مرور کارنامه ایران در زمینه صادرات و واردات ماسک نشان می‌دهد ایران در سال گذشته 1/ 1 میلیون دلار ماسک صادر کرده ضمن اینکه 34/ 8 میلیون دلار نیز ماسک وارد کرده است. کویت و عراق بزرگ‌ترین مقاصد صادراتی ماسک بوده‌اند، ضمن اینکه در این سال بزرگ‌ترین فروشندگان ماسک‌ به ایران سه کشور چین، امارات و ارمنستان هستند. مرور کارنامه تجارت ماسک نشان می‌دهد با گذشت زمان قیمت ماسک تعدیل شده و با به تعادل رسیدن عرضه و تقاضا در این بازار، قیمت‌ها در سطحی معقول تعدیل شده‌اند و به ارقامی کمتر از ابتدای دوره شروع پاندمی رسیده‌اند. نمودار واردات و صادرات ماسک به خوبی این نکته را نشان می‌دهد که بعد از یک دوره افزایش شدید تقاضا و نیز تمایل به واردات، بازار ماسک در ایران به تعادل رسیده است. در عین حال، در اثر این وضعیت قیمت‌های نجومی ماسک نیز به سطحی پایین‌تر عقب نشسته‌اند که احتمالا ناشی از تولید گسترده واحدهای داخلی بوده است.

شواهدی تازه از تجارت ایران گویای گردش مالی حدود 36میلیون‌ دلاری ماسک در سال 1399 است. آمارهای معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران نشان می‌دهد ایران طی سال 1399 در مجموع حدود 63 تن ماسک صورت به ارزش یک میلیون و 143هزار دلار به 12 کشور صادر کرده است. در مقابل 485 تن از این کالا نیز به ارزش 34 میلیون و 779 هزار دلار از 14 کشور، وارد ایران شده است. چین بزرگ‌ترین صادرکننده ماسک به ایران بوده که حدود 390 تن ماسک را به ارزش 27 میلیون و 591 هزار دلار به ایران ارسال کرده است. از آن سو، کویت با خرید بیش از 13/ 8 تن ماسک از ایران، بزرگ‌ترین مقصد کشور در زمینه صادرات ماسک در سال 1399بود. از نکات جالب دیگر این گزارش، وضعیت ارزآوری آن است. ماسک صورت دارای پتانسیل ارزآوری بالایی است.

میانگین قیمت صادرات ماسک صورت در سال 1399 حدود 18 دلار در هر کیلوگرم بوده که تقریبا 59 برابر میانگین قیمت صادرات بدون نفت خام ایران است (اگرچه به دلیل اعمال ممنوعیت صادرات، امکان آشکار شدن پتانسیل مزبور محقق نشد). این موضوع نشان می‌دهد در صورت آزادی تجارت با کشورهای مختلف، صنعت ماسک قادر است تولیدات خود را با ارزش افزوده مناسبی به بازارهای خارجی صادر کند.اما نکته جالب دیگری که در بررسی تجارت ماسک می‌توان به آن پی برد، واردات ماسک و قیمت 72دلاری آن برای هر کیلوگرم است. عددی که دقیقا چهاربرابر بهای ماسک صادراتی ایران است و از واردات انواع خاصی از ماسک در کشور خبر می‌دهد. این فاصله قیمتی که احتمالا به انواع پزشکی ماسک مربوط است، باعث شده تا واردات ماسک 34 برابر صادرات ماسک باشد. رقمی که گرچه فاصله بسیار زیاد میان واردات و صادرات ماسک را در ایران در سال 99 نشان می‌دهد اما یک نکته نیز دارد. نکته مهمی که باید به آن توجه کرد، حجم بالای واردات ماسک است که در ماه‌های اولیه پاندمی رخ داده و تقاضا را برای خرید ماسک خارجی بالا برده است. در باقی ایام سال اما شرایط به دلیل افزایش تولید داخلی مزید بر علت شد تا جذابیت خرید ماسک از خارج از بین برود.

نموداری که در گزارش معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران وجود دارد به خوبی این موضوع را نشان می‌دهد. در واقع پیک تقاضای واردات ماسک در اردیبهشت 1399 رخ داده و هرچه از این زمان گذشته، واردات کاهش یافته است. در عین حال هرچه به سمت مردادماه و حتی ماه‌های پایانی سال حرکت کرده‌ایم، تمایل یا امکان خرید ماسک از خارج از کشور کاهش یافته و تولید داخلی جایگزین خرید خارجی شده است. قله واردات ماسک در اردیبهشت 1399 بوده است که بیش از 14میلیون دلار در یک ماه واردات داشته‌ایم.

در بخش صادرات هم به جز ماه‌های ابتدایی سال، صادرات ماسک چندان چشمگیر نبوده است که احتمالا این موضوع به دلایلی نظیر صدور بخشنامه ضدصادراتی بوده است. بیشترین حجم از صادرات ماسک در تیر ماه 1399 صورت گرفته که حدود 800 هزار دلار بوده است. از جزئیات دیگر اقتصاد ماسک در سال 99 تراز بازرگانی ایران در این بخش است. شواهد موجود نشان می‌دهد ایران در صادرات ماسک صورت در سال 1399 دارای کسری 7/ 33 میلیون دلاری است. بیش از 99 درصد از ارزش صادرات ماسک ایران تا تیرماه 1399 صورت گرفته که دلیل آن مصوبه ابلاغ شده دولت برای ممنوعیت صادرات ماسک در تاریخ20تیر 1399 بوده است. با وجود ممنوعیت صادرات ماسک، طی ماه‌های شهریور، مهر، آذر و دی هم در مجموع حدود 56/ 9هزار دلار صادرات انجام شده است.