مسوولان و مدیران اقتصادی در ایران وظایف و اختیارات گسترده‌ای دارند و به دلیل حجم بزرگ اقتصاد دولتی و پراکنده شدن منافع‌ سازمان‌های پرشمار و سلیقه‌های متفاوت، مفاهیم و متغیرهای اقتصادی معنای خود را از دست می‌دهند. فعالان اقتصادی در این وضعیت هر روز با شرایط تازه‌ای مواجه می‌شوند و دستوری را بالای سر خود می‌بینند که موجب می‌شود دست‌کم هزینه و نیرویی برای برطرف کردن آن بگذارند.

این وضعیت هر روزه است و در هر بخش و رشته صنعتی نیز دیده می‌شود.

تازه‌ترین دردسر از نوع یاد شده برای صنعت قند و شکر رخ داده است.

موضوع از این قرار است که مدیران بورس کشاورزی آرزو دارند، محصول شکر را در این بازار عرضه کنند و البته آرزوی درستی است و تا اینجای کار مشکلی هم نیست و هر صاحب کارخانه قند یا تاجر شکر می‌تواند اگر تمایل داشت محصول خود را در این بازار عرضه کند.

اما این آرزوی مدیران بورس موقعی دردسرساز می‌شود که اجبار و تکلیف پشت سر آن قرار می‌گیرد و موجب سلب آزادی کسب‌وکار می‌شود.

به نظر می‌رسد مدیران بورس کالاهای کشاورزی برای اینکه به این آرزوی خود برسند با وزارت بازرگانی شاید به نوعی توافق دست یافته‌اند و از مقام اول اجرایی در بازرگانی کشور خواسته‌اند آنها را یاری دهد.

وزیر بازرگانی نیز برای اینکه چنین اتفاقی بیفتد نامه‌ای به فرهاد رهبر، رییس سازمان مدیریت و بازرگانی نوشته و از وی خواسته است که او تکلیف کند «کلیه کارخانه‌های داخلی تولیدکننده و نیز واردکنندگان غیرمصرف‌کننده شکر نسبت به عرضه کالای خود در بورس کالاهای کشاورزی اقدام کنند.»

این خواسته وزیر محترم بازرگانی البته برخلاف آزادی کسب‌وکار و شرایط جدید صنعت قند و شکر است.

براساس مصوبه دی ماه ۱۳۸۴ شورای اقتصاد، از ابتدای سال ۱۳۸۵ مابه‌التفاوت برای آن بخش از شکر که توسط دولت خریداری نمی‌شود حذف شده و تولیدکنندگان در عرضه تولیدات خود آزادی عمل دارند.

بنابراین مجبور کردن تولیدکنندگان داخلی برای عرضه شکر در بورس کالاهای کشاورزی اقدامی برخلاف مصوبه شورای اقتصاد است.

علاوه بر این، آیا شکر که در کارخانه و در بخش صنعت تولید می‌شود را می‌توان «کالای کشاورزی» نامید و در ردیف کالایی مثل گندم، عدس یا لوبیا قرار داد؟

به نظر می‌رسد بورس کالاهای کشاورزی می‌تواند با سرمایه خود یا هر فردی که تمایل دارد شکر را در بورس عرضه کند، اما مجبور کردن کارخانه‌ها برای عرضه شکر در بورس منطقی نیست.

گروه صنعت و معدن