«دنیای‌اقتصاد» شاخص مدیران خرید در رشته‌فعالیت‌های صنعتی را بررسی کرد

فروش صنایع قفل شد

دنیای اقتصاد : بررسی بیش از ۱۱رشته‌فعالیت صنعتی حاکی از این است که فروش بنگاه‏‏‌ها به کف رسیده است. فروش داخلی به دلیل افت تفاضا و فروش صادراتی به دلیل موانع و تحریم‎‏‏‌های داخلی و خارجی برای اغلب بنگاه‎‏‏‌های صنعتی روندی کاهشی داشته است. کاهش فروش در کنار دشواری‏‏‌های تامین مالی ریالی و ارزی نهایتا باعث شده است تا مسیر نقدینگی بنگاه‏‏‌ها مسدود شود و بنگاه‏‏‌ها قادر به تامین مواد اولیه نباشند. بررسی‏‏‌وضعیت شاخص‏‏‌های شامخ در بیش از ۱۱رشته‌فعالیت صنعتی نشان می‌دهد که صادرات و فروش هشت‌گروه روندی کاهشی داشته و با ثبت اعداد زیر و در مرز۵۰ در وضعیت قرمز قرار گرفته است.تقاضای ضعیف داخل و کاهش صادرات و فروش خارجی باعث شده است تا در آبان‌ماه شرکت‌های تولیدی شاخص میزان فروش مشتریان (۴۹.۸۲) را برای پنجمین ماه متوالی کاهشی ثبت کنند؛ هرچند شاخص در مقایسه با ماه قبل کاهش ملایم‏‏‌تری داشته است. ادامه روند کاهشی قدرت خرید و کمبود نقدینگی مشتریان از یک‌سو و کاهش فروش صادراتی در بخش تولید برای پنجمین ماه متوالی از سوی دیگر به دلیل موانع صادراتی ناشی از قوانین غیرکارشناسانه باعث شده است تا صادرات هم نتواند برای جایگزینی شرایط ضعیف تقاضای داخل به کمک تقویت فروش بیاید.

تحلیل داده‌‌‌های به‌دست ‌آمده از بنگاه‌‌‌های اقتصادی حاکی از این است که شاخص مدیران خرید صنعت در آبان‌‌‌ماه با ثبت عدد 53.23 نسبت به ماه قبل تغییر چندانی نداشته و تنها اندکی از شرایط انقباضی خارج شده است. شاخص کل صنعت در تقریبا نیمی از رشته‌فعالیت‌‌‌های صنعتی افت داشته و در میان مولفه‌‌‌های اصلی شاخص موجودی مواد اولیه بیشترین کاهش را نشان داده است.

براساس گزارش اتاق ایران از شامخ صنایع در آبان‌ماه، شاخص سفارش‌‌‌های جدید مشتریان (51.31) در مقایسه با مقدار ماه قبل با کاهش همراه بوده است، اما مقایسه این شاخص با شاخص متناظر کل اقتصاد، نشان می‌دهد که وضعیت تقاضا در بخش صنعت به‌‌‌طور نسبی بهتر از کل اقتصاد است. شاخص میزان صادرات کالا در آبان‌ماه با عدد 47.77 با سرعت بیشتری در مقایسه با ماه قبل کاهش داشته و برای پنجمین ماه پیاپی صادرات کاهشی ثبت شده است. بخشی از کاهش صادرات به دلیل قیمت تمام‌‌‌شده بالای محصولات و قوانین مربوط به تعهد ارزی است (به‌‌‌خصوص آن دسته که مواد اولیه خود را با ارز بازار آزاد تامین می‌کنند) که باعث شده است توان رقابتی برای صادرات کالا کاهش یابد و درنهایت صادرات به‌‌‌صرفه نباشد. سیاست‌‌‌هایی که عدم‌حمایت از صادرات را در پی داشته، باعث کاهش تجارت حتی با کشورهای همسایه شده است.

تولیدکنندگان برای پنجمین ماه متوالی همچنان در تامین مواد اولیه موردنیاز خود با کمبود روبه‌رو هستند و در آبان‌ماه شاخص موجودی مواد اولیه خریداری‌‌‌شده مقدار 48.85 به ثبت رسیده است. این در حالی است که قوانین جدید گمرک در خصوص محدودیت و سهمیه‌‌‌بندی واردات مواد اولیه، بسیاری از شرکت‌ها را دچار نگرانی از کمبود مواد اولیه موردنیاز طی ماه‌‌‌های آتی کرده است. همچنین تداوم مشکل عدم‌تخصیص ارز و عدم‌پرداخت تسهیلات و تامین مالی از سوی بانک‌ها باعث شده است تا شرکت‌ها در تامین مواد اولیه موردنیاز خود به‌‌‌شدت با مشکل نبود نقدینگی روبه‌رو باشند؛ به‌‌‌خصوص که به دلیل عدم‌پرداخت مطالبات شرکت‌ها از سوی برخی دستگاه‌‌‌های دولتی و وصول نشدن چک‌‌‌های مشتریان به دلیل پایین بودن قدرت خرید آنها، شرکت‌ها منابع مالی لازم برای تامین سرمایه در گردش را ندارند.

معضل فروش صنایع لاستیک و پلاستیک

شامخ صنایع لاستیک و پلاستیک با ثبت عدد 63.8 نسبت به ماه پیش بهبود داشته است. با این حال این صنعت با معضل فروش محصولات روبه‌روست؛ معضلی که به دلیل رکود بازار و کاهش تقاضا تشدید شده است. این صنعت در سایر زیرشاخص‌‌‌ها از جمله انتظارات تولید در ماه آینده، میزان صادرات کالا، موجودی محصول، سرعت انجام و تحویل سفارش و... نسبت به ماه قبل روند رو به بهبود را طی کرده است.

افت صادرات صنایع فرآورده‌‌‌های نفت و گاز

شامخ صنایع فرآورده‌‌‌های نفت و گاز با ثبت عدد 46.0 نسبت به ماه قبل به سمت بدتر شدن پیش رفته است. این صنعت در آبان‌ماه با افت میزان صادرات روبه‌رو بوده است. میزان صادرات این صنعت با ثبت عدد40 نسبت به عدد 50 مهرماه با افت قابل‌توجهی روبه‌رو بوده است. مقدار تولید محصولات نیز در این صنعت با ثبت عدد 36.7 و در مقایسه با عدد 59.4 مهرماه روند کاهشی قابل‌توجه داشته است. صنایع فرآورده‌‌‌های نفت و گاز همچنین در آبان‌ماه با افت میزان سفارش‌های جدید مشتریان با ثبت عدد 46.7 روبه‌رو بوده است. این شرایط همچنین سبب کاهش سرعت انجام و تحویل سفارش شده است. کاهش مقدار تولید محصول باعث شده است تا موجودی مواد اولیه با ثبت عدد 53.3 نسبت به مهرماه بهبود یابد. این صنعت همچنین با معضل میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی (50.0) روبه‌روست. شاخص‌‌‌‌‌‌های قیمت خرید مواد اولیه، موجودی محصول، قیمت محصولات تولیدشده و میزان فروش محصولات در این صنعت عدد بالای 50 را به ثبت رسانده، اما سرعت بهبود وضعیت در این شاخص‌‌‌ها نسبت به ماه قبل کاهش یافته است. این وضعیت نهایتا انتظارت تولید در ماه آینده را به عدد 60.0 رسانده است که نسبت به عدد 65.6 ماه قبل حاکی از این است که سرعت بهبود وضعیت در این شاخص کاهش یافته است.

وضعیت قرمز موجودی انبار در صنایع نساجی

شامخ صنایع نساجی نسبت به ماه قبل با ثبت عدد 76.9 روند رو به بهبودی را طی کرده است. موجودی انبار در این صنعت نسبت به ماه قبل اندکی بهبود داشته، اما همچنان با ثبت عدد 38.9 پایین‌ترین میزان را در بین دیگر شاخص‌‌‌ها در این صنعت داشته است. انتظارات تولید نیز با ثبت عدد 72.2 نسبت به سایر صنایع وضعیت مناسب‌‌‌تری دارد، با این حال در مقایسه با ماه قبل (81.3) با سرعت کمتری به سمت بهبود پیش رفته است.

کاهش انتظارات تولید در صنعت خودرو و لوازم‌خانگی

شامخ صنعت خودرو و لوازم‌خانگی با ثبت عدد 60.3 نسبت به ماه قبل روند رو به بهبودی را طی کرده است. وضعیت شاخص‌‌‌های مقدار تولید محصولات، میزان سفارش‌های جدید، میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی، قیمت خرید مواد اولیه، میزان صادرات کالا، قیمت محصولات تولیدشده و مصرف حامل‌‌‌های انرژی، در این صنعت نسبت به ماه قبل بهبود داشته است. با این حال روند رو به بهبود شامخ شاخص‌‌‌های سرعت انجام و تحویل سفارش‌ها، موجودی مواد اولیه، موجودی محصول (انبار)، میزان فروش محصولات و انتظارات تولید در این صنعت کاهش یافته است.

افت تولید در صنایع کانی غیرفلزی

شامخ صنعت کانی غیرفلزی در آبان‌ماه با ثبت عدد 51.7 نسبت به عدد 54.6 مهرماه روند کاهشی داشته است. شاخص‌‌‌های مقدار تولید محصولات، میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی، مصرف حامل‌‌‌های انرژی و میزان فروش محصولات در این صنعت به زیر50 رسیده و نسبت به ماه قبل وضعیت بدتری ثبت شده است. انتظارات تولید در ماه آینده نیز برای این صنعت به 62.5 رسیده، اما نسبت به مهرماه کاهش یافته است. موجودی مواد اولیه نیز در این صنعت با ثبت عدد 46.9 وضعیت مناسبی ندارد. بررسی‌‌‌ها حاکی از این است که این صنعت با کاهش موجودی مواد اولیه، کاهش مقدار تولید، کاهش میزان استخدام و کاهش میزان فروش محصولات وضعیت چندان مناسبی در آبان‌ماه نداشته است. صادرات کالا نیز در این گروه وضعیت رو به بهبودی را ثبت نکرده است.

صادرات صنایع فلزی در کف

شامخ صنایع فلزی در آبان‌ماه (47.8) نسبت به مهرماه (46.7) اندکی بهبود داشته، با این حال این صنعت یکی از پایین‌‌‌ترین میزان‌‌‌های شامخ را در آبان‌‌‌ماه داشته است. مقدار شاخص‌‌‌های میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی، میزان سفارش‌های جدید مشتریان، موجودی مواد اولیه، میزان صادرات کالا، قیمت محصولات تولیدشده و میزان فروش محصولات در این صنعت در آبان‌ماه به زیر 50 رسیده است. میزان صادرات کالا در این صنعت با ثبت عدد 37.8 پایین‌‌‌ترین مقدار را در بین سایر شاخص‌‌‌ها داشته است. انتظارات تولید نیز در آبان‌ماه برای فعالان صنایع فلزی با ثبت عدد 53.3 در مقایسه با مهرماه (62.8) کاهش یافته است.

افزایش انتظارات تولید در صنایع غذایی

شامخ صنایع غذایی در آبان‌ماه با ثبت عدد 55.7 نسبت به مهرماه کاهش یافته است. شامخ مقدار تولید محصولات، میزان سفارش‌های جدید، سرعت انجام و تحویل سفارش‌ها، موجودی محصول (انبار) و قیمت محصول تولیدشده در این صنعت نسبت به ماه قبل کاهش یافته، با این حال انتظارات تولید نسبت به مهرماه با ثبت عدد 64.3 اندکی افزایش را به ثبت رسانده است.

رکود بازار صنایع شیمیایی

شامخ صنایع شیمیایی در آبان‌ماه با ثبت عدد 55.5 نسبت به مهرماه افزایش داشته است. صنایع شیمیایی در این ماه با کاهش صادرات نسبت به مهرماه روبه‌رو بوده‌‌‌اند (47.8). همچنین میزان فروش محصولات در این گروه صنعتی بهبود قابل‌توجهی را نشان نمی‌‌‌دهد. این در حالی است که مقدار تولید محصولات، میزان سفارش‌های جدید، موجودی مواد اولیه، موجودی انبار و میزان استخدام در این صنعت نسبت به مهرماه روند رو به بهبودی را ثبت کرده است. کاهش صادرات و فروش محصولات در صنایع شیمیایی در آبان‌ماه بیانگر رکود تقاضا در بازار داخلی و موانعی است که بر سر راه صادرات وجود دارد. مجموع این عوامل باعث شده است تا با وجود افزایش مقدار تولید محصولات و شامخ، انتظارات تولید در ماه آینده برای این گروه صنعتی با ثبت عدد 66.3 نسبت به مهرماه کاهش یابد.

معضل نبود بازار در صنایع چوب و کاغذ و مبلمان

شامخ صنایع چوب و کاغذ و مبلمان در آبان‌ماه با ثبت عدد 48.2 حاکی از بدتر شدن وضعیت در این صنعت نسبت به ماه قبل است. میزان صادرات کالا (40.9) و میزان فروش محصولات (40.9) در این صنعت روند کاهشی داشته است. مقدار تولید محصولات و میزان سفارش‌های جدید نیز نسبت به مهرماه اندکی بهبود داشته، اما با ثبت عدد زیر 50 به سمت بدتر شدن پیش رفته است. معضل نبود بازار داخلی و خارجی در صنعت چوب و کاغذ و مبلمان نهایتا به کاهش انتظارات تولید نسبت به مهرماه با ثبت عدد59.1 منجر شده است.

معضل مواد اولیه در وسایل نقلیه و قطعات وابسته

شامخ صنعت وسایل نقلیه و قطعات وابسته در آبان‌ماه عدد 47.1 را به ثبت رسانده است. این صنعت نسبت به مهرماه در همه زیرشاخص‌‌‌‎ها بهبود داشته، اما مقدار تولید محصولات، میزان سفارش‌های جدید، موجودی مواد اولیه، میزان صادرات کالا و میزان فروش محصولات در آبان‌ماه به زیر 50 رسیده است؛ وضعیتی که نشان می‌دهد این صنعت نیز با معضل موجودی مواد اولیه، افت تولید و فروش در بازارهای داخلی و خارج روبه‌روست.

افت میزان سفارش‌ها در صنایع پوشاک و چرم

شامخ صنعت پوشاک و چرم در آبان‌ماه با ثبت عدد 47.2 نسبت به مهرماه روند کاهشی داشته است. در این صنعت شامخ شاخص‌‌‌های مقدار تولید محصولات، میزان سفارش‌های جدید مشتریان، سرعت انجام و تحویل سفارش‌ها، میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی، قیمت خرید مواد اولیه، قیمت محصولات تولیدشد و مصرف حامل‌‌‌های انرژی نسبت به مهرماه کاهش یافته است. با این حال انتظارات تولید با ثبت عدد 66.7 نسبت به مهرماه افزایش داشته است. نکته جالب توجه در این گروه صنعتی افزایش شاخص میزان موجودی انبار نسبت به مهرماه است. کاهش میزان سفارش‌ها و مقدار تولید محصولات نیز موجب افزایش موجودی مواد اولیه شده است. صادرات نیز با ثبت عدد 38.9 وضعیت رو به بهبودی در این گروه صنعتی ندارد. شامخ میزان فروش محصولات نیز در مرز 50 قرار دارد که حاکی از افت تقاضای داخلی و معضل فروش است.

کاهش تولید در سایر صنایع

شامخ سایر صنایع نیز با ثبت عدد 35.7 در آبان‌ماه پایین‌‌‌ترین میزان شامخ و نسبت به مهرماه روند کاهشی داشته است. مقدار تولید محصولات، میزان سفارش‌های جدید، سرعت انجام و تحویل سفارش‌ها، موجودی مواد اولیه، موجودی انبار، میزان صادرات در این صنعت به سمت بدتر شدن پیش رفته است. تنها تغییر مثبت در این گروه نسبت به مهرماه افزایش میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی است که همچنان در آبان‌ماه در مرز 50 قرار دارد. انتظارات تولید سایر صنایع نیز با ثبت عدد57.1 نسبت به مهرماه تغییری را ثبت نکرده است.