سرپرست وزارت صمت عملکرد دولت در بخش تولید و تجارت را تشریح کرد
نقد مدرس در صحن مجلس
از جمله انتقاداتی که برخی از نمایندگان به وزیر صنعت، معدن و تجارت وارد کردند در برگیرنده «عدم نظارت بر قیمت‌ها»، «کم‌توجهی وزارت صمت به صنایع و اقتصاد دانش‌بنیان»، «انتقاد از بی‌برنامگی وزارت صنعت در حمایت از سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان داخلی»، «جلوگیری از خام‌فروشی معادن» و... می‌شود؛ مواردی که سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت اقدامات صورت گرفته از سوی این وزارتخانه در این بخش را اعلام کرد. در پایان این نشست نیز علی نیکزاد، نایب‌رئیس مجلس در جمع‌بندی گزارش سرپرست وزارت صمت در جلسه علنی مجلس بر این نکته تاکید کرد که «آقای مدرس! اینکه شما و دیگر وزرا می‌گویید در ستاد تنظیم بازار ۱۴ نفر عضو هستند و من یک رأی دارم و وزرای دیگر هم همین حرف را می‌زنند و اینکه هر وزیری این حرف را بزند این طور نمی‌شود کشورداری کرد و دولت و شخص رئیس‌جمهور باید بنشینند و این موضوع را تنظیم کنند.» نایب‌رئیس مجلس افزود: اینکه اولویت ارزی رعایت نشده و امنیت غذایی مد نظر قرار نگرفته باید هماهنگی‌های لازم در مورد آن انجام شود و دولت باید کارهای خود را در این باره هماهنگ کند.
عملکرد وزارت صمت
اما سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت در این نشست چه مواردی را مطرح کرد؟ خیابانی در این جلسه با تشریح عملکرد سه ماهه وزارتخانه متبوعش، افزایش تاب‌آوری تولید و حرکت بر مبنای اقتصاد مقاومتی را از برنامه‌های وزارت صمت دانست و گفت: رشد منفی تولید خودرو بعد از ۸سال مثبت شده و بازار را هم بر اساس اصل فراوانی تنظیم خواهیم کرد. وی گفت: در حوزه جهش تولید، بخش عمده‌ای از واحدهای نیمه‌فعال، فعال خواهند شد و یکی از کارهایی که در سه ماه اخیر در کشور رخ داده، تامین مواد اولیه کارخانه‌هاست که وقفه یک‌ماهه را به خاطر محدودیت منابع ارزی، تجربه کرده است. در خرداد، بانک مرکزی همکاری خوبی با این وزارتخانه داشته که براساس همین همکاری، توانستیم مواد اولیه کارخانه‌ها را مدیریت کنیم. در حوزه معادن نیز سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت به کشف ۵۳ هزار میلیارد تن ذخیره معدنی در کشور اشاره کرد و افزود: ۱۱ هزار معدن به بهره‌برداری رسیده نیز در کشور مشغول فعالیت هستند؛ ضمن اینکه ۵۰۰ میلیون تن برداشت مواد معدنی در حوزه معادن فلزی، غیرفلزی، سنگ‌های ساختمانی و تزئینی در حال انجام است.
یکی دیگر از موارد مطرح شده از سوی بهارستان‌نشین‌ها به عملکرد ضعیف این وزارتخانه در بخش تجارت بازمی‌گردد؛ انتقادی که تنها وزارت صمت را نشانه نرفته بود بلکه نمایندگان مجلس نیز در این زمینه انتقاداتی به وزارت امور خارجه مطرح و بر این نکته تاکید کردند که به دلیل ضعف برنامه‌ریزی وزارت صنعت و وزارت امور خارجه عملا داریم کم‌کم به حالت وابستگی نزدیک می‌شویم. این انتقاد که از سوی سید غنی نظری نماینده مردم خلخال در مجلس شورای اسلامی مطرح شد در برگیرنده این موضوع نیز بود که در رابطه با رایزن‌های بازرگانی که می‌توانند یک فرصت اساسی و استثنایی برای کشور در راستای بازاریابی ۶۰۰ میلیون نفری کشورهای همسایه داشته باشند، اقدام خاصی از طرف وزارت صنعت صورت نمی‌گیرد و عملا در کشورهای بسیار مهمی مثل چین و عراق ما یک نفر رایزن داریم. انتقادی که در واکنش به آن سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد برنامه سوم و محوری وزارت صمت، توسعه صادرات است که امسال عدد ۳/ ۴۱ میلیارد دلاری برای صادرات پیش‌بینی شده است و به‌رغم انسداد مرزها تلاش داریم در سال ۹۹ این رقم را محقق کنیم و اکنون ۸۰ درصد مرزها و ۷۵ درصد بازارچه‌های مرزی فعال است.مدرس‌خیابانی بر این نکته نیز تاکید کرد که تقریبا تجارت به حالت عادی برگشته و امیدواریم شکاف ۴۲ درصدی سه ماهه را بتوانیم جبران کنیم. این در حالی است که در دنیا، تجارت بیش از ۳۳ درصد به دلیل کرونا کاهش یافته است. به گفته سرپرست وزارت صمت، در سه ماهه اول در حوزه افغانستان بیش از دو برابر آمار صادرات سال قبل، رشد داشتیم و امیدواریم بتوانیم کاهش تجارت دو ماهه ابتدای سال را جبران کنیم، این در حالی است که با هر گونه واردات کالای مشابه داخلی و غیرضروری مخالف هستیم و البته منابع ارزی اجازه می‌دهد فقط این منابع صرف مواد اولیه و کالاهای اساسی و تجهیزات و ماشین آلات شود. مدرس خیابانی براین نکته نیز تاکید کردکه نقطه اتکای کشور روی ۱۵ کشور همسایه به فرمایش مقام معظم رهبری است و تقویت تجارت با هند و چین نیز در دستور کار قرار دارد، این درحالی است که ۶۰ درصد صادرات کشور به ۱۵ کشور همسایه صورت می‌گیرد و وقتی که تحریم صورت می‌گیرد و کرونا وجود دارد، بهترین مسیر و گذرگاه حفظ تبادل مرزی با کشورهای همسایه است.
به گفته سرپرست وزارت صمت، در سه ماهه اول در حوزه افغانستان بیش از دو برابر آمار صادرات سال قبل، رشد داشتیم و امیدواریم بتوانیم کاهش تجارت دو ماهه ابتدای سال را جبران کنیم، این در حالی است که با هر گونه واردات کالای مشابه داخلی و غیرضروری مخالف هستیم و البته منابع ارزی اجازه می‌دهد فقط این منابع صرف مواد اولیه و کالاهای اساسی و تجهیزات و ماشین آلات شود. سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت افزود: در حوزه جهش تولید، بخش عمده‌ای از واحدهای نیمه‌فعال، فعال خواهند شد؛ این در حالی است که یکی از کارهایی که در سه ماهه اخیر در کشور رخ داده، تامین مواد اولیه کارخانجات است که وقفه یک ماهه را به خاطر محدودیت منابع ارزی، تجربه کرده است. این در حالی است که در خردادماه، بانک مرکزی همکاری خوبی با این وزارتخانه داشته که براساس همین همکاری، توانستیم مواد اولیه کارخانجات را مدیریت کنیم.وی تصریح کرد: در حوزه معادن، ۵۳ هزار میلیارد تن ذخیره معدنی کشف شده در کشور وجود دارد که ۱۱ هزار معدن به بهره‌برداری رسیده نیز مشغول به فعالیت هستند؛ ضمن اینکه ۵۰۰ میلیون تن برداشت مواد معدنی در حوزه معادن فلزی، غیرفلزی، سنگ‌های ساختمانی و تزئینی در حال انجام است. به گفته مدرس خیابانی، آزادسازی پروانه‌های اکتشاف و بهره‌برداری حبس شده، در دستور کار وزارت صنعت، معدن و تجارت است.سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت در خصوص انتقادات مطرح شده مبنی بر کنترل بازار نیز عنوان کرد: براساس همان نگاهی که در سال ۹۸ داشتیم تنظیم بازار را پیش خواهیم برد؛ این در حالی است که با اتکا به سیاست‌های تنظیم بازار که یک ماموریت فرابخشی است و با توجه به مسائل سختی که اکنون پیش روی ما قرار دارد، تلاش داریم تا حوزه تنظیم بازار را با اتکا به اصل موجودی کالا، تکمیل ذخایر راهبردی و فراوانی کالا پیش ببریم. در دوره افزایش قیمت بنزین، بازار دو روز تحت شدیدترین افزایش تقاضا قرار داشت، اما بعد از ۴۸ ساعت بازار به حالت عادی برگشت؛ همچنین در حوزه کرونا نیز سیاست تنظیم بازار و پشتوانه ذخایر استراتژیک، اجازه نداد اتفاقاتی که در طرف دیگر دنیا مبنی بر صف‌های طولانی و خالی بودن شلف فروشگاهی و نبود کالا رخ داد، در ایران نمایان نباشد. سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت خاطرنشان کرد: مقادیر معتنابهی کالا در انبارها و بنادر کشور وجود داشت و نرخ تورم اقلام ارزهای ترجیحی پایین‌تر از نرخ تورم کل بوده است، این در حالی است که از ۲۵ ردیف کالایی که از ارز ۴۲۰۰ تومانی استفاده کردند و سال گذشته مشمول این ارز بودند، امروز ۵ قلم از کالاهای اساسی شامل ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی می‌شوند و دارو و تجهیزات پزشکی نیز به این اقلام اضافه می‌شود؛ اما تلاش داریم تا بتوانیم آثار تغییرات نرخ ارز را از طریق سیاست‌های جبرانی برطرف کنیم.
ممنوعیت واردات ۲۵۰۰ ردیف تعرفه
ممنوعیت واردات ۲۵۰۰ ردیف تعرفه کالایی در سه ماهه ابتدای سال جاری از دیگر مواردی است که از سوی مدرس‌خیابانی در این جلسه مطرح شد. به گفته سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه در حوزه واردات مجموعه سیاست وزارت صنعت، معدن و تجارت آن است که به غیر از سه قلم مواد اولیه کارخانه‌ها، کالاهای اساسی، تجهیزات و ماشین‌آلاتی که در داخل کشور تولید نمی‌شود، با هر گونه واردات مخالفت کند، این در حالی است که در سال گذشته بیش از ۱۵۰۰ تعرفه ردیف کالایی مسدود شده و امسال در سه ماه اول نیز ۲۵۰۰ ردیف کالایی که مشابه تولید داخلی دارند یا کالای غیرضروری به حساب می‌آیند، ممنوع شده‌اند.
وی افزود: ترکیب کالاهای وارداتی کشور هم اکنون به نحوی است که ۸۵ درصد را مواد اولیه و نهاده‌های تولید و ۱۵ درصد را کالای مصرفی تشکیل می‌دهند که ۷ درصد آنها کالای اساسی و بخش دیگر آن نیز سایر کالاهای به نوعی اساسی است.
بهارستان‌نشین‌ها چه گفتند؟
بعد از ارائه گزارش سرپرست وزارت صمت، برخی نمایندگان مجلس توصیه‌ها و حتی انتقادهایی را نسبت به عملکرد این وزارتخانه مطرح کردند، به طوری که مرتضی محمودوند، نماینده خرم‌آباد در مجلس با بیان اینکه مردم استان لرستان از مشکلات ناشی از خصوصی‌سازی رنج می‌برند، از سرپرست وزارت صمت خواست که در جهت احیای کارخانه‌های این منطقه گام بردارد.
وی خطاب به سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: یکی از موضوعاتی که باید در این حوزه مورد توجه قرار گیرد این است که ورود وزارت امور خارجه به حوزه تجارت، اقتصاد و صادرات سمی مهلک است، چرا که حوزه دیپلماسی هیچ ارتباطی با آنها ندارد و ورود آن به این حوزه تنها به ایجاد بوروکراسی اداری دامن می‌زند و اشتباه بزرگی است.
نبود کنترل و نظارت بر قیمت‌ها، انتقاد از بازار فولاد و بورس کالا از سوی مصطفی طاهری نماینده زنجان و طارم مطرح شد. نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس نیز ضمن انتقاد از وضعیت کنونی بازار و تغییر نرخ کالاها گفت: متاسفانه هیچ کنترل و نظارتی بر قیمت‌ها وجود ندارد. طاهری در خصوص گزارش ارائه شده از سوی سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: وزرا اگر به حرف‌هایی که می‌زدند، عمل هم می‌کردند، دیگر مشکلی نبود، اما واقعیت طور دیگری است. نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: به عنوان مثال در حوزه فولاد شاهد مدیریت و فروش رانت هستیم تا مدیریت این بازار. به عنوان مثال طی دو ماه گذشته ورق گرم یکی از شرکت‌های تولیدکننده هر کیلو ۵۶۵۰ تومان به فروش می‌رسید، اما این ورق در بازار با حاشیه سود ۵۱ درصدی معادل ۸ هزار و ۵۸۰هزار تومان به فروش می‌رسید. وی افزود: متاسفانه در بورس کالا هم تعداد خاصی افراد هستند که می‌توانند خریداری کنند که این موضوع سبب ایجاد رانت می‌شود.طاهری ضمن انتقاد از وضعیت کنونی بازار و تغییر نرخ کالاها اظهار کرد: متاسفانه هیچ کنترل و نظارتی بر قیمت‌ها وجود ندارد، به نظر می‌رسد مسوولان باید عنوان کنند خط قرمز افزایش قیمت کجاست؟ زیرا یک کالا با چند قیمت ارائه می‌شود؛ حتی برای کالا‌هایی که صددرصد تولید داخل هستند، بدون هیچ دلیلی اقدام به افزایش قیمت می‌کنند.نماینده خلخال نیز با بیان اینکه معاونت حمایت از مصرف‌کنندگان وزارت صمت در کما به سر می‌برد، این نکته را مطرح کرد که برنامه شما در مورد واحدهای تولیدی غیرفعال چیست، چرا وزارت صمت در زمینه معادن اردبیل به خصوص معادن خلخال و کوثر اقدامی نمی‌کند، در حالی که می‌توان بیش از دو هزار فرصت شغلی ایجاد کرد. این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به گزارش سرپرست وزارت صمت اظهار کرد: به دلیل ضعف برنامه‌ریزی وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت خارجه متأسفانه به سمت وابستگی به بیگانگان در حال حرکت هستیم. قیمت‌ها ساعت به ساعت بالا می‌رود و شما هم مثل ما تماشاگر هستید. نماینده خلخال و کوثر در مجلس شورای اسلامی خطاب به رئیس جمهور بیان کرد: آقای روحانی اگر معیشت مردم مهم است چرا دلیل عزل رضا رحمانی را بیان نمی‌کنید و چرا پس از وی هنوز وزیر صمت معرفی نشده است. گرانی در کشور بیداد می‌کند و عملا معاونت حمایت از مصرف‌کنندگان وزارت صمت در کما به‌سر می‌برد، بازرسان شما در بازار حضورشان دردی را از گرانی درمان نمی‌کند.از سوی دیگر نماینده مردم بافت در مجلس نیز با انتقاد از خام‌فروشی معادن، از مسوولان وزارت صمت خواست تا نسبت به اکتشاف و فرآوری محصولات معدنی در این منطقه اقدام کنند.صمدالله محمدی با بیان اینکه احداث صنایع تبدیلی جهت جلوگیری از خام‌فروشی ضروری است، اضافه کرد: اکتشاف اصولی و بهره‌برداری از آنها و ایجاد صنایع پایین‌دستی فولاد و مس به رفع مشکلات بیکاری کمک بسزایی می‌کند، لذا نیازمند مدیریت جنابعالی است. بنده نیز درخواست اعزام یک تیم قوی به ریاست آقای اسماعیلی به شهرستان‌های بافت، ارزوئیه و رابر را دارم. عبدالحسین روح‌الامینی نجف‌آبادی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس نیز خطاب به سرپرست وزارت صمت با انتقاد از اینکه صادرات شمش فولاد به خارج از کشور مانند صادرات نفت خام است و اشتغال را با مشکل مواجه می‌کند، گفت: بازار منطقه حق مسلم ما است.روح‌الامینی نجف‌آبادی پس از قرائت گزارش عملکرد وزارت صمت خطاب به سرپرست این وزارتخانه گفت: سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که در مدتی که شما سرپرستی وزارتخانه را برعهده گرفتید چقدر به سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، جلوگیری از خام‌فروشی، افزایش سهم بازار شرکت‌های دانش‌بنیان، بازار‌های مشترک منطقه و مهمتر از این در شرایط تحریم به بحث تهاتر با کشورهای دوست، همسایه و شرق آسیا توجه کردید؟ وی با طرح این سوال که چرا گزارش شفافی از عملکرد عدم بازگشت ۸/ ۴ میلیارد دلاری که دیوان محاسبات سال گذشته اعلام کرده، اعلام نمی‌شود افزود: باید گیرندگان ارز‌ها و علت عدم بازگشت آنها اعلام شود؛ چرا به موضوع قیمت نهاده‌های دامی که از دو هزار و ۴۵۰ تومان در چند ماه گذشته در حال رسیدن به قیمت حدود ۷ هزار تومان است، در حالی که کالاها در بندر امام در کشتی‌های روی آب است، توجه نشده است و چرا با امنیت غذایی مردم بازی می‌کنید، دبیرخانه شورای امنیت ملی باید به این مسائل ورود کند.وی خطاب به سرپرست وزارت صمت یادآور شد: صنوف و اتحادیه‌های مرتبط ماه‌ها قبل هشدار دادند که وضعیت مرغ و نهاده‌های دامی به این روز خواهد رسید، اما توجه نکردید، چرا تصمیمات و رسیدگی‌های ما پیشینی نیست و پسینی است در حالی که حمایت پسینی از تولید داخل جوابگو نیست، باید اعتمادی، عملی، اخلاقی و انقلابی به سیاست اقتصاد مقاومتی عمل کنیم.عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای‌اسلامی با انتقاد از اینکه صنایع و اقتصاد دانش‌بنیان وزن کمی در مجموعه کارهای وزارت صمت دارد و باید به آن توجه جدی کرد، گفت: در هنگام تخصیص ارز عمل به‌موقع و عدم دخالت سلایق در تعرفه‌ها مهم است، باید از لابی‌گری در تعیین عوارض گمرکی پرهیز شود و به نام تولید داخل خسارت‌های جبران‌ناپذیر به منافع ملی وارد نشود؛ در این رابطه باید تحقیق و تفحص صورت گیرد چراکه لابی‌گری‌ها خسارات زیادی را به تولید وارد کرده است. روح‌الله متفکر‌آزاد، نماینده مردم تبریز در مجلس نیز با بیان اینکه سوءمدیریت عامل بروز تلاطمات اقتصادی در بازار است، گفت: قطعا مجلس منتظر نخواهد ماند که دولت چه زمانی از خواب بیدار شود و در بازار تحرک ایجاد کند. متفکر‌آزاد با اشاره به گزارش سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت، گفت: آیا ما درحال تست کردن آستانه تحمل مردم هستیم؟ آقای روحانی در سال ۹۲ که کاندیدای ریاست جمهوری بود اعلام کرد که ۳۰ درصد مشکلات کشور مربوط به تحریم بوده و ۷۰ درصد آن مربوط به سوءمدیریت است، حال عرض می‌کنم که آقای رئیس جمهور اگر با همان نگاه هم نگاه کنیم وضعیت بهتر نشده بدتر هم نیست، حال برای بخش سوءمدیریت چه کاری می‌خواهیم انجام دهیم.
برنامه حمایتی نداریم
نماینده مردم شوشتر در مجلس شورای‌اسلامی گفت: وزارت صمت برنامه‌ای برای حمایت از سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان داخلی ندارد.
سهراب گیلانی درخصوص گزارش ارائه شده از سوی سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: جهش تولید، محور امور سال‌جاری قرار دارد، لذا سرپرست وزارت سمت باید بگوید چه اتفاقاتی در سال ۹۹ محقق خواهد شد.نماینده مردم شوشتر و گتوند در مجلس یازدهم افزود: در واقع وزارت صمت باید به صورت استانی و نقطه‌ای بداند چه برنامه‌ای را قرار است مطابق اسناد بالادستی برای جهش تولید اجرایی کند.وی ادامه داد: متاسفانه امروزه بازار کشور به‌طور جدی آسیب دیده است؛ پس از بازگشایی برخی کسب و کارها، شاهد مراجعه سازمان‌ها برای گرفتن مالیات و امور عقب افتاده هستیم که این موضوع مشکلاتی را در پی داشته است.نماینده مردم شوشتر و گتوند در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه وزارت صمت باید از سرمایه‌گذاران حمایت کند، تصریح کرد: گفتاردرمانی فایده‌ای ندارد؛ امروزه استان خوزستان ظرفیت بالقوه‌ای برای اشتغال‌زایی دارد، اما حمایتی صورت نمی‌گیرد.علی اکبر کریمی هم در تذکر شفاهی اعلام کرد که وزارت حیاتی صنعت، معدن و تجارت نباید بدون وزیر باقی بماند. نماینده مردم اراک و کمیجان در مجلس یازدهم با بیان اینکه تاخیر در معرفی وزیر صمت پذیرفتنی نیست، تاکید کرد که وزیر این وزارتخانه باید به سرعت انتخاب شود تا شرایط کنونی بازار ساماندهی شود.وی افزود: رفع چالش‌های موجود در محیط کسب وکار که امروز حوزه تولید را با مشکلات زیادی مواجه کرده است، همچنین باید لزوم کاهش انگیزه فعالیت‌های سوداگرانه رقیب تولید که در جا‌های مختلف اعم از بازار سرمایه، طلا، ارز، املاک و مستغلات که رقیب تولید واقعی هستند را تحت‌تاثیر قرار داده‌اند با اعمال سیاست‌های مناسب پیشگیرانه مورد توجه قرار گیرد.وی افزود: در سال‌های گذشته کنترل قیمت‌ها و نظام بازرسی و تنظیم بازار در استان‌ها تضعیف و نابود شده است و ما هیچ فعالیت موثری در این زمینه نداریم کما اینکه مردم می‌گویند بازار به حال خود رها شده وکسی بر این بخش نظارت ندارد بنابراین انتظار داریم ساز وکار مجددی برای کنترل بازار در استان‌ها ایجاد شود.
