توزیع استانی بنگاه‌های راکد

در واقع تنها ۵/ ۱ درصد از بهره‌برداران و درخواست‌دهندگان مجوز تمایل دارند با افزایش سرمایه‌گذاری به تکمیل طرح‌های در دست احداث خود اقدام کنند. این در حالی است که اگر وضعیت مناسبی بر فضای کسب‌وکار در اقتصاد ایران حاکم بود با صرف ۲۵۰ هزار میلیارد تومان امکان ایجاد ۶۵۰ هزار فرصت شغلی جدید در بخش‌ صنعت و معدن وجود دارد. مرور جداول آماری وزارت صمت نیز بیانگر آن است که استان‌های «تهران»، «قزوین»، «اصفهان»، «خراسان رضوی» و «مازندران» بیشترین سهم را از واحدهای غیرفعال در دست احداث در دو بخش صنعت و معدن به خود اختصاص داده‌اند.

داده‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد در حال حاضر از میان ۶۸ هزار و ۲۵۲ طرح صنعتی و معدنی تا پایان نیمه اول مهرماه، ۱۳ هزار و ۳۱۰ طرح پیشرفت فیزیکی بیش از ۶۰ درصد داشته‌اند و سرمایه و اشتغال پیش‌بینی‌شده برای این طرح‌ها نیز ۱۷۹ هزار میلیارد تومان و ۴۶۸ هزار نفر بوده است. از سوی دیگر ۴ هزار و ۵۶ طرح با پیشرفت فیزیکی بیش از ۸۰ درصد، با سرمایه پیش‌بینی شده برابر با ۶۵ هزار میلیارد تومان و اشتغال ۱۸۱ هزار نفر وجود دارند.

تعداد واحدهای صنعتی و معدنی با پیشرفت فیزیکی بیش از ۲۰ درصد هم به ۲۰ هزار و ۶۹۳ هزار رسیده که برای تکمیل آنها به سرمایه‌گذاری ۳۸۲ هزار میلیارد تومان نیاز است تا به اشتغال ۸۱۰ هزار نفری دست یابند. در این میان ۳۰ هزار و ۲۵۰ واحد صنعتی و معدنی نیز دارای پیشرفت فیزیکی هستند که برای بهره‌برداری از آنها به ۶۹۴ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نیاز است تا اشتغال‌زایی برابر با ۱,۱۷۷ هزار نفر ایجاد کنند.

آنالیز واحدهای غیرفعال

از سوی دیگر، آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد در مجموع ۱۳ هزار و ۹۱۱ واحد تولیدی غیرفعال با سرمایه ۲۹۲۰ میلیارد تومان و اشتغال ۲۰۹ هزار نفر در کشور وجود دارد. براساس ارزیابی‌های صورت گرفته ۹ هزار و ۵۳۹ فقره از ۱۳ هزار و ۹۱۱ فقره واحد تولیدی غیرفعال، به بنگاه‌هایی با کمتر یا مساوی ۱۰ نفر اشتغال اختصاص داشته است. طبق بررسی‌ها این واحدها ۶۹ درصد از سهم واحدهای غیرفعال را از آن خود کرده‌اند.

همچنین سهم بنگاه‌های غیرفعال با بیش از ۱۰ تا ۵۰ نفر اشتغال‌، ۳ هزار و ۹۵۱ فقره بوده که می‌توان گفت سهم ۲۸ درصدی در حجم بنگاه‌های غیرفعال کشور را به خود اختصاص داده‌اند. در این میان سهم بنگاه‌های با اشتغال بیش از ۵۰ تا ۱۰۰ نفر نیز که در سبد واحدهای غیرفعال بر حسب اشتغال بنگاه قرار گرفته‌اند ۲ درصد یعنی مساوی با ۲۵۰ واحد بنگاهی بوده است. بنگاه‌هایی هم که با اشتغال بیشتر از ۱۰۰ نفر غیرفعال شده‌اند ۱۷۱ فقره بوده است که با سهم یک درصدی در جمع واحدهای راکد جانمایی شده‌اند.

از سوی دیگر توزیع استانی واحدهای غیرفعال نیز نشان می‌دهد بیشترین واحد غیرفعال معادل ۵۶ درصد آنها در استان تهران مستقر شده است. همچنین اصفهان، قزوین، خراسان رضوی و مازندران به ترتیب ۹، ۵، ۴ و ۳ درصد واحدهای غیرفعال را در خود جای داده‌اند و ۲۳ درصد واحدهای غیرفعال نیز در سایر استان‌ها مستقر هستند. به این ترتیب توزیع واحدهای غیرفعال نشان می‌دهد، بنگاه‌های راکد بیشتر در استان‌های بزرگ جانمایی شده‌اند.

جداول آماری وزارت صنعت، معدن و تجارت همچنین حکایت از آن دارد که بیشترین سرمایه موجود در واحدهای راکد به «کانی غیرفلزی»، «محصولات غذایی و آشامیدنی»، «ساخت منسوجات»، «محصولات شیمیایی»، «ماشین‌آلات و تجهیزات» و «لاستیک و پلاستیک» اختصاص دارد. آنالیز جداول آماری نشان می‌دهد بیشترین سرمایه موجود در واحدهای غیر فعال به ترتیب ۲۶ درصد به «کانی غیرفلزی»، ۱۱ درصد به «محصولات غذایی و آشامیدنی»، ۱۰ درصد به «ساخت منسوجات»، ۸ درصد به «محصولات شیمیایی» و «ماشین‌آلات و تجهیزات» و «لاستیک و پلاستیک» هر کدام با ۷ درصد اختصاص داشته‌اند. ۲۲ درصد از ۲۹۱۹ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری واحدهای غیرفعال نیز مربوط به «سایر بخش‌ها» بوده است.

احیای طرح‌های راکد

اما در راستای پروژه احیای طرح‌های راکد و واحدهای غیرفعال، صاحبان طرح‌های نیمه‌تمام با پیشرفت فیزیکی بالای ۶۰ درصد از طریق پیام کوتاه به مشارکت یا واگذاری پروژه به سایر سرمایه‌گذاران راهنمایی شدند. در پاسخ به این دعوت، ۶۰۰ بنگاه با مجموع سرمایه‌گذاری ۴۷۰۰ میلیارد تومان و مجموع اشتغال ۱۷ هزار نفر، نسبت به مشارکت یا واگذاری پروژه ابراز تمایل کرده‌اند. ۶۵ درصد از این ۶۰۰ بنگاه، به مشارکت تمایل نشان داده‌اند و ۳۵ درصد نیز با واگذاری بنگاه موافقت خود را اعلام کرده‌اند.

همچنین از طریق پیام کوتاه، کلیه طرح‌های نیمه‌تمام بالای ۶۰ درصد جهت تامین مالی از محل بازار سرمایه هدایت شده‌اند که از این میان، ۴۰۰ بنگاه مجموعا با سرمایه‌گذاری حدود ۳۸۰۰ میلیارد تومان و اشتغال ۱۲ هزار نفر ابراز تمایل کرده‌اند و جلسات تامین مالی با این بنگاه‌ها در دستور کار است. طبق ارزیابی‌ها ۵۰ درصد از ۴۰۰ بنگاه، تمایل به تامین مالی از بازار سرمایه دارند، ۵ درصد عرضه سهام در بورس را ترجیح می‌دهند و ۴۵ درصد نیز هر دو گزینه را انتخاب کرده‌اند.