احمد بختیار

معاون اول رییس‌جمهوری، هفته گذشته به نیابت از رییس دولت، رئوس طرح تحول اقتصادی را برای اهالی صنعت و معدن برشمرد. اگرچه به جرات می‌توان گفت مهم‌ترین تصمیمی که دولت برای اقتصاد اتخاذ کرده، همین طرح تحول اقتصادی است. با این حال چه مدیران دولتی و چه صاحبنظران و فعالان بخش‌خصوصی صنعت و معدن هنوز اظهارنظری در این باره نکرده‌اند. شاید مهم‌ترین دلیل این سکوت، گستردگی موضوع طرح باشد؛ چرا که امور اساسی همچون یارانه‌ها، نظام بانکی، گمرکی و بیمه‌ای را در برمی‌گیرد. دکتر داوودی، یکی از اهداف عالیه دولت را برای پیاده‌سازی این طرح حذف نظام رانتی عنوان کرده است.

اکنون بازکردن این طرح و بررسی تبعات مثبت و منفی اصلاح ساختار در حوزه‌های مختلف، اهمیت فوق‌العاده‌ای برای صنعت و معدن دارد. فعالان دولتی و خصوصی این حوزه تمام محاسبات سود و زیان، فروش، صادرات، قیمت تمام شده و... شرکت متبوع خود را در نظام فعلی اقتصادی تعریف کرده‌اند.

تولیدات صنعتی و معدنی زیر سایه قیمت‌های فعلی انرژی، حمل‌ونقل و روابط حاکم بر سیستم بانکی و بیمه‌ای بوده است. اگرچه قانون برنامه چهارم مقرر کرده است که تا سال‌های ۹۱ و ۹۲ یارانه‌ها هدفمند شوند، اما دولت عزم خود را برای سرعت بخشیدن به چنین هدفی، جزم کرده است.

دکتر احمد میدری، از کارشناسان اقتصادی که با رییس‌جمهوری دیدار کرده است، به نقل از کتاب گذر ایران در تبدیل ثروت نفت به توسعه عنوان کرد که تاثیر حذف یارانه‌ها بر نرخ حمل‌ونقل بار (۳/۸۸درصد)، سیمان (۷۹درصد)، آب (۷۳درصد)، مواد شیمیایی (۲/۵۹درصد)، حمل مسافر (۶/۵۵درصد)، تولید فلزات (۱۷/۳۰درصد)، تولید مواد غیرفلزی (۵/۳۰درصد) و نساجی (۱۷درصد) است و در یک کلام پایه نرخ تورمی ۵/۳۰درصد افزایش می‌یابد. حال سوال این است که آیا شرکت‌های صنعتی و معدنی بزرگ خط مشی جدیدی برای خود تعریف کرده‌اند و آیا مدیریت راهبردی این شرکت‌ها، اولویتی برای تدوین فعالیت‌های آتی در قالب طرح تحول اقتصادی تعیین کرده‌اند، آیا همچنان می‌توانند براساس مزیت‌هایی همچون انرژی‌های ارزان و مواداولیه داخلی، برنامه‌ریزی کنند و آیا مفهوم مزیت‌های فعلی دچار دگرگونی نمی‌شود.

باز کردن این موضوعات، نیازمند همکاری متقابل وزارت صنایع و معادن با کارشناسان و تشکل‌ها است. این نکته‌ای است که روز گذشته نیز وزیر صنایع و معادن در سخنانی کوتاه با نگارنده مطرح کرد. این وزارتخانه باید ابتدا فضای آینده این حوزه را تحلیل کند و سپس صاحبان صنعت و کارشناسان را با چگونگی اجرای طرح تحول اقتصادی آشنا سازد.