولید از میدان مقرر گردید که شرکت نفت فلات قاره ایران نیز به منظور صیانت از حقوق کشور در اسرع وقت با توجه به امکانات و تاسیسات موجود در جزیره قشم طرح تولید زودهنگام از این میدان را با اولویت به مرحله اجرا بگذارد.

دو دلیل بر عدم توافق

حسنی به عدم توافق مذاکرات ۱۳ ساله دو کشور برای توسعه مشترک میدان اشاره کرد و افزود: به چند دلیل مذاکرات منتج به برداشت مشارکتی نشد؛ از جمله توافق دو کشور در سهم از میدان بود. به اعتقاد ما، سهم ایران از این میدان ۸۰‌درصد و سهم عمان ۲۰‌درصد است. همچنین شیوه تولید از میدان از دیگر دلایلی بود که به عدم توافق دو طرف منجر شد‌. کشور عمان توسعه میدان را به صورت مشارکت در تولید با شرکت انگلیسی اینداگو انجام داده است که این موضوع از نظر حقوقی مخالف قانون ایران است. علاوه بر آن بعد از گذشت چند سال از مذاکرات در نهایت ما متوجه شدیم که عمان برنامه تولید زودهنگام خود را از این میدان در حین مذاکره با ایران شروع کرده است؛ به همین دلیل طرح تولید از این میدان در ایران با اولویت به مرحله اجرا گذاشته شد.وی ادامه داد: البته مذاکرات برای برداشت مشترک گاز از این میدان همچنان ادامه دارد.

ادعای عمانی‌ها

حسنی در ادامه در پاسخ به این سوال که در حال حاضر برداشت عمان از میدان چقدر است‌، گفت: طبق چیزی که خودشان اعلام کرده‌اند در حال حاضر روزانه ۱۰‌هزار بشکه از میدان هنگام برداشت می‌کنند که به نظر ما یک ادعا بیشتر نیست.

یک کشنده دلیل تاخیر

حسنی در پاسخ به این سوال که چرا طرح تولید زودهنگام از این میدان با تاخیر مواجه شده است‌، گفت: در حال حاضر برای نصب جکت تنها یک بارج(کشنده) در کشور وجود دارد و به دلیل فعالیت آن در پارس جنوبی‌، پروژه هنگام با تاخیر مواجه شده است.

حجم نفت و گاز «هنگام»

وی حجم نفت و گاز در جای اولیه میدان در بخش ایرانی را ۷۰۰‌میلیون بشکه و ۲ تریلیون فوت مکعب اعلام کرد و افزود: بر اساس MDP اولیه امکان تولید روزانه ۱۶‌هزار بشکه نفت و ۴۰‌میلیون فوت مکعب گاز با حفر ۲ حلقه چاه جدید و تعمیر و تکمیل چاه هنگام- ۲امکانپذیر است.

به گفته وی، تا ۵ سال پس از تولید نفت به میزان ۱۶‌هزار بشکه در روز به تدریج میزان تولید نفت به حدود ۵‌هزار بشکه در روز کاهش یافت؛ ولی در عوض میزان گاز تولیدی از میدان به ۸۰‌میلیون فوت مکعب افزایش می‌یابد؛ البته مطالعاتی برای تولید روزانه تا ۳۶‌هزار بشکه نفت از این میدان نیز انجام شده است.

پروژه ۴۸۸‌میلیون دلاری

حسنی در مورد میزان سرمایه گذاری در طرح توسعه میدان هنگام گفت: اعتبار مصوب برای اجرای این طرح ۴۸۸‌میلیون دلار است که از این میزان ۲۶۰‌میلیارد تومان آن تاکنون هزینه شده است.

موارد استفاده از نفت «هنگام»

از سوی دیگر عبدالحسین قاصد، مجری طرح توسعه میدان هنگام در شرکت نفت فلات قاره ایران با اشاره به این‌که تاسیسات تفکیک نفت و گاز مربوط به میدان هنگام طوری طراحی شده که امکان افزایش ظرفیت آن تا روزانه ۱۰۰‌هزار بشکه وجود دارد، خاطرنشان کرد: نفت میدان هنگام سبک و با API حدود ۴۲ است که در حال حاضر چند امکان برای مصرف آن داریم. وی ادامه داد: ابتدا انتقال آن به اسکله لافت (متعلق به شرکت ملی گاز) برای صادرات فرآورده‌های نفت یا انتقال به بندر ماهشهر است که هم‌اکنون اجرا می‌شود. راهکار دوم انتقال نفت‌خام به پالایشگاه بندرعباس و راه سوم تکمیل بندر صادراتی کندالو است که هم اکنون در دست اجرا است و در این صورت می‌توانیم مستقیم نفت را صادر کنیم.