روند نزولی بارش‌‌‌های کشور در ۵۵ سال اخیر
به گزارش پایگاه اطلاع‌‌‌رسانی وزارت نیرو (پاون)، محمد جوان‌‌‌بخت، معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا و مدیرعامل شرکت ملی منابع آب ایران در گردهمایی منطقه‌‌‌ای تغییر اقلیم (اثرات و سازگاری) که به همت مرکز منطقه‌‌‌ای آب شهری و با همکاری موسسه تحقیقات آب و با حضور کارشناسان و اساتید حوزه اقلیم‌‌‌شناسی و هواشناسی در سالن کرخه شرکت توسعه آب و نیروی ایران برگزار شده است، پدیده تغییر اقلیم را مورد اشاره قرار داد و اظهار کرد: امروزه تغییر اقلیم به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌‌‌های عصر حاضر شناخته می‌شود.
او افزود: تغییر اقلیم یا دگرگونی اقلیم، پدیده‌‌‌ای است که منجر به افزایش میانگین دمای زمین و اقیانوس‌‌‌ها شده است.
جوان‌‌‌بخت بیان کرد: بر اساس یافته‌های هیات بین‌‌‌‌‌‌الدول، تغییرات آب و هوایی (IPCC)، نقش بشر در ایجاد و گسترش تغییرات جوی غیرقابل انکار است. فعالیت‌‌‌های انسانی از قبیل جنگل‌‌‌زدایی و تغییر کاربری زمین، مصرف سوخت‌‌‌های فسیلی و دامپروری‌‌‌های صنعتی از مهم‌ترین عوامل تشدید شرایط تغییر اقلیم به حساب می‌‌‌آیند. او گفت: تغییرات اقلیم با اثرگذاری بر دما و افزایش آن، علاوه‌‌‌بر تغییر دادن الگوی بارش و افزایش تبخیر و تعرق گیاهان، موجب کاهش کمیت و کیفیت منابع آب شده است.
مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران با بیان اینکه چرخه هیدرولوژیکی بیشترین اثرپذیری را از تغییر اقلیم دریافت می‌‌‌کند، خاطرنشان کرد: به احتمال زیاد تا پایان این قرن، بارش باران‌‌‌های شدید در عرض‌‌‌های میانی زمین و مناطق مرطوب گرمسیری بیشتر خواهد شد. این در حالی است که در همین دوره، انتظار افزایش شدید تعداد خشکسالی‌‌‌ها و افت جریان‌‌‌های سطحی نیز وجود دارد. جوان‌‌‌بخت گفت: طبق گزارش مراجع معتبر، موقعیت جغرافیایی ایران در محدوده‌‌‌ای است که بیشترین تبعات منفی تغییر اقلیم متوجه آن است.
او افزود: تبعات این تغییرات، محدود به متوسط متغیرهای آب و هوایی نیست، بلکه به‌‌‌شدت وقایع هیدرولوژیک را تحت تاثیر قرار می‌دهد. رخدادهایی از این دست طی سال‌های اخیر، به‌‌‌طور مکرر در ایران و همسایگان قابل مشاهده بوده است.
جوان‌‌‌بخت اظهار کرد: امروزه کشورهای مختلف جهان نحوه تعامل و رویارویی با پیامدهای نامطلوب اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی تغییر اقلیم را به‌عنوان مولفه‌‌‌ای با اولویت بالا در دکترین امنیت ملی خود قرار داده‌‌‌اند. بنابراین باید این پدیده در برنامه‌‌‌ریزی‌‌‌های توسعه از جمله توسعه طرح‌ها و زیرساخت‌‌‌های آبی و بهره‌‌‌برداری از آنها به رسمیت شناخته شود و مورد توجه قرار گیرد.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا خاطرنشان کرد: توجه به راهکارهای سازگاری با پیامدهای تغییر اقلیم، در کنار تسکین یا کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای از وظایف حاکمیتی به حساب می‌‌‌آید. او ادامه داد: برای انجام این کار و انتخاب گزینه‌های مناسب، باید بیش از هر اقدامی، ارزیابی دقیقی از شرایط آتی انجام داد. سپس با سرمایه‌‌‌گذاری در فناوری‌‌‌های نوین، به‌‌‌خصوص فناوری‌‌‌هایی که توجه آنها در جهت صرفه‌‌‌جویی مصرف آب یا افزایش بهره‌‌‌وری آب در بخش‌های مختلف مصرف است، توان سازگاری را افزایش داد. جوان‌‌‌بخت اضافه کرد: همچنین با پایش مستمر میزان ردپای کربن در محصولات و کالاهای تولیدی، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای مورد توجه قرار گیرد.
مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران، توانمند‌‌‌سازی سازمان‌های رسمی و جامعه برای آمادگی در جهت سازگاری با پدیده تغییر اقلیم را امری گریزناپذیر دانست و بیان کرد: امروزه ما بیش از هر زمانی نیاز به توسعه سازمان‌های یادگیرنده داریم، سازمان‌هایی که دانش فرا می‌گیرند، دانش تولید می‌‌‌کنند، دانش به اشتراک می‌‌‌گذارند و توانایی لازم را برای تعامل با تغییرات محیطی دارند. او افزود: از طرفی ارتقای حکمرانی آب در جهت تطبیق تصمیم‌گیری‌‌‌های بخش آب برای مدیریت تبعات این پدیده بسیار ضروری است. ضمن آنکه با توجه به فرابخشی بودن موضوع آب، تحقق این امر تنها معطوف به وزارت نیرو و بخش آب نیست.
جوان‌‌‌بخت گفت: مطابق توصیه IPCC برای افزایش سازگاری با شرایط جدید اقلیمی و کاهش آسیب‌‌‌پذیری ناشی از آن، همزمان باید هم بر افزایش عرضه و هم بر مدیریت تقاضا توجه داشت.
او به ضروری‌‌‌ترین اقدامات سازگاری بیشتر با تغییرات اقلیمی در بخش تقاضا اشاره و اظهار کرد: بهبود راندمان آب مصرفی از جمله از طریق بازیافت و بازچرخانی آب، کاهش تقاضای آب برای کشاورزی از طرق تغییر الگوی کشت، روش‌های کشاورزی، زمان کاشت، مدیریت آب مجازی و...، کاهش شدت مصرف آب در بخش صنعت، اصلاح الگوی مصرف شرب و کاهش هدررفت، توسعه بازار آب از جمله ضروری‌‌‌ترین اقدامات است.
جوان‌‌‌بخت با تشریح ضروری‌‌‌ترین اقدامات برای سازگاری بیشتر با تغییرات اقلیمی در بخش عرضه، از برداشت آینده‌‌‌نگر از منابع آب زیرزمینی و مدیریت توامان آبهای سطحی و زیرزمینی، مدیریت ریسک، پیش‌‌‌بینی کوتاه‌‌‌مدت و میان‌‌‌مدت و بلندمدت و استفاده از آنها در بهنگام‌‌‌سازی قواعد بهره‌‌‌برداری از تاسیسات آبی، توسعه استفاده از منابع آب نامتعارف، استحصال آب باران و استفاده از منابع تجدیدپذیر و کاهش وابستگی به منابع محدود انرژی و به‌‌‌نوعی تنوع‌‌‌بخشی به سبد منابع انرژی نام برد.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا با بیان اینکه کشور ما نیز به‌‌‌شدت تحت تاثیر پدیده تغییر اقلیم قرار دارد، بیان کرد: طی یک دوره ۵۵ ساله از آمار بارش در کشور، میزان متوسط بارندگی تقریبا هر ۱۰ سال یکبار کاهش محسوس داشته است؛ به‌نحوی‌که میزان بارش از حدود متوسط ۲۴۸میلی‌‌‌متر به ۲۲۴میلی‌‌‌متر طی ۱۵سال اخیر رسیده و میزان دما نیز حدود ۱.۱درجه سانتی‌‌‌گراد طی بیش از ۵۰ سال افزایش داشته است. او اضافه کرد: با وجود این تغییرات در میزان بارش‌‌‌ها و دمای کشور که منجر به کاهش حدود ۳۰میلیارد مترمکعبی در منابع آب تجدیدشونده کشور شده است، میزان مصرف آب رشد فزاینده‌‌‌ای داشته و بنابراین اثرات کمبود آب در برخی مناطق کشور به وضوح قابل مشاهده است. جوان‌‌‌بخت گفت: بنابراین ما در بخش آب کشور باید برنامه‌های سازگاری و تسکین اثرات پدیده تغییر اقلیم را با جدیت دنبال کنیم. از این منظر جای بسی خوشوقتی است که این کارگاه منطقه‌‌‌ای با ابتکار مرکز مدیریت آب شهری در کشور ما برگزار می‌شود و با حضور خبرگان ملی و بین‌المللی می‌توانیم از تجربیات آنها برای مدیریت این پدیده استفاده کنیم.
