دنیای اقتصاد- ایران با کشورهای همسایه خود ۲۸ میدان مشترک نفتی و گازی دارد که به گفته بسیاری از کارشناسان مستقل، کشور در برداشت از میادین مزبور از همسایگان عرب خود عقب افتاده است. حالا وزیر جدید نفت که کمتر کسی پیش‌بینی می‌کرد که موضع کارشناسان را تایید کند، می‌گوید: «کشورهای عربی به طور گسترده در حال برداشت از میادین مشترک هستند.» به گفته «رستم قاسمی» حق مردم ایران است که نه به طور مساوی، بلکه سهم بیشتری از این منابع داشته باشند. وزیر نفت در اظهارنظر صریح اعلام کرد:

برداشت گسترده نفت مشترک ازسوی اعراب

گروه انرژی - وزیر نفت می‌گوید: «کشورهای عربی به طور گسترده در حال برداشت از میادین مشترک هستند.»

در حالی که برخی از تحلیلگران پیش بینی می‌کردند، وزیر نفت جدید به دلایلی از ابراز نظر صریح در مورد شتاب کشورهای همسایه در برداشت از میادین مشترک، خودداری می‌کند، اما وی در اظهارنظر صریحی اعلام کرده است که برداشت اعراب از میادین مشترک گسترده است.

«رستم قاسمی» با اشاره به وضعیت تولید در میادین مشترک نفت و گاز، می‌گوید: «در حال حاضر میادین مشترک متعدد نفت و گاز با قطر، عراق و کشورهای حاشیه خلیج فارس وجود دارد که این کشورها به طور گسترده در حال برداشت هستند.»

به گزارش خبرنگار ما، این در حالی است که هفته گذشته مدیرعامل شرکت نفت مناطق مرکزی ایران که مسوولیت سه میدان مشترک با عراق را بر عهده دارد، گفته است که ایران از عراق در تولید عقب تر نیست.

حق مردم برداشت بیشتر است

اما وزیر نفت در اظهار نظر جدید خود با اعلام اینکه در حال حاضر برداشت ایران از میادین مشترک در مقایسه با کشورهای همسایه اندک است، می‌افزاید: «حق مردم ایران است که نه به طور مساوی، بلکه سهم بیشتری از این منابع داشته باشند.»

به گزارش خبرنگار ما، جدای از «رستم قاسمی»، پیش از این، «محمدعلی‌آبادی» سرپرست سابق وزارت نفت نیز از برداشت گسترده کشورهای همسایه از میادین مشترک نفت و گاز خبر داده بود.

«محمد علی‌آبادی» گفته بود: «در حال حاضر، گاز ما را در میدان مشترک پارس جنوبی می‌برند و نفت ایران نیز در مرز عراق در حال مکیده شدن است؛ بنابراین وظیفه ملی است که از این سرمایه صیانت کنیم.»

به گزارش خبرنگار ما، برداشت کشورهای همسایه از میدان‌های نفت و گاز ایران حالا به موضوعی بدیهی تبدیل شده است که تا پیش از این، کارشناسان و مدیران اجرایی دولتی، با وجود در دست داشتن اطلاعات کامل، از ابراز نظر درباره آن، خودداری می‌کردند. اینکه میزان برداشت اعراب از میادین مشترک گسترده است، پس از آن مطرح شد که سه هفته قبل، گروهی از کارشناسان حوزه انرژی نیز در نشست «دیپلماسی انرژی ایران؛ فرصت‌ها و چالش‌ها» نسبت به این موضوع هشدار داده و بر تسریع در توسعه میادین مشترک نفت و گاز تاکید کرده‌اند.

«غلامحسین حسن تاش»، رییس سابق موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی از جمله کسانی است که از نقب کشورهای همسایه عربی به منابع هیدروکربوری مشترک با ایران خبر می‌دهد.

مقایسه تولید نفت در میادین مشترک

وی با اشاره به روند توسعه میادین مشترک می‌گوید: «ما در میادین مشترک به تعامل میان دستگاه دیپلماسی و دستگاه انرژی نیاز داریم تا بتوانیم با کشورهای همسایه رقابت موفقی داشته باشیم.» این استاد دانشگاه با بیان اینکه ایران ۲۸ میدان مشترک با کشورهای همسایه دارد، می‌افزاید: «در پارس جنوبی که بزرگ ترین میدان مشترک ایران است، رقیب قطری روزی ۳۶۰ میلیون مترمکعب برداشت می‌کند و ما ۲۱۰ میلیون مترمکعب برداشت می‌کنیم.» به گفته «حسن تاش»، کشور عراق نیز از میادین مشترک با ایران ۲۹۵هزار بشکه نفت برداشت می‌کند که این میزان از طرف ایران ۱۳۰ هزار بشکه است. همچنین در میادین مشترک با امارات نیز این کشور ۱۳۶ هزار بشکه تولید می‌کند، این در حالی است که ایران ۵۶ هزار بشکه تولید دارد.وی با اشاره به روند تولید نفت از میادین مشترک با عربستان اعلام می‌کند: «این موضوع در مورد میادین مشترک با عربستان نیز وجود دارد، به طوری که کشور عربستان از میادین مشترک ۴۵۰ هزار بشکه نفت تولید می‌کند که این میزان در طرف ایرانی ۴۲ هزار بشکه است.»

نقب کشور همسایه

وی با اشاره به لایه نفتی پارس جنوبی نیز گفته بود: «کشور قطر با حفاری ۱۲ کیلومتر حفاری افقی در این لایه از آن برداشت می‌کند.»

این استاد دانشگاه با تاکید بر موضوع رقابت در مساله میادین مشترک می‌گوید: «متاسفانه مشاهده می‌کنیم که طرف مقابل که میدان مشترک با ما دارد، به بخش و لایه‌های ما آمده و این موضوع می‌تواند قابل پیگیری باشد. ما باید مانع حفر چاه‌های افقی در میادین مشترک شویم.»به گزارش خبرنگار ما، وضعیت تولید نفت و گاز ایران از میادین مشترک در حالی از سوی کارشناسان حوزه انرژی حدود سه هفته قبل در آستانه معرفی وزیر نفت به مجلس مورد نقد قرار گرفته بود که وزارت نفت در مقابل انتشار این آمارها در آن مقطع سکوت اختیار کرد. به گفته تحلیل‌گران سکوت وزارت نفت نشان می‌دهد که این آمارها چندان هم از واقعیت دور نیست. در مقابل مدیران دولتی هم به دفاع از آمار تولید ایران پرداختند.

نوید یک زندگی خوب

حال در این وضعیت، وزارت نفت تصمیم دارد که به روند برداشت از میادین مشترک به خصوص میدان مشترک «پارس جنوبی» شتاب دهد؛ به طوری که وزیر نفت می‌گوید: «با تکمیل و راه‌اندازی فازهای جدید، برداشت گاز ایران از میدان پارس جنوبی سه برابر می‌شود.»«قاسمی» با تاکید بر اینکه با اجرای برنامه‌های کوتاه مدت و میان مدت باید درآمدهای نفتی کشورکه بیش از ۹۰ درصد آن از درآمد‌های نفتی تامین می‌شود افزایش یابد، اظهار کرد: «با وجود فعالیت‌های گسترده انجام شده، اما هنوز برداشت درستی از میدان پارس‌جنوبی را آغاز نکرده‌ایم و پیش‌بینی می‌شود به زودی برداشت گاز از این مخزن مشترک به سه برابر شرایط موجود افزایش یابد.» وی با بیان اینکه امسال طرح‌های جدید افزایش تولید گاز از پارس جنوبی در مدار بهره‌برداری قرار می‌گیرد، تاکید کرد: «همزمان با افزایش برداشت نفت و گاز، صنعت نفت محرومیت زدایی به ویژه در مناطق محروم همجوار با صنایع زیرمجموعه وزارت نفت را در دستور کار خود قرار داده است.»

وی افزود: «نوید یک زندگی خوب را می‌دهم و می‌گویم مناطق محروم همجوار صنایع پالایشگاهی از امکانات بیشتری بهره‌مند خواهند شد.»

چالش‌های نفت در میادین مشترک

به گزارش خبرنگار ما، در شرایطی که زنگ خطر تاخیر در برداشت از میادین مشترک به صدا درآمده که به نظر کارشناسان، بسیاری از پروژه‌های نفت و گازی کشور به دلیل نبود وجود سرمایه کافی و تامین به موقع منابع مالی با تاخیر انجام می‌شوند.

کارشناسان معتقدند با وجود برنامه «وزارت نفت» برای شتاب بخشیدن به توسعه میدان مشترک پارس جنوبی، اما عقب ماندگی ۱۱ساله ایران از قطر در برداشت از این میدان یا شتاب عراق در برداشت از تولید نفت میدان‌های مشترک جبران نمی‌شود. در میدان‌های مشترک کشورهای همسایه بیکار ننشسته‌اند و با شتاب در برگزاری مناقصات بین‌المللی سعی دارند که تولید خود را از این میادین افزایش دهند.

البته تاخیر در پروژه‌های نفتی فقط به مسائل مالی محدود نمی‌شود. افزایش محدودیت‌های بین‌المللی و نبود تکنولوژی‌های روز برای استخراج بهینه از چاه‌های کشف شده نفت و گاز، از دیگر چالش‌هایی است که روند تاخیر در پروژه‌های نفت و گازی ایران را افزایش داده است. در واقع به علت وجود شرایط تحریمی، شرکت‌های نفتی غربی که صاحب دانش، تکنولوژی و سرمایه روز هستند و امکان فعالیت در صنعت نفت ایران را ندارند؛ با سرمایه‌گذاری در میادین مشترک در کشورهای همسایه گوی سبقت را از ایران ربوده‌اند. از این طرف، ایران به دلیل اعمال تحریم‌های غرب بیش از همه به همکاری با شرکت‌های هندی و چینی در پروژه‌های نفت و گازی روی آورده که در عمل، باعث بی‌رقیب شدن آنها در ایران شده و توقع شان در انعقاد قراردادهای نفتی را بالا برده است. موضوعی که موج انعقاد قرارداد با پیمانکاران داخلی را افزایش داده است. حال در این شرایط وزیر نفت که به حداقل رساندن تاخیر پروژه‌های نفت و گاز، انضباط مالی و توسعه میادین مشترک را مهم‌ترین سیاست‌های جدید وزارت نفت می‌داند، می‌گوید: «اختیارات مدیران صنعت نفت افزایش یابد.» وی این موضوع را راهکاری جدید برای عبور از تحریم‌ها اعلام می‌کند.