قطعی و افت فشار آب و سرگردانی شهروندان تهرانی ادامه دارد
مانور تانکر آب در پایتخت
عكس: صبا طاهریان
روزهای گرم امسال در حالی آغاز شده که در کنار نگرانی و تهدید هرساله قطعی برق، شهروندان در سال جاری با قطعی گسترده آب در پایتخت و برخی مناطق استان البرز روبه‌رو هستند. در حالی آبفای تهران در تدارک برنامه‌‌‌های فرهنگی هفته «صرفه‌‌‌جویی در مصرف آب» است و مسوولان بر اصلاح الگوی مصرف برای عبور از بحران آب تاکید دارند که گزارش‌‌‌ها حاکی است اساسا آبی برای مصرف وجود ندارد و مردم مناطق متعددی از پایتخت، از جمله انقلاب، میرزای‌شیرازی، سنایی، مطهری، مرزداران، شریعتی، پونک، کارگر، بهار شیراز، فرشته، چهارراه زرتشت، بهجت‌‌‌آباد و پاتریس طی روزهای اخیر برای انجام امور ساده روزانه نیز به آب دسترسی نداشته‌‌‌اند و تانکرهای آبرسانی و مردم دبه به دست در نقاط مختلف پایتخت مشاهده شده‌اند.
قطعی آب اما در حالی وارد پنجمین روز می‌شود که براساس اطلاعیه‌‌‌ای که شرکت آب و فاضلاب تهران روز دوشنبه منتشر کرد، قرار بود این مشکل تا ساعاتی بعد از انتشار این اطلاعیه حل شود؛ اما نه‌تنها مشکل قطعی و افت فشار آب مطابق آنچه آبفای تهران وعده داد حل نشد، بلکه تا روز بعد و زمان تنظیم این گزارش نیز قطعی آب همچنان ادامه داشت. از همین‌رو به نظر می‌رسد اطلاعیه آبفای تهران بیش از آنکه در جهت اطلاع‌‌‌سانی صحیح به شهروندان مستاصل باشد، به‌منظور کاهش فشار رسانه‌‌‌ای منتشر و به طور گسترده به رسانه‌‌‌ها ارسال شده بود. در همین راستا پیگیری‌‌‌های روز گذشته «دنیای‌اقتصاد» برای گفت‌وگو با مسوولان آبفای تهران و بررسی دلایل قطعی آب و اطلاع‌‌‌رسانی صحیح به شهروندان نیز بدون نتیجه ماند. سامانه ۱۲۲ نیز طی روزهای اخیر پاسخگوی شهروندان نبود. از طرفی گزارش‌‌‌ها حاکی از کمیاب‌شدن آب‌معدنی در فروشگاه‌‌‌ها و مغازه‌‌‌های برخی از مناطق تهران همزمان با طولانی شدن ساعات قطعی کامل آب است.
در اطلاعیه روز دوشنبه آب و فاضلاب تهران عنوان شده بود، براثر بارش باران، جاری شدن سیلاب و رانش گسترده زمین و کوه در حوالی جاده چالوس، مسیر انتقال آب از سد امیرکبیر به تاسیسات آبرسانی تهران در بستر رودخانه کرج مسدود شده بود و در پی این حادثه، بلافاصله گروه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های عملیاتی به همراه تجهیزات و ماشینآلات در منطقه حاضر شدند و عملیات رفع انسداد مسیر باتلاقی رودخانه آغاز شده است. این اطلاعیه با تایید افت فشار آب و تحت‌تاثیر قرار گرفتن تعادل شبکه توزیع آب در جریان رفع انسداد مسیر انتقال آب و تغییر ناگهانی رفتار مصرف، از اندیشیده شدن تمهیداتی برای توزیع مدیریت‌شده آب خبر داده بود؛ تمهیداتی که به نظر می‌رسد بخشی از آن مربوط به استقرار تانکرهای توزیع آب در شهر است.
محسن اردکانی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران در گفت‌وگو با بخش خبر شبکه ۵ تلویزیون با اشاره به سیل جاده چالوس و صعب‌‌‌العبور بودن و سختی دستیابی به محل حادثه برای ماشینآلات از باز شدن مسیر جریان انتقال آب از سد امیرکبیر به تهران بعد از ۱۲ساعت خبر داد. به گفته او از آنجا که آب انتقال‌یافته از سد امیرکبیر به تهران همچنان آب خام است و باید در تصفیه‌‌‌خانه‌‌‌ها و طی فرآیندی به آب مصرفی شهروندان تبدیل شود، حل مشکل افت فشار آب تعدادی از مناطق تهران به‌تدریج طی روزهای آینده حل می‌شود.
او این فرآیند را مستلزم انتقال تدریجی آب عنوان کرد و گفت: از آنجا که مسیری که آب را به تهران منتقل می‌کند، سیلابی و ناپایدار است، این فرآیند زمان‌بر است. اردکانی عنوان کرد: مشکل آب بخشی از مناطق تهران تا پایان شب (سه‌‌‌شنبه‌شب) حل می‌شود و پس از آن با انتقال آب از سد امیرکبیر به سمت تصفیهخانههای تهران رفته‌رفته مشکل مابقی مناطق نیز حل خواهد شد. به گفته او ۲۰درصد آب تهران از سد امیرکبیر تامین می‌شود و با مشکل پیش‌آمده طبیعتا یک‌پنجم مناطق شهر باید با مشکل قطعی و افت فشار آب مواجه می‌‌‌شد اما تلاش کردیم این مناطق را به حداقل برسانیم. در همین راستا روز گذشته رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز با اشاره به اینکه آب تهران مشکل آلودگی زیست‌محیطی ندارد و این موضوع دلیل قطعی آب نبوده است، جاری شدن سیلاب را دلیل قطعی آب و افت فشار در برخی مناطق عنوان کرد.
نگرانی از استمرار افت فشار آب در پایتخت
با این حال، با آغاز فصل گرما و افزایش مصرف آب نگرانی از تکرار قطعی‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مکرر آب همچنان وجود دارد. بررسیها حاکی از این است که پیش از شروع تابستان مصرف آب در اقصی‌‌‌نقاط ایران افزایش پیدا کرده و در صورتی که این روند ادامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌دار باشد، این احتمال وجود دارد که افت فشار آب هم ادامه پیدا کند. در این راستا بهینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی مصرف آب به‌‌‌عنوان راهی برای جلوگیری از قطعی یا کاهش فشار آب، آن هم در آستانه تابستان و افزایش دما مورد تاکید مسوولان است. کارشناسان پیش از این نیز در مورد کمبود آب در تابستان امسال هشدار داده و پیش‌بینی کرده بودند که تابستان سال‌جاری نسبت به سال گذشته گرم‌‌‌تر باشد. به گفته آنها به علت شدت گرما در نیمه‌‌‌جنوبی کشور تبخیر آب بیشتر و دسترسی به آب محدودتر می‌شود. براین اساس، استان‌‌‌هایی همچون تهران به دلیل جمعیت زیاد، خراسان‌رضوی به دلیل کاهش ۵۲درصدی بارش‌‌‌ها نسبت به بلندمدت و کمبود ذخایر آبی پشت سدها و همچنین جمعیت بالای شهرستان‌‌‌هایی همچون مشهد و سیستان و بلوچستان به دلیل ذخایر بسیار پایین چاه‌‌‌‌نیمه‌‌‌ها در شمال استان و عدم‌ورود آب از افعانستان و نبود بارش مناسب بیش از سایر مناطق کشور با تهدید کمبود آب روبه‌رو هستند. مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان‌رضوی روز گذشته خبر داد که خشکسالی شدید در استان باعث کاهش منابع آب شرب ۳۶شهر و ۶۵۰روستا در این استان شده است.
با این حال مسوولان همچنان اشتباهات الگوی مصرف را یکی از دلایل مشکلات کمبود آب در پایتخت عنوان می‌کنند. محسن اردکانی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران، اوایل خردادماه با انتقاد از شیب صعودی مصرف آب در روزهای ابتدایی خرداد گلایه کرده و گفته بود: با وجود آنکه مصرف آب امسال در اردیبهشت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماه نسبت به سال گذشته قابل قبول بوده، در چهارم خردادماه از ساعت ۱۲ تا ۱۲:۴۵ در هر ثانیه ۵۲هزار لیتر آب مصرف شده که این رقم به طور میانگین در آن روز ۴۱هزار لیتر بوده، در حالی که سال گذشته در این زمان ۳۷هزار لیتر آب مصرف شده است. به گفته وی، مدیریت بهینه مصرف آب‌شرب در دسترس‌‌‌ترین راه‌‌‌حل مشکل کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌آبی تهران است. در صورتی که بارش به اندازه کافی نباشد، راهی برای تامین آب اضافی نداریم و در این شرایط باید همه به مدیریت مصرف آب توجه بیشتری داشته باشیم. اردکانی در حالی از این مسائل سخن به میان آورده است که تنها ۲درصد مشترکان شهر تهران بیش از دوبرابر الگو مصرف می‌کنند. این مقام مسوول همچنین گفته بود: مشترکانی که در ماه بیش از ۴۸مترمکعب آب مصرف می‌کنند، در مرحله اول تذکر و در صورتی که مصرف را کاهش ندهند، اخطار دریافت می‌کنند و در صورت بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌توجهی به اخطارها، برای رعایت حقوق سایر شهروندان، آب مشترکان بدمصرف در ساعاتی از روز قطع می‌شود. اما نوک پیکان قطعی آب اکنون به سمت مردم عادی نشانه رفته است.
کاهش ۴۱میلیون مترمکعبی حجم آب سدهای تهران
امسال پایتخت نیز مانند وضعیت برخی شهرهای جنوبی و مرکزی کشور در سال‌های اخیر، با کمبود و قطعی آب با آغاز فصل گرما روبه‌روست و وضعیت سدهای تهران نگرانی از استمرار قطعی آب در این کلان‌شهر را تشدید می‌کند. براساس آخرین آمار اعلام‌شده، حجم کل مخازن سدهای پنج‌‌‌گانه تهران نسبت به سال قبل ۴۱میلیون مترمکعب کاهش یافته است؛ این در حالی است که گرما نیاز آبی را تشدید می‌کند. از طرفی با واردشدن به فصل گرما، حدود ۳میلیون کولر آبی در پایتخت وارد مدار خواهند شد و هر کولر آبی معادل ۳۰۰لیتر در شبانه‌‌‌روز آب مصرف خواهد کرد.
بررسیها نشان می‌دهد که در حال حاضر سدهای پنج‌‌‌گانه تهران ۵۰۴میلیون مترمکعب آب دارند، این در حالی است که سال گذشته در همین زمان حجم آب سدهای تهران ۵۴۵میلیون مترمکعب ثبت شده است. در حال حاضر سد امیرکبیر ۱۱۰میلیون مترمکعب آب دارد که این عدد در سال گذشته ۱۰۰میلیون مترمکعب ثبت شده بود و نسبت به سال قبل ۹میلیون مترمکعب افزایش داشته؛ اما در مقایسه با سال نرمال این عدد ۶۸میلیون مترمکعب منفی بوده است. سد لتیان در حال حاضر ۶۵میلیون مترمکعب آب دارد که در سال قبل این عدد ۶۲میلیون مترمکعب ثبت شده بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳میلیون مترمکعب رشد و نسبت به سال نرمال ۱۱میلیون مترمکعب کاهش داشته است.
وضعیت حجم مخازن سد لار نیز گویای موجودی ۵۲میلیون مترمکعب آب است که این عدد در سال قبل ۷۴میلیون مترمکعب بود که نسبت به سال قبل ۲۳میلیون مترمکعب و نسبت به سال نرمال ۱۱۹میلیون مترمکعب کاهش یافته است. حجم آب سد طالقان در شرایط کنونی ۲۱۹میلیون مترمکعب ثبت شده که در مقایسه با سال قبل که عددی معادل ۲۳۷میلیون مترمکعب بوده، ۱۸میلیون مترمکعب و نسبت به سال نرمال ۱۲۸میلیون مترمکعب کاهش داشته است. حجم مخزن در سد ماملو نیز ۵۹میلیون مترمکعب ثبت شده که این عدد در سال قبل ۷۱میلیون مترمکعب بوده است. این اعداد حاکی از کاهش ۱۲میلیون مترمکعبی حجم مخزن سد نسبت به سال قبل و کاهش ۱۰۹میلیون مترمکعبی نسبت به سال نرمال است.
