پایش بخش حقیقی اقتصاد در آبان‏‏‌ماه نشان داد

سرعت‏‏‌گیرهای تولید صنعتی

دنیای اقتصاد : بررسی‏‏‌ها حاکی از آن است که روند تولید و فروش شرکت‌های صنعتی بورسی همچنان کاهشی است. در این بین، شاخص فروش با سرعت بیشتری در مسیر نزولی قرار گرفته است. نمودارهای تولید و فروش شرکت‌های صنعتی بورسی در آبان‏‏‌ماه موید این واقعیت است که جدا از روند نزولی تولید، اقتصاد ایران با بحران تقاضای موثر روبه‌روست که افت فروش بنگاه‏‏‌ها را به دنبال داشته است؛ این در حالی است که میزان تقاضا یکی از عوامل تعیین‏‏‌‏‏‌‏‏‌کننده ادامه حیات یک بنگاه اقتصادی است. براساس گزارش بازوی پژوهشی مجلس از پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران طی سه‌ماه منتهی به آبان‏‏‌ماه سال ۱۴۰۲، رشد میانگین متحرک سه‌ماهه شاخص تولید کاهش ۳.۶درصدی و شاخص فروش آن کاهش ۶.۲درصدی را نشان می‌دهد.

شاخص‌‌‌ تولید و فروش شرکت‌های‌‌‌ صنعتی‌‌‌ بورسی در آبان‌ماه سال ١٤٠٢، ‌‌‌ نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه مشابه‌‌‌ سال قبل‌‌‌ کاهش‌‌‌ ٨ و 7.7درصدی‌‌‌ را تجربه‌‌‌ کرده است. همچنین‌‌‌ شاخص‌‌‌ تولید نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه قبل‌‌‌ کاهش‌‌‌ 4.4درصدی‌‌‌ و شاخص‌‌‌ فروش افزایش‌‌‌ 0.2درصدی‌‌‌ داشته‌‌‌ است. شاخص قیمت فعالیت‌‌‌های صنعتی بورسی نیز نسبت به ماه مشابه سال قبل 24.5‌درصد افزایش و نسبت به ماه قبل 0.5‌درصد کاهش یافته است. در آبان‌ماه سال ١٤٠٢ رشد ‌‌‌ قیمت ماهانه فعالیت‌‌‌های‌‌‌ صنعتی‌‌‌ بورسی‌‌‌ کاهش‌‌‌ منفی‌‌‌ 0.5درصدی‌‌‌ را ثبت‌‌‌ کرده است. همچنین‌‌‌ رشد نقطه‌‌‌به‌‌‌نقطه‌‌‌ با افزایش‌‌‌ 0.5واحد درصدی‌‌‌ نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه قبل‌‌‌، به‌‌‌ 24.5‌درصد رسیده است‌‌‌.

میانگین‌‌‌ سالانه‌‌‌ شاخص‌‌‌ قیمت‌‌‌ نیز در آبان‌ماه سال ١٤٠٢ روند نزولی‌‌‌ یک‌ سال اخیر خود را ادامه‌‌‌ داده و با ٣واحد‌درصد کاهش‌‌‌ نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه قبل‌‌‌، 23.4‌درصد افزایش‌‌‌ نشان می‌دهد. شاخص تولید شرکت‌های معدنی بورسی نیز نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش 2درصدی و نسبت به ماه قبل با کاهش 6.7درصدی مواجه شده است. شاخص فروش این شرکت‌ها نیز نسبت به ماه مشابه سال قبل با کاهش 17.8درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 1.5درصدی مواجه شده است.تحلیل‌‌‌ روند رشد بخش‌‌‌ صنعت‌‌‌ از جنبه‌‌‌های‌‌‌ مختلف‌‌‌، عاملی‌‌‌ کلیدی‌‌‌ در تحلیل‌‌‌های‌‌‌ خرد و کلان اقتصادی‌‌‌ و یکی‌‌‌ از ارکان تصمیم‌گیری‌‌‌ در حوزه اقتصاد است‌‌‌. شاخص‌‌‌ تولید بخش‌‌‌ صنعت‌‌‌ به ‌‌‌دلیل‌‌‌ تاثیر نوسانات سطح‌‌‌ فعالیت‌‌‌ صنعت‌‌‌ بر بخش‌‌‌های‌‌‌ دیگر اقتصاد، به‌‌‌عنوان یک‌‌‌ شاخص‌‌‌ مهم‌‌‌ اقتصادی‌‌‌ کوتامدت مورد استفاده قرار می‌گیرد. مرکز پژوهش‌‌‌های‌‌‌ مجلس‌‌‌ شورای‌‌‌ اسلامی‌‌‌ به‌‌‌صورت ماهانه‌‌‌ شاخص‌‌‌ تولید، فروش و قیمت‌‌‌ شرکت‌های‌‌‌ بورسی‌‌‌ را محاسبه‌‌‌ می‌کند. اهمیت‌‌‌ این‌‌‌ شاخص‌‌‌ به‌‌‌روز، برای‌‌‌ اقتصاد ایران که‌‌‌ تحولات زیادی‌‌‌ دارد بیشتر خواهد بود؛ زیرا بازخورد شوک‌های‌‌‌ واردشده به‌‌‌ اقتصاد ایران و واکنش‌‌‌های‌‌‌ سیاستگذاران باید در تواتر کمتر از فصل‌‌‌ مورد رصد قرار گیرد؛ این‌‌‌ درحالی‌‌‌ است‌‌‌ که‌‌‌ آمار رسمی‌‌‌ بخش‌‌‌ حقیقی‌‌‌ به‌‌‌صورت فصلی‌‌‌ و با تاخیر ارائه‌‌‌ می‌شود.

شاخص تولید و فروش به تفکیک رشته‌فعالیت‌‌‌های صنعتی بورس

در آبان‌ماه سال 1402 نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین 15رشته‌فعالیت صنعتی بورسی در شاخص تولید، 9رشته‌فعالیت افزایش و 6رشته فعالیت کاهش داشته‌اند. رشته‌فعالیت‌‌‌های دارو، لاستیک و پلاستیک و سایر کانی غیرفلزی، بیشترین افزایش در شاخص تولید و رشته‌فعالیت‌‌‌های خودرو و قطعات، شیمیایی به‌جز دارو، چوب و کاغذ بیشترین کاهش را در شاخص تولید تجربه کرده‌‌‌اند. همچنین در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین 15رشته فعالیت صنعتی بورسی 5رشته‌فعالیت افزایش در شاخص فروش و 10رشته‌فعالیت کاهش در شاخص فروش را تجربه کرده‌‌‌اند.

رشته‌فعالیت‌‌‌های لاستیک و پلاستیک، کاشی و سرامیک و سایر کانی غیرفلزی، بیشترین افزایش را در شاخص فروش و رشته‌فعالیت‌‌‌های خودرو و قطعات، محصولات فلزی به‌جز ماشین‌‌‌آلات و تجهیزات و شیمیایی به جز دارو بیشترین کاهش را در شاخص فروش تجربه کرده‌‌‌اند.

در آبان‌ماه سال 1402 نسبت به ماه قبل، رشته‌فعالیت‌‌‌های محصولات فلزی به‌جز ماشین‌‌‌آلات و تجهیزات، خودرو و قطعات و کاشی و سرامیک، در شاخص تولید افزایش داشته‌‌‌‌‌‌اند و رشته فعالیت‌‌‌های شیمیایی به‌جز دارو، فلزات پایه و چوب و کاغذ کاهش را ثبت کرده‌‌‌اند. همچنین در شاخص فروش رشته‌فعالیت‌‌‌های خودرو و قطعات، لاستیک و پلاستیک و کاشی و سرامیک افزایش و رشته‌فعالیت‌‌‌های شیمیایی به‌جز دارو، محصولات فلزی به‌جز ماشین‌‌‌آلات و تجهیزات و تجهیزات برقی کاهش داشته‌‌‌اند.در آبان‌ماه سال ١٤٠٢ نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه مشابه‌‌‌ سال قبل‌‌‌ شاخص‌‌‌ تولید و فروش رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌ خودرو و قطعات کاهش‌‌‌ 28.3 و 22.4درصدی‌‌‌ و نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه قبل‌‌‌ افزایش‌‌‌ 5.3 و 24.2درصدی‌‌‌ داشته‌‌‌ است‌‌‌. همچنین‌‌‌، شاخص‌‌‌ تولید و فروش رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌ شیمیایی‌‌‌ به‌‌‌جز دارو نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه مشابه‌‌‌ سال قبل‌‌‌ کاهش‌‌‌ ١٨ و 8.5درصدی‌‌‌ و نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه قبل‌‌‌ کاهش‌‌‌ 23.1 و 10.3درصدی‌‌‌ داشته‌‌‌ است‌‌‌.

طی‌‌‌ آبان‌ماه سال ١٤٠٢ نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه مشابه‌‌‌ سال قبل‌‌‌ رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌های‌‌‌ دارو، لاستیک‌‌‌ و پلاستیک‌‌‌ و سایر کانی‌‌‌ غیرفلزی‌‌‌ بیشترین‌‌‌ سهم‌‌‌ را در افزایش‌‌‌ شاخص‌‌‌ تولید و رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌های‌‌‌ خودرو و قطعات، شیمیایی‌‌‌ به‌‌‌جز دارو و کاشی و سرامیک ‌‌‌بیشترین‌‌‌ سهم‌‌‌ را در کاهش‌‌‌ شاخص‌‌‌ تولید داشته‌‌‌اند. رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌های‌‌‌ کاشی‌‌‌ و سرامیک‌‌‌، لاستیک‌‌‌ و پلاستیک ‌‌‌و سایر کانی‌‌‌ غیرفلزی‌‌‌ هم بیشترین‌‌‌ سهم‌‌‌ را در افزایش‌‌‌ شاخص‌‌‌ فروش نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه مشابه‌‌‌ سال قبل‌‌‌ و رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌های‌‌‌ خودرو و قطعات، محصولات فلزی‌‌‌ به‌‌‌جز ماشین‌‌‌آلات و تجهیزات و تجهیزات برقی‌‌‌ بیشترین‌‌‌ سهم‌‌‌ را در کاهش‌‌‌ شاخص‌‌‌ فروش داشته‌‌‌اند.

طی‌‌‌ آبان‌ماه سال ١٤٠٢ نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه قبل‌‌‌، رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌های‌‌‌ محصولات فلزی‌‌‌ به‌‌‌جز ماشین‌‌‌آلات و تجهیزات، کاشی‌‌‌ و سرامیک و خودرو و قطعات بیشترین‌‌‌ سهم‌‌‌ را در افزایش‌‌‌ شاخص‌‌‌ تولید و رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌های‌‌‌ شیمیایی‌‌‌ به‌‌‌جز دارو، فلزات پایه‌‌‌ و کک‌‌‌ و پالایش‌‌‌ بیشترین‌‌‌ سهم‌‌‌ را در کاهش‌‌‌ شاخص‌‌‌ تولید داشته‌‌‌اند. همچنین‌‌‌ رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌های‌‌‌ لاستیک‌‌‌ و پلاستیک‌‌‌، کاشی‌‌‌ و سرامیک‌‌‌ و خودرو و قطعات، بیشترین‌‌‌ سهم‌‌‌ را در افزایش‌‌‌ شاخص‌‌‌ فروش و رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌های شیمیایی‌‌‌ به‌‌‌جز دارو، تجهیزات برقی و محصولات فلزی‌‌‌ به‌‌‌جز ماشین‌‌‌آلات و تجهیزات، بیشترین‌‌‌ سهم‌‌‌ را در کاهش‌‌‌ شاخص‌‌‌ فروش ثبت‌‌‌ کرده‌‌‌اند.

شاخص‌‌‌های تولید و فروش رشته‌فعالیت شیمیایی به جز دارو

در آبان‌‌‌ماه سال 1402 شاخص تولید رشته‌فعالیت شیمایی به‌جز دارو برمبنای شرکت‌های بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 18درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 23.1درصدی داشته است. همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 8.5درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 10.3درصدی داشته است.نسبت به ماه قبل تنها شاخص تولید و فروش زیربخش متانول افزایش یافته است. همچنین نسبت به ماه مشابه سال قبل تنها شاخص تولید و فروش زیربخش‌‌‌های کودها و ترکیبات نیتروژن‌‌‌دار و متانول افزایش یافته است.

شاخص‌‌‌های تولید و فروش رشته‌فعالیت فلزات پایه

در آبان‌ماه سال 1402، شاخص تولید رشته‌فعالیت فلزات پایه بر مبنای شرکت‌های بورسی، نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 0.6درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 5.5درصدی داشته است. در مقابل شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش 7.5درصدی و نسبت به ماه قبل کاهش 2.9درصدی داشته است. همچنین نسبت به ماه قبل کاهش شاخص تولید و فروش زیربخش‌‌‌های ورق و پروفیل به کاهش شاخص تولید و فروش منجر شده است. علاوه بر آن، نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش شاخص فروش زیربخش‌‌‌های اصلی سبب کاهش شاخص فروش شده است.

شاخص‌‌‌های‌‌‌ تولید و فروش رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌ غذایی‌‌‌ و آشامیدنی‌‌‌ به‌‌‌جز قند و شکر

در آبان‌ماه سال ١٤٠٢، شاخص‌‌‌ تولید رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌ غذایی‌‌‌ و آشامیدنی‌‌‌ به‌‌‌جز قند و شکر برمبنای‌‌‌ شرکت‌های‌‌‌ بورسی‌‌‌، نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه مشابه‌‌‌ سال قبل‌‌‌ کاهش‌‌‌ 2.1درصدی‌‌‌ و نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه قبل‌‌‌ افزایش‌‌‌ ٤درصدی‌‌‌ داشته‌‌‌ است‌‌‌. همچنین‌‌‌ شاخص‌‌‌ فروش آن نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه مشابه‌‌‌ سال قبل‌‌‌ افزایش‌‌‌ 4.4درصدی‌‌‌ و نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه قبل‌‌‌ افزایش‌‌‌ 8.1درصدی‌‌‌ داشته‌‌‌ است‌‌‌. همچنین نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه قبل‌‌‌ تنها شاخص‌‌‌ تولید زیربخش‌‌‌ روغنی‌‌‌ها افزایش‌‌‌ یافته‌‌‌ ‌‌‌ و ‌‌‌ نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه مشابه‌‌‌ سال قبل‌‌‌ شاخص‌‌‌ تولید و فروش زیربخش‌‌‌های‌‌‌ کیک‌‌‌ و بیسکویت و لبنیات کاهش‌‌‌ یافته‌‌‌ است‌‌‌.

شاخص‌‌‌های‌‌‌ تولید و فروش رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌ دارو

در آبان‌ماه سال ١٤٠٢ شاخص‌‌‌ تولید رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌ دارو برمبنای شرکت‌های‌‌‌ بورسی‌‌‌ نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه مشابه‌‌‌ سال قبل‌‌‌ افزایش‌‌‌ 9.7درصدی‌‌‌ و نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه قبل‌‌‌ افزایش‌‌‌ 4.3درصدی‌‌‌ داشته‌‌‌ است‌‌‌. همچنین‌‌‌ شاخص‌‌‌ فروش آن نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه مشابه‌‌‌ سال قبل‌‌‌ افزایش‌‌‌ 5.8درصدی‌‌‌ و نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه قبل‌‌‌ افزایش‌‌‌ 5.2درصدی‌‌‌ داشته‌‌‌ است‌‌‌. نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه قبل‌‌‌ شاخص‌‌‌ فروش تمام زیربخش‌‌‌ها افزایش‌‌‌ یافته‌‌‌ و تنها شاخص‌‌‌ تولید شربت‌‌‌ و سوسپانسیون و سایر کاهش‌‌‌ یافته‌‌‌ است‌‌‌. همچنین‌‌‌ نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه مشابه‌‌‌ سال قبل‌‌‌ تنها شاخص‌‌‌ تولید و فروش زیربخش‌‌‌ قرص و کپسول کاهش‌‌‌ یافته‌‌‌ است‌‌‌.

شاخص قیمت فعالیت‌‌‌های صنعتی بورسی

در آبان‌‌‌ماه سال 1402، نرخ رشد ماهانه قیمت فعالیت‌‌‌های صنعتی بورسی کاهش منفی 0.5درصدی را ثبت کرده است. رشد نقطه به نقطه هم با افزایش 0.5واحد درصدی نسبت به ماه قبل به 24.5‌درصد رسیده است. میانگین سالانه شاخص قیمت نیز در آبان‌ماه سال 1402 به روند یک‌سال اخیر خود ادامه داده و با 3 واحد‌درصد کاهش نسبت به ماه قبل 23.4‌درصد افزایش نشان می‌دهد.

بررسی شاخص قیمت رشته فعالیت‌‌‌های بورسی نشان می‌دهد که در آبان‌ماه سال 1402، رشته فعالیت‌‌‌های لاستیک و پلاستیک و محصولات فلزی به‌جز ماشین‌‌‌آلات و تجهیزات بالاترین نرخ رشد ماهانه و رشته فعالیت‌‌‌های فلزات پایه و سیمان بالاترین نرخ رشد نقطه به نقطه را تجربه کرده‌‌‌اند.

رشته فعالیت دارو در آبان‌‌‌ماه، نرخ رشد ماهانه مثبت 2.2درصدی داشته است. رشد نقطه به نقطه رشته فعالیت دارو نسبت به ماه پیش کاهش یافته و به 27‌درصد رسیده و میانگین سالانه قیمت نیز 53‌درصد افزایش یافته است.

یکی‌‌‌ از رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌های‌‌‌ دیگری‌‌‌ که‌‌‌ در ماه‌های‌‌‌ ابتدایی‌‌‌ سال ١٤٠١ مشمول حذف ارز ترجیحی‌‌‌ شد، رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌ غذایی‌‌‌ و آشامیدنی‌‌‌ به‌‌‌جز قند و شکر بود. بررسی‌‌‌ روند قیمت‌ها در این‌‌‌ رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌ هم‌‌‌ بعد از گذشت‌‌‌ چند ماه از اعمال این‌‌‌ سیاست‌‌‌ جالب‌‌‌ توجه‌‌‌ است. با حذف ارز ترجیحی‌‌‌ مواد اولیه‌‌‌ رشته ‌‌‌فعالیت‌‌‌ غذایی‌‌‌ و آشامیدنی‌‌‌ به‌‌‌جز قند و شکر، رشد ماهانه‌‌‌ شاخص‌‌‌ قیمت‌‌‌ این‌‌‌ رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌ در اردیبهشت‌‌‌ و خرداد سال ١٤٠١ به‌‌‌ حدود ٤٥ و ٥٠‌درصد رسید، اما در ماه‌های‌‌‌ بعد و پس‌‌‌ از تخلیه‌‌‌ اثر این‌‌‌ شوک به‌‌‌شدت کاهش‌‌‌ یافت‌‌‌. همچنین‌‌‌ پس‌‌‌ از افزایش‌‌‌ در ماه‌های‌‌‌ اخیر، در آبان‌ماه رشد ماهانه ‌‌‌مثبت‌‌‌ 0.5درصدی‌‌‌ داشته‌‌‌ است‌‌‌. به‌‌‌طور مشابه‌‌‌ رشد نقطه‌‌‌به‌‌‌نقطه‌‌‌ شاخص‌‌‌ قیمت‌‌‌ در این‌‌‌ رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌ هم‌‌‌ کاهشی‌‌‌ شده و در آبان‌ماه به‌‌‌ ١١‌درصد رسیده است‌‌‌. میانگین‌‌‌ سالانه‌‌‌ قیمت‌‌‌ در این‌‌‌ رشته‌‌‌فعالیت‌‌‌ از فروردین‌‌‌ماه نزولی‌‌‌ بوده و به‌‌‌ ٤١‌درصد رسیده است‌‌‌.

شاخص‌‌‌های‌‌‌ تولید و فروش شرکت‌های‌‌‌ معدنی‌‌‌ بورسی‌‌‌

در آبان‌ماه سال ١٤٠٢، شاخص‌‌‌ تولید شرکت‌های‌‌‌ معدنی‌‌‌ بورسی‌‌‌ نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه مشابه‌‌‌ سال قبل‌‌‌ با کاهش‌‌‌ ٢درصدی‌‌‌ و نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه قبل‌‌‌ با کاهش‌‌‌ 6.7درصدی‌‌‌ مواجه‌‌‌ شده است. همچنین شاخص‌‌‌ فروش شرکت‌های‌‌‌ معدنی‌‌‌ بورسی‌‌‌ نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه مشابه‌‌‌ سال قبل‌‌‌ با کاهش‌‌‌ 17.8درصدی‌‌‌ و نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه قبل‌‌‌ با افزایش‌‌‌ 1.5درصدی‌‌‌ مواجه‌‌‌ شده است‌‌‌. نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه قبل‌‌‌ تنها شاخص‌‌‌ تولید و فروش زیربخش‌‌‌ گندله‌‌‌ افزایش‌‌‌ یافته‌‌‌ است‌‌‌. همچنین‌‌‌ نسبت‌‌‌ به‌‌‌ ماه مشابه‌‌‌ سال قبل‌‌‌ شاخص‌‌‌ تولید زیربخش‌‌‌ گندله و سایر کاهش‌‌‌ یافته‌‌‌ است‌‌‌.