این سد یکی از ۲۲سد پروژه جنوب‌شرقی آناتولی و هدف آن تولید برق، کنترل سیل و ذخیره آب است. ساخت این سد در سال ۲۰۰۶ آغاز شد و ابتدا انتظار می‌‌‌رفت تا سال ۲۰۱۶ تکمیل شود. سد ایلیسو گنجایش ۴۳میلیارد مترمکعب آب را دارد و پس از سد آتاتورک، دومین سد بزرگ ترکیه محسوب می‌شود. گفته می‌شود با احداث این سد، حجم قابل‌توجهی از آب ورودی به دجله کم خواهد شد؛ در نتیجه باید منتظر پیامدهای منفی زیست‌‌‌محیطی آن در ایران و عراق باشیم. در این راستا، مدیر گروه مطالعات آب مرکز پژوهش‌‌‌های مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر، با اشاره به اینکه این سد یکی از مجموعه پروژه‌‌‌های ترکیه موسوم به «گاپ» است، گفت: با اجرای کامل این طرح در کنار طرح‌‌‌های دیگر، از جمله سد بزرگ آتاتورک که می‌تواند کاملا حجم رود فرات را در اختیار گیرد، ترکیه عملا کنترل آب‌‌‌های بالادست منطقه‌‌‌ای را در اختیار می‌گیرد و می‌تواند با توجه به شرایط خشکسالی یا ترسالی از این اهرم برای اهداف سیاسی خود استفاده کند.

جمال محمدولی سامانی افزود: بر اساس پیش‌بینی‌‌‌ها حداقل ۵۰‌درصد «آورد» رود دجله تحت کنترل این سد کاهش می‌‌‌یابد. در واقع هرچه در این سال‌ها عراق و ایران تلاش کردند به نتیجه نرسید و در حال حاضر افق تاریکی از این جهت وجود دارد.

مدیر گروه مطالعات آب مرکز پژوهش‌‌‌های مجلس در پاسخ به سوالی مبنی بر وضعیت فعلی رود دجله گفت: با توجه به اینکه در خود کردستان عراق هم سدهای متعددی روی دجله ساخته شده، در این سال‌ها حجم آب این رود کاهش جدی داشته است و با وجود سد جدید ترکیه قطعا پایتخت این کشور هم دچار مشکل می‌شود.

‌‌‌سامانی با اشاره به تبعات احتمالی ساخت این سد برای ایران، گفت: در گذشته هم که این سد وجود نداشت، خروجی بسیار کمی به هورالعظیم در ایران وارد می‌‌‌شد و عملا فقط ایران سهم ناچیز خود را به تالاب می‌‌‌ریخت و در این سال‌ها بخش‌‌‌های عمده‌‌‌ای از تالاب هورالعظیم در عراق خشک شده است. با احداث سد جدید ترکیه، احتمال خشکی بیشتر این تالاب و افزایش گرد و غبار و ریزگردها در استان‌‌‌های مرزی ما وجود دارد. این کارشناس ادامه داد: ازاین‌رو پیش‌بینی می‌‌‌کنم با توجه به حجم ۶ تا ۷میلیارد مترمکعبی آب‌‌‌های مرزی ایران، در آینده‌‌‌ای نزدیک فشار عراق به ایران برای استفاده از این آب‌‌‌ها افزایش پیدا کند.

وی افزود: ترکیه در حال ساختن سدی روی رود ارس است که می‌تواند کاملا این رود را تحت کنترل خویش درآورد و میان ما و ارمنستان مشکل جدی ایجاد کند. به طور کلی، طرح‌‌‌های آبی ترکیه با اهداف سیاسی در منطقه اجرا می‌شوند و باید هرچه سریع‌‌‌تر اقدامات متقابلی انجام شود.

 

اخبار مرتبط