به‌عنوان مثال، سیاست‌های تجاری حمایت‌گرایانه اثرات گسترده‌ای به‌خصوص بر صنایعی که در سطوح بین‌المللی فعالیت می‌کنند می‌گذارند. در آمریکا، افزایش تعرفه‌های فولاد و آلومینیوم، در کنار هدف قرار گرفتن بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار از واردات از چین- که اقدام تلافی‌جویانه پکن را در پی داشته- منجر به افزایش هزینه‌های بخش تولیدات صنعتی و محدودسازی سود کسب‌وکارها شده است. تعرفه‌ها همچنین بخش زنجیره‌های عرضه را تحت‌تاثیر قرار داده‌اند، امری که تعیین مکان‌های احداث کارخانه و تامین منابع عرضه را با چالش مواجه ساخته است. در اروپا، نااطمینانی‌های مربوط به مذاکرات برگزیت اثرات مشابه‌ای را رقم زده است. این عوامل در کنار مواضع ملی‌گرایانه برخی دولت‌های تازه منتخب، اقتصاددانان را برآن داشته است که پیش‌بینی خود از رشد اقتصادها را کاهش دهند. تا بازه زمانی سال آینده (۲۰۲۰)، حتی برخی از این پیش‌بینی‌ رشدها، علامت منفی گرفته‌اند. براین اساس در تصمیم‌گیری‌ فعالان صنایع، پیش‌بینی‌های رکودی اینچنینی می‌تواند به معنی محتاط‌تر شدن مصرف‌کنندگان و رکود در بخش‌های تولیدی و پروژه‌های ساخت‌وساز باشد.

البته عمق این چالش‌ها برای مدیران‌عامل بخش صنایع تولیدی جهان پنهان نبوده است. به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای اقتصاد»، براساس نتایج بیست‌ودومین نظرسنجی جهانی شرکت «پی‌دبلیوسی» از مدیران عامل که در گزارشی با عنوان «روندهای تولیدات صنعتی ۲۰۱۹» منتشر شد، «سیاست‌های دولتی‌» مهم‌ترین عامل نگرانی مدیران بخش تولیدات صنعتی است (با سهم ۴۰ درصدی در نظرات مشارکت‌کنندگان در این نظرسنجی). پس از این عامل، «تنش‌های تجاری» با سهمی ۳۹درصدی در رده دوم بزرگ‌ترین نگرانی مدیران‌عامل جهان قرار دارد. براساس یافته‌های این نظرسنجی، مدیران عامل در سراسر نقاط جهان معتقدند مهم‌ترین این تنش‌ها، جنگ‌تجاری آمریکا-چین است: حدود ۸۷ درصد مدیران‌عامل صنایع که به‌شدت نگران تنش‌های تجاری هستند، در نظرات خود به تنش‌های ‌تجاری دو غول اقتصادی دنیا اشاره کرده‌اند.

ضمنا شرکت انگلیسی-تحقیقاتی «پی‌دبلیوسی» در نظرسنجی خود از مدیران‌عامل جهان، بیش از ۳ هزار و ۲۰۰ مصاحبه با مدیران‌عامل از ۹۰ کشور جهان انجام می‌دهد. در میان مشارکت‌کنندگان این نظرسنجی، ۲۸۰ مدیرعامل بخش صنایع تولیدی قرار دارند که ۲۶ درصد از آنها درآمد سالانه خود را بیش از یک میلیارد دلار گزارش کرده‌اند.

به گزارش شرکت «پی‌دبلیوسی»، نوع چالش‌های شناسایی شده این نظرسنجی درحالی است که تولیدکنندگان صنعتی جهان تاکنون با چنین بادهای مخالفی مواجه نبوده‌اند و راه‌حل‌های مقابله با آنها را نمی‌دانند. برای دهه‌ها، «جریان تجارت آزاد» آنها را قادر ساخته تا بدون دردسر شبکه زنجیره‌های عرضه را در سراسر نقاط جهان گسترش دهند. چنین زنجیره عرضه گسترده و باثباتی، با ایجاد موقعیت بالادستی پرمزیت، به تولیدکنندگان این بخش اجازه داده تا با استفاده از پویایی‌های انتخاب نیروی‌کار، قیمت محصولات و هزینه تولید خود را پایین نگه دارند و در کنار آن مزیت‌های اضافی برای صنایع پایین‌دستی (همچون اینترنت اشیا و مسیریابی لحظه‌ای محموله‌ها) را ایجاد کنند. این مزیت‌ها در کنار چرخه تولید چند دهه‌ای موجب شده که شرکت‌های فعال در صنایع تولیدی نیازی برای سرمایه‌گذاری در بهبود اساسی فرآیندهای داخلی خود احساس نکنند (همچون مدرن‌سازی کارخانه‌ها و ایجاد شبکه‌ای یکپارچه از طراحی کالا، تامین مواد اولیه، تولید، انبارداری و فرآیند فروش و ارسال). در نتیجه بسیاری از شرکت‌های این بخش در خطوط تولید خود از ابزارهای دیجیتال بی‌بهره‌ مانده‌اند، ابزاری که منجر به کاهش هزینه‌ها می‌شود و با ایجاد کسب‌وکاری منعطف، امکان پاسخ مناسب و سریع به چالش‌های اقتصادی و ژئوپلیتیک را فراهم می‌سازد.

براین اساس یک طرح دیجیتال ایده‌آل باید سه بعد اصلی چشم‌انداز صنایع تولیدی را پوشش دهد: ۱- «فعالیت‌های مربوط به مشتریان»، شامل کالاها و خدمات مرتبط‌شده (همان اینترنت اشیا که دنیای فیزیکی را با فضای مجازی مرتبط می‌سازد، و به‌واسطه آن امکان ارتباط مستقیم کسب‌وکارها با مشتریان فراهم می‌شود)، ۲-«عملیات‌ مرکزی» شامل توسعه دیجیتالی تولیدات، کارخانه‌های هوشمند (انقلاب صنعتی چهارم)، زنجیره‌های عرضه شبکه‌شده شفاف و ۳- «عملیات‌ حمایتی»، شامل خدمات مشتریان، فروش، منابع انسانی و حسابداری. در این رابطه، شرکت‌های صنعتی که مقیاس گسترده‌ای از اجزای دیجیتال را در کالاها و خدمات خود به‌کار گرفته‌اند؛ توانسته‌اند در بعد «فعالیت‌های مربوط به مشتریان» موفق باشند. با این حال با توجه به تشدید نااطمینانی‌های مربوط به شرایط جهانی، مدیران عامل صنایع تصدیق می‌کنند برای حفظ درآمد خود مجبور هستند بر درون کسب‌وکارهای خود تمرکز کنند. در واقع، ۸۱ درصد از مدیران‌عامل مشارکت‌کننده در نظرسنجی «پی‌دبلیوسی» می‌گویند برنامه دارند با تکیه بر «کارآیی عملیاتی»، از طریق ارتقای رقابت‌پذیری، رشد کسب‌وکار خود را تقویت کنند. به عقیده کارشناسان، در جهان امروز این نشانه‌ای خوب است، چرا که «کارآیی عملیاتی» قدمی ضروری برای دیجیتالی کردن فعالیت‌های داخلی، ایجاد صرفه‌های مقیاس و تولید ارزش به واسطه پیشرفت در زمینه‌هایی همچون هوش‌مصنوعی، روباتیک و اتصال تکنولوژیک در تمام ابعاد اکوسیستم صنایع تولید محسوب می‌شود. بنابراین با توجه به چالش‌های فعلی، «تکنولوژی» به مثابه «اکسیژن» برای صنایع تولیدی است. حتی شرکت‌های مقروض که مجبور هستند در این شرایط ساختار خود را تغییر و هزینه‌ها را کاهش دهند، می‌توانند کارخانه‌ها، خطوط تولید و زنجیره‌های عرضه را با تکنولوژی منعطف‌تر کنند.

 البته تاکنون شرکت‌های صنعتی معدودی فراتر از مرحله آزمایشی دیجیتالی‌کردن کارخانه‌ها گام برداشته‌اند، چرا که این گام نیاز به سطح سرمایه‌گذاری‌های گسترده برای نوآوری‌های تکنولوژیک و دیجیتال دارد. فراتر از هزینه، مانع بزرگ‌تر، «فرهنگ» است. بسیاری از شرکت‌های تولیدات صنعتی، اتاق‌فکر مهندسی سنتی دارند، افرادی که ریسک‌‌گریز هستند و تمایلی به نوآوری‌های داخلی در مقیاس گسترده ندارند. البته تاکنون برخی کسب‌وکارها در این مسیر پیشگام شده‌اند. شرکت آلمانی «بوش»، تولیدکننده تولیدات صنعتی برای بخش خودرو، پا را از دیجیتالی‌کردن عملیات‌های داخلی خود فراتر نهاده است. این شرکت در تمام مراحل فعالیت خود از ابزارهای دیجیتال برای هدایت کارکنان استفاده می‌کند، از مراحل اولیه تهیه مواد اولیه گرفته تا مراحل پایانی لجستیک ارسال. «بوش» برآورد کرده است این تلاش‌ها تا سال ۲۰۲۰ صرفه‌جویی ۱۳/ ۱ میلیارد دلاری در هزینه‌ها را ایجاد خواهد کرد.

اخبار مرتبط