معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران در گزارشی اعلام کرد
مشتریان تجهیزات برقی ایران
مطابق با ارزیابی‌ها، شاخص‌ترین عامل افت صادرات تجهیزات برقی کشور، کاهش صادرات «سیم و کابل و موتورها» و موثرترین عامل افت واردات، کاهش واردات «لامپ و لوله‌های برقی» بوده است. بررسی آمارها همچنین نشان می‌دهد، صادرات تجهیزات برقی ایران در سال ۱۳۹۷ به مقصد ۵۲ کشور صورت گرفته که عمده‌ترین مقاصد کشورهای «افغانستان»، «عراق»، «ترکیه» و «سوریه» بوده است. همچنین ایران در سال ۹۷ از ۶۸ کشور جهان تجهیزات برقی وارد کرده است که عمده‌ترین آنها کشورهای «چین»، «امارات متحده عربی» و «آلمان» بوده‌اند.
صنعت برق ایران در سال‌های گذشته، به سمت صادرات کالا و خدمات مهندسی توجه بیشتری نشان داده است و با توجه به رویکردی که در پروژه‌های زیرساختی دولت در حوزه برق در سال‌های اخیر اتفاق افتاده است، اهمیت استراتژی صادرات برای مدیران و صاحبان کسب‌وکار این صنعت دو‌چندان شده است، هر چند مشکلات ناشی از تحریم، روند توسعه صادرات صنعت برق را کاهش داده است. در عین حال، ظرفیت‌های بالقوه‌ای در این صنعت وجود دارد که می‌تواند در استراتژی توسعه صادراتی مورد توجه قرار گیرد. بنابراین تحلیلگران این صنعت معتقدند با توجه به اهمیتی که موضوع صادرات کالا و خدمات فنی مهندسی داشته است، نیاز به شناخت واقعی از وضع موجود و تحلیل شرایط براساس آمار و ارقام واقعی اهمیت فوق‌العاده‌ای پیدا کرده است.
صنعت برق ایران در دو بخش ساخت کالا و تجهیزات برقی و همچنین خدمات فنی و مهندسی و ساخت تاسیسات برقی مانند ساخت نیروگاه، خطوط انتقال و پست فعال است. بر اساس آخرین آمار ثبتی کشور هم اکنون ۵۱۷ شرکت سازنده در بخش کالا و تجهیزات فعال هستند و نزدیک به ۲۰۰ شرکت پیمانکار و مشاور دارای گواهینامه رتبه‌بندی رشته نیرو در این صنعت فعالیت می‌کنند. حال در تازه‌ترین خبرها «معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران» در گزارشی مروری بر وضعیت تجارت تجهیزات برقی در سال ۱۳۹۷ داشته است.
ارزیابی‌ها نشان می‌دهد تجارت تجهیزات برقی ایران در سال ۱۳۹۷ حدود ۵/ ۱ میلیارد دلار بوده که حدود ۲۰۳ میلیون دلار آن مربوط به صادرات و حدود ۳/ ۱ میلیارد دلار آن مربوط به واردات این تجهیزات است. صادرات و واردات تجهیزات برقی در سال ۱۳۹۷ نسبت به سال گذشته به ترتیب با کاهش ۱/ ۱۸ و ۶/ ۲۰ درصدی همراه بوده است. موثرترین عامل در کاهش صادرات تجهیزات برقی ایران، کاهش صادرات سیم و کابل و موتورها (با سهم حدود ۴/ ۱۲ درصدی از کل رشد صادرات تجهیزات برقی) و موثرترین عامل در کاهش واردات تجهیزات برقی در سال ۱۳۹۷، کاهش در واردات لامپ و لوله‌های برقی (با سهم حدود ۷ درصدی از کل رشد واردات تجهیزات برقی) بوده است. تراز تجاری تجهیزات برقی ایران در سال ۱۳۹۷، منفی ۱/ ۱ میلیارد دلار بوده که نسبت به سال ۱۳۹۶ حدود ۲۹۸ میلیون دلار بهبود یافته است.
از سوی دیگر، وضعیت تجارت تجهیزات برقی در سال ۱۳۹۷ نشان می‌دهد صادرات و واردات وزنی تجهیزات برقی در سال ۱۳۹۷ به‌ترتیب برابر با ۳۴ هزارتن و ۱۱۲هزار تن بوده که این مقادیر نسبت به سال ۱۳۹۶ به‌ترتیب با کاهش ۱۰ و ۴۱ درصدی همراه بوده است. مطابق با ارزیابی‌ها متوسط قیمت صادرات و واردات تجهیزات برقی در سال ۹۷ به‌ترتیب برابر با حدود ۶ دلار بر کیلوگرم و حدود ۱۲ دلار بر کیلوگرم بوده که این مقادیر نسبت به سال گذشته به‌ترتیب با کاهش ۹ درصدی و افزایش ۳۳ درصدی همراه بوده است.
صادرات تجهیزات برق
در سال ۱۳۹۷ سهم صادرات «سیم و کابل» (تقریبا ۱۴۵میلیون دلار)، «موتور و ژنراتورهای برق، مولدها و کنورتیسورهای دوار برق» (تقریبا ۴/ ۱۳ میلیون دلار) و «ترانسفورماتورهای برقی، مبدل‌های استاتیک و القاکنندهها» (تقریبا ۸/ ۱۱میلیون دلار) به‌ترتیب حدود ۷۱درصد، ۶/ ۶ درصد و ۸/ ۵ درصد بوده که از سایر گروه‌ها بیشتر است. در میان گروه کالاهای تجهیزات برقی در سال ۱۳۹۷ نسبت به سال ۱۳۹۶، ارزش صادرات «آهنرباهای الکتریکی»، «لامپ و لوله‌های برقی رشته‌ای یا تخلیه الکتریکی»، «تابلو، پانل، کنسول و... برای کنترل الکتریکی یا توزیع برق» به‌ترتیب با رشد حدود ۱۶۵ درصدی، ۷۱ درصدی و ۶۳ درصدی همراه بوده است.
صادرات تجهیزات برقی ایران در سال ۱۳۹۷ نسبت به سال ۱۳۹۶ با حدود ۱۸ درصد کاهش همراه بوده است. موثرترین عامل در کاهش صادرات تجهیزات برقی ایران، کاهش صادرات سیم و کابل (با سهم حدود ۴/ ۱۲ درصدی از کل رشد صادرات) و موتورها، ژنراتور و مولدهای برق (با سهم حدود ۲/ ۹ درصدی از کل رشد صادرات) بوده است.
بررسی آمارها نشان می‌دهد صادرات تجهیزات برقی ایران در سال ۱۳۹۷ به مقصد ۵۲ کشور صورت گرفته است. عمده‌ترین مقاصد صادرات تجهیزات برقی ایران در این سال، کشورهای افغانستان، عراق، ترکیه و سوریه به‌ترتیب با سهم حدود ۶۰ درصدی، ۳۲ درصدی، ۲ درصدی و ۵/ ۱ درصدی از کل ارزش صادرات تجهیزات برقی ایران بوده است. همچنین بررسی‌ها نشان‌دهنده آن است که صادرات تجهیزات برقی در سال ۱۳۹۷ به کشورهای پاکستان، ارمنستان، ترکیه، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان و کویت نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. برای مثال، صادرات تجهیزات برقی به پاکستان در سال ۱۳۹۷ نسبت به سال ۱۳۹۶ حدود ۱۳ برابر افزایش یافته است. با وجود اینکه در سال ۱۳۹۷ عمده صادرات ایران به کشورهای افغانستان و عراق صورت پذیرفته، اما نسبت به سال ۱۳۹۶ به‌ترتیب با کاهش حدود ۲۱ درصدی و ۱۶ درصدی همراه بوده‌اند.
«سیم و کابل»، «دستگاه‌های الکتریکی برای سوئیچینگ یا مدارهای محافظ الکتریکی» و «انباره‌های برقی» به‌ترتیب با سهمی حدود ۸۵ درصد، ۷ درصد و ۶ درصد از کل ارزش صادرات به افغانستان، عمده‌ترین گروه‌های کالایی تجهیزات برقی هستند که به این کشور صادر می‌شوند. همچنین عمده‌ترین گروه‌های کالایی تجهیزات برقی که به کشور عراق صادر می‌شوند به‌ترتیب با سهم ۵۹ درصدی، ۱۷ درصدی و ۱۱ درصدی از کل ارزش صادرات تجهیزات برقی به این کشور شامل «سیم و کابل»، «موتورها، ژنراتور و مولدهای برق» و «ترانسفورماتورهای برقی، مبدل‌های استاتیک و القاکنندهها» هستند.
واردات تجهیزات برقی
در سال ۱۳۹۷، سهم واردات «موتورها، ژنراتور و مولدهای برق» (تقریبا ۴۹۴ میلیون دلار) و «تابلو، پانل، کنسول و... برای کنترل الکتریکی یا توزیع برق» (تقریبا ۱۴۳ میلیون دلار) از کل واردات تجهیزات برقی به‌ترتیب حدود ۳۸ درصد و ۱۱ درصد بوده که از سایر گروه‌های تجهیزات برقی بیشتر است. در سال ۱۳۹۷ نسبت به سال گذشته، در میان گروه کالاهای تجهیزات برقی تنها ارزش واردات «خازن‌های برقی» و «انواع دیودها، ترانزیستورها، وسایل غیرهادی» به‌ترتیب با حدود ۶ درصد و ۳ درصد رشد همراه بوده و ارزش واردات سایر گروه‌ها کاهش یافته است. همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد واردات تجهیزات برقی در سال ۱۳۹۷ نسبت به سال گذشته با کاهش حدود ۲۱ درصدی همراه بوده است. با توجه به داده‌های اعلام‌شده، موثرترین عامل در کاهش ارزش واردات تجهیزات برقی در سال ۱۳۹۷، کاهش واردات «لامپ و لوله‌های برقی رشته‌ای یا تخلیه الکتریکی» (با سهم حدود ۷درصدی از رشد کل واردات)، «دستگاه‌های الکتریکی برای سوئیچینگ یا مدارهای محافظ الکتریکی» (با سهم حدود ۳ درصدی از رشد کل واردات) و «تابلو، پانل، کنسول و... برای کنترل الکتریکی یا توزیع برق» (با سهم حدود ۲ درصدی از رشد کل واردات) بوده است. ایران در سال ۱۳۹۷ از ۶۸ کشور جهان تجهیزات برقی وارد کرده است که عمده‌ترین آنها کشورهای چین، امارات متحده عربی و آلمان به‌ترتیب با سهم حدود ۴۱ درصدی، ۱۹ درصدی و ۸ درصدی از کل ارزش واردات تجهیزات برقی ایران بوده‌اند. پس از این کشورها به‌ترتیب «جمهوری کره» با سهم ۷۵/ ۵ درصد، «ایتالیا» با سهم ۷۱/ ۵ درصد، «ترکیه» با سهم ۱/ ۵ درصد، «فنلاند» با سهم ۱۱/ ۳ درصد، «سوئد» با سهم ۴۵/ ۱ درصد، «اسپانیا» با سهم ۴۵/ ۱ درصد، «انگلستان» با سهم ۱/ ۱ درصد، «قبرس» با سهم یک درصد، «هند» با سهم ۹۱/ ۰ درصد، «فرانسه» با سهم ۹۱/ ۰ درصد، «تایوان» با سهم ۸۸/ ۰ درصد و «هنگ کنگ» با سهم ۸۸/ ۰ درصد عمده‌ترین مبادی وارداتی تجهیزات برقی ایران هستند.
