فرید قدیری

صنایع نساجی و پوشاک کشور به کجا می‌رود؟ ویترین بوتیک‌های عرضه لباس در سطح شهر، حکایت از استقرار انواع ماشین‌های کپی مارک‌های خارجی مشهور در برخی کارگاه‌های تولید پوشاک دارد که بدون کوچکترین مراعاتی نسبت به حقوق انحصاری پدید‌آورنده «برند»، مارک‌ها بر روی لباس‌های ایرانی حک می‌شود. چرا تولیدکننده‌های ایرانی پوشاک تصور می‌کنند اگر با نام خارجی وارد بازار شوند برنده هستند و می‌توانند فروش بیشتری داشته باشند؟ مگر نه اینکه در حال حاضر به تعداد انگشتان دست تولیدکننده مشهور پوشاک در کشور وجود دارد که گردش مالی سالانه آنها اگر نگوییم بیشتر از یک کارخانه موجود در صنایع بزرگ است، قطعا کمتر نمی‌تواند باشد. آیا نباید این تعداد تولیدکننده صاحب‌نام پوشاک افزایش پیدا کند یا اینکه قرار و مدارهای نانوشته‌ای وجود دارد که می‌گوید همه چیز باید وارداتی باشد یا اینکه به اسم وارداتی وارد بازار مصرف داخلی شود؟روند تولید زیرزمینی انواع پوشاک در کشور رو به گسترش است، لباس‌هایی که گمنام تولید می‌شوند و برای عرضه به بازار، توسط دستگاه‌های چاپ لیبل به انواع مارک‌های چشم‌پسند بزک می‌شوند.هفته گذشته دوستی از اهالی صنعت نساجی بعد از مراجعه و خرید از یکی از نمایندگی‌های پوشاک تولید داخل، سرخورده از وضعیتی که مشاهده کرده، حکایت کرد: رگال‌های(چوب لباسی) موجود در نمایندگی مملو از لباس‌هایی بود که با دیدن آنها ابتدا می‌شد از سطح رشد صنعت پوشاک کشور به راحتی مطلع شد. اما داخل لباس و در قسمت نصب لیبل به جای آنکه اسم تولیدکننده‌ و ایران چاپ شده باشد، نام مشهور یک برند انگلیسی حک شده بود که کاملا با مشاهده آن در محلی که به اسم نمایندگی فلان پوشاک ایرانی تجهیز شده بود، شوکه شدم.هر چند این اتفاق آنچنان هم بی‌سابقه نیست اما پرسشی که وجود دارد و شاید تا به حال از نگاه بخش خصوصی و سیاست‌گذاران صنعت نساجی و پوشاک مغفول مانده، این است که طی سال‌های اخیر در کنار انواع مشکلات شامل نرخ ارز، قاچاق پوشاک، واردات بی‌رویه و قدیمی بودن خطوط‌تولید، تا چه اندازه دغدغه‌ای به‌نام «برند» در این صنعت مطرح بوده است؟به جرات می‌توان گفت نگاه حاکم در این صنعت به جای فرهنگی، صنعتی بوده به این معنی که به لباس و پوشاک با عینک تولید صنعتی نگاه شده است. این در حالی است که در کشورهایی نظیر ترکیه که سابقه بسیار بسیار کوتاهی در مقایسه با ایران در زمینه تولید پوشاک دارد، بازار مصرف به کارخانه‌ها فرمان می‌دهد که چه نوع لباسی با چه ویژگی‌هایی تولید شود. به همین دلیل است که در حال حاضر بخش قابل توجهی از عرضه پوشاک در بوتیک‌های کشورمان به لباس‌هایی که یا در ترکیه تولید می‌شود یا از آنجا به ایران ترانزیت می‌شود، اختصاص دارد. ضعف برندسازی در صنعت پوشاک حتی کار را به جایی رسانده که برخی برند‌های موجود که جایی در بازار مصرف برای خودشان پیدا کرده‌اند دچار نوعی سردرگمی بین برندشان با برندهای خارجی شده‌اند و متاسفانه دومی را انتخاب کرده‌اند.به نظر می‌رسد برای پایان‌دادن به این وضعیت باید ابتدا اعتماد تولیدکننده داخلی به آنچه تولید می‌کند تقویت شود و بعد از آن تدابیر لازم برای مقابله با کپی برند نیز در صدر قرار بگیرد.