دنیای اقتصاد: بررسی وضعیت ۶ دوره اشتغال‌زایی صنعتی در کشور بیانگر بهبود روند ایجاد اشتغال است. ایجاد اشتغال را می‌توان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های تصمیم سازان کشور دانست، دغدغه‌ای که برای عبور از آن راهکارهای گوناگونی در نظر گرفته شده است؛ راهکارهایی که با توجه به آمار اعلام شده می‌توان گفت تا حدودی گره کور بیکاری در کشور را باز کرده است. در این راستا سال گذشته شناسایی مزیت رسته‌های شغلی در استان‌های کشور در دستور کار قرار گرفت، طرحی که تحقق آن این امکان را به وجود می‌آورد تا اشتغال‌زایی براساس مزیت‌های موجود در استان‌ها صورت گیرد که اجرایی کردن آن می‌تواند روند اشتغال‌زایی در کشور را سامان دهد.

ایجاد اشتغال در بخش صنعت و معدن یکی از موارد مهم در فرآیند اشتغال‌زایی به ویژه برای نیروهای فارغ‌التحصیل و ماهر در کشور است که می‌تواند سهم بسزایی در افزایش اشتغال جوانان داشته باشد، بنابراین توجه به واحدهای ایجادی و توسعه‌ای در بخش صنعت و معدن یکی از شاخص‌های تاثیرگذار در اشتغال‌زایی محسوب می‌شود. بررسی‌های صورت گرفته بیانگر آن است که در دوره زمانی سال ۹۰ تا ۹۵ بیشترین سهم اشتغال‌زایی به سال ۹۵ اختصاص داشته است به‌طوری که در این سال علاوه بر اشتغال‌زایی محقق شده با بیشترین حجم جوازهای توسعه‌ای صادره برای واحدهای صنعتی نیز مواجه بوده‌ایم.

براساس آمار اعلام شده در مدت زمان مورد بررسی واحدهای توسعه‌ای «پروانه‌های بهره‌برداری توسعه‌ای شامل پروانه‌های بهره‌برداری برای توسعه واحدهای فعال می‌شود» با رشد در ایجاد اشتغال مواجه بوده‌اند. براساس آمار مذکور در سال ۹۰ مجموع اشتغال ایجاد شده برابر با ۳۱ هزار و ۵۱۶ نفر بوده است. در این سال در مجموع هزار و ۶۲۶ فقره جواز توسعه‌ای برای صنایع در کشور صادر شده است. در سال ۹۱ نیز در مجموع ۱۶ هزار و ۶۵۸ نفر اشتغال با صدور ۹۲۱ فقره جواز در کشور ایجاد شد که با توجه به آمار اعلام شده می‌توان گفت کمترین میزان جواز توسعه‌ای برای صنایع در این سال صادر شده که این امر افت اشتغال ایجاد شده در این سال را به همراه داشته است. در سال ۹۲ نیز مجموع اشتغال ایجاد شده برابربا ۲۶ هزار و ۹۳۱ نفر بوده، در این سال نیز در مجموع هزار و ۶۷۳ فقره جواز توسعه‌ای در کشور صادر شده است.

از سوی دیگر در سال ۱۳۹۳ نیز اشتغال ایجاد شده از سوی واحدهای صنعتی که جواز توسعه‌ای دریافت کرده‌اند در کشور برابر با ۳۲ هزار و ۶۲ نفر بوده، در این سال در مجموع دو هزار و ۱۲ فقره جواز توسعه‌ای برای صنایع در کشور صادر شده بود. اما در سال ۹۴ نیز با صدور ۲ هزار و ۱۵۰ فقره جواز توسعه‌ای برای واحدهای صنعتی شرایط برای ایجاد ۲۷ هزار و ۴۲۹ نفر شغل در کشور فراهم شد. اما در سال ۹۵ نیز در مجموع ۳۲ هزار و ۶۲۸ نفر شغل در کشور ایجاد شد که بیشترین حجم اشتغال ایجاد شده در دوره مورد بررسی به این سال اختصاص یافت. در این سال در مجموع ۲ هزار و ۴۶۲ فقره جواز توسعه‌ای برای واحدهای صنعتی صادر شده است.

روند اشتغال برای ایجادی‌ها

از سوی دیگر هرچند در دوره مورد بررسی اشتغال ایجاد شده برای واحدهای توسعه‌ای روند صعودی داشته، اما اشتغال ایجاد شده برای جوازهای ایجادی صادره با افت همراه بوده است. روند اشتغال ناشی از ایجاد و توسعه بیانگر آن است که واحدهای ایجادی «پروانه بهره‌برداری ایجادی شامل پروانه‌های بهره‌برداری صادره برای راه‌اندازی واحدهای جدید می‌شود» با کاهش ایجاد اشتغال در سال ۹۰ تا ۹۵ مواجه بوده‌اند. براساس آمار اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در مدت زمان مورد بررسی اشتغال ایجاد شده از ۷۶ هزار و ۹۴۳ شغل در سال ۹۰ به ۵۸ هزار و ۸۲۵ شغل در سال ۹۵ رسید. حذف مجوزهای بدون پیشرفت فیزیکی از یکسو و مشروط کردن صدور جواز به «داشتن توان رقابتی، توانایی برندسازی و توجیه اقتصادی» از سوی دیگر موجب شد تا در سال ۹۵ با افت اشتغال ایجاد شده مواجه باشیم. براساس آمار اعلام شده اشتغال ایجاد شده در سال ۹۰ برابر با ۷۶ هزار و ۹۴۳ نفر بوده و مجموع جواز تاسیس ایجادی در این سال برابر با چهار هزار و ۲۴۶ فقره است. اشتغال ایجاد شده در سال ۹۱ نیز برابر با ۵۵ هزار و ۷۲۱ نفر است. در این سال در مجموع ۲ هزار و ۹۶۵ فقره جواز ایجادی در کشور صادر شده بود، ‌اما در سال ۹۲ برای ۲ هزار و ۷۰۴ فقره جواز ایجادی در کشور صادر شده بود که برای ۵۰ هزار و ۷۱۵ نفر در کشور شغل ایجاد کرد.

در سال ۹۳ نیز مجموع اشتغال ایجاد شده برابر با ۵۰ هزار و ۸۲۰ نفر بوده در این سال نیز در مجموع ۳ هزار و ۲۳۳ فقره جواز تاسیس در کشور صادر شده بود. براساس آمار اعلام شده می‌توان گفت بیشترین جواز صادره در این سال انجام شده است. اما در سال ۹۴ نیز در مجموع دو هزار و ۹۵۶ فقره جواز ایجادی در کشور صادر شده بود که در مجموع برای ۵۱ هزار و ۴۲۷ نفر شغل در کشور ایجاد شده بود. در سال ۹۵ نیز ۵۸ هزار و ۸۲۵ شغل ایجاد شده است.

علاوه بر این مجموع اشتغال ناشی از ایجاد و توسعه واحدهای صنعتی در سال ۹۰ برابر با ۱۰۸ هزار و ۴۵۹ شغل بوده، در سال ۹۱ نیز ۷۲ هزار و ۳۷۹ شغل از مجموع ایجاد و توسعه واحدهای صنعتی در کشور ایجاد شد. اما در سا‌ل ۹۲ مجموع اشتغال ایجاد شده برابر با ۷۷ هزار و ۶۴۶ نفر است، در سال ۹۳ نیز ۸۲ هزار و ۸۸۲ شغل در کشور ایجاد شد. اما در سال ۹۴ نیز ۷۸ هزار و ۸۵۶ شغل در کشور ایجاد شده بود، اما در سال ۱۳۹۵ مجموع اشتغال ایجاد شده برابر با ۹۱ هزار و ۴۵۳ نفر است. از سوی دیگر در مدت زمان استقرار دولت یازدهم بیش از ۳۰۰ هزار فرصت شغلی مستقیم ناشی از بهره‌برداری از طرح‌های نیمه تمام اعم از ایجادی و توسعه‌ای شکل گرفته است. همچنین سهم اشتغال در بخش صنعت و معدن از کل اشتغال کشور طی سال‌های ۹۰ تا ۹۴ بین ۱۶ تا ۱۸ درصد بوده است.

6 دوره اشتغال‌زایی در صنعت