ATR از مهلت قانونی خود برای تجارت با ایران استفاده کرد
تحویل ۵ هواپیما یک روز قبل از تحریم
پیش از این، وزیر اقتصاد و دارایی فرانسه از احتمال تحویل این هواپیماها به ایران خبر داده و اعلام کرده بود فرانسه به دنبال چراغ سبز ایالات متحده آمریکا برای تحویل این هواپیماها به ایران است. اگرچه چندی قبل، مدیرعامل شرکت هواپیمایی ATR از مذاکره با آمریکا برای تحویل چهار فروند هواپیما به ایران که در خط مونتاژ بود خبر داد، اما آخرین خبرها نشان می‌دهد تعداد هواپیماهایی که امروز به آشیانه هما خواهند آمد، پنج فروند است. قرارداد ایران‌ایر با ATR سومین قرارداد مهم هوایی پس از برجام بود که مذاکرات آن از زمان سفر رئیس‌جمهوری ایران به دو کشور اروپایی ایتالیا و فرانسه کلید خورد. اما نهایی شدن این قرارداد با تاخیر همراه بود و فروردین سال گذشته به امضا رسید. بر این اساس، شرکت هما و ATR که یک شرکت ایتالیایی-فرانسوی است، قرارداد نهایی را برای خرید ۲۰ فروند هواپیما در تهران نهایی و امضا کردند. تاکنون ۸ فروند از این هواپیماها به ایران‌ایر تحویل داده شده است. همزمان با خروج آمریکا از برجام، خریدهای هوایی ایران نیز تحت‌تاثیر قرار گرفت. با توجه به اینکه ۱۰ درصد قطعات ATR ساخت آمریکاست، معاملات این شرکت باید با اخذ مجوز اوفک انجام پذیرد. اگرچه این مجوز بعد از برجام برای سه شرکت هواپیماساز ایرباس، بوئینگ و ATR صادر شد، اما پس از خروج ترامپ از برجام، اوفک مجوزهای فروش هواپیما به ایران را باطل کرد و قراردادهای هواپیمایی ایران تحت‌تاثیر این تصمیم معلق ماند. بوئینگ به صراحت اعلام کرد که به قرارداد خود با ایران‌ایر، بر اساس سیاست‌های آمریکا پایبند نخواهد بود. اما شرکت‌های اروپایی به دنبال روزنه‌ای برای عملیاتی کردن قراردادهای خود بودند. از این رو با آمریکا وارد مذاکره شدند.
به نظر می‌رسد ATR توانسته آمریکایی‌ها را برای تحویل هواپیما به ایران مجاب کند. البته کریستن شرر، مدیرعامل این شرکت، گفته بود: ایرانی‌ها می‌خواهند هواپیماهای خود را تحویل بگیرند اما ATR هیچ ریسکی را در تقابل با مقامات آمریکایی نخواهد پذیرفت و خود را در معرض تحریم‌های آمریکا قرار نمی‌دهد. وی از مذاکرات این شرکت با آمریکایی‌ها نیز خبر داده بود. به گفته مدیرعامل ATR، هواپیماهای سفارش داده شده توسط ایران دارای آپشن‌های ویژه‌ای است؛ چراکه این هواپیماها بیشتر در بالای مناطق کوهستانی فعالیت می‌کنند. او گفته بود: ایرانی‌ها از ما خواستند که برای همه مسافران در شرایط افت فشار کابین، سیستم تامین اکسیژن وجود داشته باشد. این چیزی نیست که در یک هواپیمای منطقه‌ای الزامی باشد. از این رو ما مجبور شدیم این هواپیماها را اصلاح کنیم که این اقدام، هواپیماهای سفارش ایران را نسبت به مدل‌های ATRهای استاندارد، ویژه می‌کند؛ اما با اوضاع ژئوپلتیک پیش آمده پیرامون ایران، ریسک تامین مالی ATR بالا رفته است. به گفته مدیر این شرکت، پس از اعلام خروج آمریکا از برجام، آمریکایی‌ها سه ماه (می تا اوت) به شرکت‌ها فرصت داده‌اند تا محصولاتی که برای ایران تولید کرده بودند را تحویل دهند، اما این فرصت برای صنعت هوانوردی خیلی کوتاه است. از طرفی دیگر شرر گفت که قصد دارد روی کمک دولت فرانسه برای حفاظت از منافع شرکت‌های فرانسوی حساب باز کند. شرکت ATR قرار بود در سال ۲۰۱۸ در مجموع ۸۰ فروند هواپیما را به مشتریان خود تحویل دهد که از این تعداد، ۱۲ فروند به ایران تعلق دارد.
مشخصات هواپیماهای ATR
۷۲-۶۰۰ ATR هواپیمایی است که بهترین مشخصات را برای جایگزینی هواپیماهای فوکر و ام‌دی قدیمی در پروازهای داخلی دارد. شرکت ایتالیایی- فرانسوی ATR سومین کمپانی هواپیماسازی است که پس از امضای برجام به طرف قرارداد کشورمان برای نوسازی ناوگان فرسوده خطوط هواپیمایی تبدیل شده است. ATR را می‌توان بزرگترین کمپانی تولید هواپیماهای منطقه‌ای تا سقف ۹۰ صندلی در جهان دانست. این شرکت در سال ۱۹۸۱ با همکاری دو غول هوایی ایرباس و لئوناردو تاسیس شد. ۷۲-۶۰۰ ATR که برای خرید توسط ایران انتخاب شده توانایی طی مسافت بین ۱۵۰۰ تا ۱۶۰۰ کیلومتر را دارد و می‌تواند به‌ویژه در پروازهای داخلی میان فرودگاه‌های کوچک ایران مورد استفاده قرار گیرد. این هواپیما به‌راحتی می‌تواند در فرودگاه‌های کوچک برخی شهرها مورد استفاده قرار بگیرد و از این لحاظ برای حمل و نقل هوایی در این مناطق بسیار مناسب و ایمن است. از جمله مشخصات عملکردی سری ATR ۶۰۰ می‌توان به سرعت کروز (پیمایش طولانی) ۵۰۹ کیلومتر در ساعت، بُرد پروازی ۱۵۰۰ کیلومتر و نیاز به مسافت کوتاه ۱۳۳۳ متری برای پرواز (طول مسیر تیک‌آف) اشاره کرد که استفاده از این هواپیما را در مسیرهای بین شهری و فرودگاه‌های نسبتا کوچک شهرهای کشور امکان‌پذیر می‌کند. سری ۶۰۰ ATR از تجهیزات امنیتی و رفاهی بیشتری نسبت به مدل‌های گذشته این شرکت برخوردار است و به لطف موتورهایش حدود ۵ درصد توان کششی بیشتری را در زمان تیک‌آف یا بلند شدن از روی باند پرواز در اختیار خلبان قرار می‌دهد.
شاید با توجه به ساختار ملخی پیشرانه‌های توربوپراپ، ظاهر ATR ۷۲ کمی قدیمی به نظر برسد اما باید گفت که در طول قریب به ۳۰ سال تولید سری ۷۲ توسط ATR، تعداد اندک حوادث منجر به سقوط، این هواپیما را در زمره ساخته‌های ایمن و قابل اطمینان صنعت هوانوردی قرار داده است. یکی از تصورات اشتباهی که بین بخشی از مردم در مورد هواپیماها رایج است، این است که هواپیماهای با موتور ملخی، امنیت یا کیفیت پایین‌تری دارند. در صورتی که این تصور کاملا غلط است. موتور هواپیماهای ATR توسط یک غول کانادایی به نام Pratt and Whitney تولید شده که یکی از معروف‌ترین، اقتصادی‌ترین، ایمن‌ترین و مدرن‌ترین موتورهای هواپیما بوده است. به خصوص در مدل PW۱۲M آن، فناوری و طراحی به حد اعلی رسانده شده است.
پیش از خروج آمریکا از برجام، شرکت هواپیماسازی ایرباس از ۱۰۰ فروند هواپیمای سفارش داده شده ایران در قرارداد رسمی، سه فروند را به ایران تحویل داد. همچنین ATR نیز از ۲۰ فروند هواپیمای سفارشی ایران در قرارداد رسمی‌اش، ۸ فروند را به ایران‌ایر تحویل داده است. در مجموع، ایران‌ایر توانست ۱۱ هواپیمای پسابرجامی را وارد کشور کند. حال با خروج آمریکا از برجام و دقیقا یک روز قبل از شروع تحریم‌ها علیه ایران، پنج هواپیمای نو دیگر به ناوگان ایران می‌پیوندند. پس از خروج آمریکا از برجام، وزارت خزانه‌داری آمریکا درصدد است تا ۶آگوست (۱۵ مرداد) بخش‌هایی از تحریم‌های گذشته علیه ایران را بازگرداند که خودداری از صادرات هواپیماهای تجاری و قطعات و خدمات آن به ایران از جمله این تحریم‌ها است.
ارسال نظر