اجرای آزمایشی «بازار آب» در ۵ دشت بحرانی کشور
به گزارش «ایلنا»، سید محمد آهویی در خصوص ضرورت اجرای طرح پیادهسازی و اداره بازار آب در مناطق منتخب پایلوت در کشور گفت: مروری کوتاه بر تاریخچه مدیریت منابع آب نشان میدهد که در دهههای ۱۳۵۰ و ۱۳۶۰ پروژهها و برنامههای آبی کشور برای پاسخگویی به تقاضاهای موجود تنظیم میشد و در این بین به موضوع صیانت از منابع آب توجه کافی نمیشد. مدیرکل دفتر اقتصاد و بهرهوری آب در این باره افزود: از اواسط دهه ۱۳۷۰ و پس از آن در دهه ۱۳۸۰ بهواسطه کاهش منابع آبهای سطحی و زیرزمینی و همچنین رشد جمعیت و افزایش تقاضا برای اجرای طرحهای توسعه در کشور، برنامههای مدیریت منابع آب کشور تا حدودی اصلاح و این بار تلاش شد تا به جای سیاستهای عرضه بیرویه آب، موضوع مدیریت توامان عرضه و تقاضا در دستور کار قرار بگیرد.
او ادامه داد: از دهه ۱۳۹۰ به این سو نیز با توجه به کاهش شدید منابع آبی کشور و ارزیابیهایی که از فقر منابع آبی، افزایش اضافهبرداشت از منابع آب زیرزمینی و تشدید فشار بر آبخوان، کاهش کیفیت آب و پیامدهای زیستمحیطی و بروز مشکلات جدی در مدیریت آب کشور حکایت داشت، موضوع صیانت از منابع آب در دستور کار قرار گرفت و تلاش شد تا برنامههایی در جهت مدیریت تقاضا و مدیریت بهینه منابع آب اجرایی شود. آهویی گفت: تقویت و ساماندهی بازار آب یکی از برنامههایی است که براساس مصوبه شورای عالی آب در طرح تعادلبخشی در برنامه کار وزارت نیرو قرار گرفته و مطالعاتی نیز در این زمینه انجام شده است و تلاش میشود با کمک آن ضمن ضابطهمند کردن میزان و نحوه مصرف آب، بخشی از آب مورد تقاضا از طریق اجرای سیاستهای بازتخصیص آب از طریق جابهجایی مصرف به بخشهای کارآتر و بهرهورتر، در چارچوب قواعد و مقررات تنظیمی برای متقاضیان فراهم شود.
وی ادامه داد: علاوه بر این تلاش میشود تمهیداتی اتخاذ شود که تامین تقاضاهای روزافزون از طریق مدیریت مصرف و افزایش بهرهوری آب بهرهبرداران مجاز موجود تامین و از افزایش برداشت غیرمجاز و فشار بر منابع آب جلوگیری شود. مدیرکل دفتر اقتصاد و بهرهوری آب اظهار کرد: از جمله اهداف اصلی که این پروژه دنبال میکند موضوع ارتقای بهرهوری آب است که در مبادلات آبی بسیار محدودی که در برخی مناطق پایلوت نیز انجام شده است، ارزیابیهای اولیه نشان میدهد که بازار آب میتواند نقش موثری در این زمینه ایفا کند. آهویی در ادامه گفت: وزارت نیرو به عنوان نماینده دولت در اجرای طرح بازار آب نقش تسهیلگر را ایفا میکند و چند کارگزاری در این حوزه فعال میشوند که وظیفه ایجاد ارتباط میان عرضهکنندگان آب با متقاضیان را بر عهده دارند.
او در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: در حال حاضر این طرح در برخی دشتهای بحرانی در پنجاستان کشور و در مناطق محدودی از استانهای یزد، اصفهان، البرز، قزوین، هرمزگان و سمنان به صورت پایلوت در حال اجراست و امیدواریم با فراهم شدن بسترهای لازم و رفع ایرادات این طرح بهزودی در دیگر دشتهای بحرانی کشور نیز اجرایی شود. مدیرکل دفتر اقتصاد و بهرهوری آب ادامه داد: اجرای طرح بازار آب نیازمند الزامات و مقدماتی است که از جمله آن راهاندازی سامانه معاملات است که تعدادی از شرکتهای دانشبنیان در این حوزه قرار است با وزارت نیرو همکاری کنند.
آهویی همچنین با اشاره به اینکه از جمله شروط اجرایی شدن این طرح در دشتهای مختلف کشور این است که پیش از اجرایی شدن آن، دیگر مقدمات مدیریت بهینه آب مانند نصب کنتورهای هوشمند، تحویل حجمی آب، مسدود کردن چاههای غیرمجاز و اصلاح الگوی کشت اجرایی شود، تاکید کرد: در صورتی که این مقدمات در دشتهای بحرانی کشور اجرا نشود، آن دشت استانداردهای لازم برای اجرای طرح بازار آب را به دست نمیآورد. او با اشاره به عملیاتی کردن این طرح در دشت قزوین و دشت خواف افزود: طرح بازار آب به صورت پایلوت در استان قزوین و شهرستان خواف استان خراسان رضوی اجرا شده و بررسی نتایج آن نشان میدهد که بازار آب میتواند به افزایش بهرهوری و ارزش اقتصادی آب منجر شود. آهویی در مورد سازوکار عملیاتی اجرای طرح بازار آب نیز گفت: مالک چاه کشاورزی که دارای پروانه بهرهبرداری معتبر است و روی چاه کنتور هوشمند نصب کرده است، میتواند در صورت رعایت الگوی کشت، آب مازاد ناشی از صرفهجویی خود را که در چارچوب پروانه بهرهبرداری مجاز به برداشت آن است، با قیمتی که در بازار تعیین میشود عرضه کند.